به گزارش سوره سینما، آخرین قسمت از ویژه برنامه سینمایی «هفت» به مناسبت سی و ششمین جشنواره فیلم فجر با اجرای رضا رشیدپور شب گذشته ۲۲ بهمن ماه پس از اختتامیه این رویداد سینمایی به روی آنتن شبکه سه سیما رفت.

در این برنامه که  در فاصله کوتاهی از پایان اختتامیه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر پخش شد، رضا رشیدپور با محمدرضا فروتن و رسول صدرعاملی از اعضای هیئت داوران گفتگو کرد.

رسول صدرعاملی در میز نقد داوری جشنواره فجر درخصوص اهدای جوایز مشترک بیان داشت: اهدای دو سیمرغ در جشنواره ما مسبوق به سابقه است. دوست داشتیم دو جایزه بدهیم به فیلمسازانی که یکی در سنگرهای جنگ زمینی و یکی در آسمان زحمت کشیده بودند. دوست داشتیم که دو فیلمساز از دو نسل متفاوت را روی صحنه کنار هم ببینیم تا نشان بدهیم که سینمای ایران چقدر یکدست و همدل است. می‌خواستیم که آقای حاتمی‌کیا با حالتی پدرانه در کنار بهرام توکلی جوان قرار بگیرند که متاسفانه این اتفاق نیافتاد. رای اکثریت این بود که کارگردانی هر دو فیلم به یک اندازه شایسته تقدیر است.

وی همچنین درخصوص علت نادیده گرفتن «لاتاری» بیان داشت: رُک بگویم؟ لاتاری آزارمان داد. قصه و تِم فیلم، همه هیئت داوران را آزار داد. در «لاتاری» مُنجی فرض می کند ریشه مشکلات بیرون از کشور است، در حالی ریشه داخلی است! اول از همه فیلم باید به دل بشیند تا در بخش های دیگر دیده شود. من در درجه اول مثل یک کودک فیلم را می بینم و اگر تاثیر گذاشت، بعد می بینم فیلمبرداری یا موارد دیگرش چطور بود.

این عضو هیئت داوران ادامه داد: فیلمبرداری، طراحی صحنه و لباس، تدوین و… باید در خدمت کارگردان باشد و اگر نباشد بهترین کارگردانی و نورپردازی ها اشتباه است. فیلمسازی کار تیمی است و خوبی ها برای همه تقسیم می شود، اما اگر بدی باشد فقط و فقط به کارگردان برمی گردد. سختی کار کارگردان همین است و وقتی کلیت فیلم مورد پسند نیست، در تمام بخش های فنی هم دچار ایراد است.

صدرعاملی ادامه داد: در مورد بازی‌ها هم هادی حجازی‌فر در «لاتاری» بازی فوق‌العاده‌ای دارد و تماشاگر را به‌عنوان قهرمان فیلم تحت تاثیر قرار می‌دهد. ولی جواد عزتی نامزد ششم و حجازی‌فر نامزد هفتم ما بودند و ما نمی‌توانستیم بیش از پنج نامزد اعلام کنیم. به ویژه چون در بخش‌های دیگر نامزدهای بیشتری معرفی کردیم، اینجا دیگر نمی‌شد. چون در بخش کارگردانی که نامزدی بیشتری داریم فیلمسازان ما چیزهای تازه‌ای به سینمای ما اضافه کرده بودند.

در ادامه محمدرضا فروتن نیز گفت: ما به محتوای فیلم‌ها توجه کردیم. «لاتاری» خشونت و انتقام را ترویج می‌کند، در حالی که ما ترجیح می‌دهیم تا در فیلم‌ها بیشتر مذاکره و گفتگو ببینیم.

همچنین رسول صدرعاملی در پاسخ به پرسشی درخصوص فشارهیا بیرونی به هیئت داوران گفت: ابدا چنین نبود. آقای حیدریان دوبار پیش ما آمدند. یک بار روز اول که ۵ دقیقه آمدند و خوشامد گفتند و یکبار هم روز آخر که کاندیدا بدست ایشان رسیدو آمدند و از ما تشکر کردند. یک نظر هم دادند و آن اینکه یکی از فیلم ها خیلی زیاد کاندیدا دارد، به نظر شما این چنین نیست؟ همین و تمام شد. اما دبیر جشنواره خود را به در و دیوار می زد تا اتفاقی که فکر می کرد خوب است رخ دهد اما ترکیبی که چیده بود حرف او را گوش نمی کرد!

صدرعاملی با بیان آنکه طبعا هر جشنواره سرمایه گذار و اسپانسری دارد که به دنبال اهداف خود است، گفت: اگر درباره دبیر جشنواره این حرف را می زنیم طبیعی است. وقتی ۲۲ فیلم جلوی من می گذارند من نمی دانم آن ۱۰۰ فیلمی که متقاضی بودند چه بودند و البته دبیر جشنواره به این بلوغ رسیده که تلاشش را برای انتخاب هیئت انتخاب بکند اما در داوری ها به هیچ وجه دخالتی نبود.

این کارگردان در واکنش به توئیت سیدمحمود رضوی درباره حذف «لاتاری» پیش از جشنواره گفت: خدا مرا نبخشند اگر چنین پیامی به ما داده باشند یا چیزی که بخواهد ما را به این وادارد تا فیلمی را نادیده بگیریم.

محمدرضا فروتن نیز درخصوص فشارهای احتمالی به اعضای هیئت داوران بیان داشت: در این دوره ای که من حضور داشتم هیچ گونه اعمال فشار و جبری واقعا نبود، اما پیشنهاد بود. اما اینکه ما را در موقعیتی قرار دهند که ما باید چنین کاری بکنیم ابدا. اتفاقا توصیه ها و پیشنهادهای موثری بود که من فکر می کنم هیئت داوران به اشتباه گوش نکردند! ما هیئت داوری دموکراتی داشتیم که بسیار به نظر یکدیگر و مجموع آرا احترام گذاشتیم.

این بازیگر درخصوص علت اهدای دو جایزه در یک بخش خاطرنشان کرد: این اهدای دو جایزه به نظرم نیاز امروز جامعه ما است. ما باید از جایزه گرفتن همدیگر خوشحال شویم و از ته دل برای هم دست بزنیم. بنظر من ما در فرهنگ عمومی جامعه مان نیاز به پذیرش بیشتری داریم. ریشه اش این است که ما افراد کنترل گری شدیم، چون فکر می کنیم همانجور که ما رای و نظر داریم و گمان می کنیم، دیگران هم باید همانگونه فکر کنند.

وی ادامه داد: بخشی از علت دوتایی شدن این جوایز برای این بوده که ما خواستیم کمی زهر این ماجرا را بگیریم یا تعداد کاندیدا را در جایی زیاد کنیم برای اینکه ما اعتراضات دیگران را نشنویم. شاید داریم این کار را می کنیم و سعی می کنیم مطابق فرهنگی برخورد کنیم که پذیرشش بیشتر باشد!

فروتن درخصوص معرفی دو نقش اول برای فیلم «دارکوب» گفت: ممکن است آئین نامه های زیادی در جشنواره ها باشد و تاکنون جلو آمده باشند اما هر ساله می بینیم این آئین نامه ها اصلاح می شود و رشد می کند. ما نمی توانستیم بخار خانم مهناز افشار، خانم سارا بهرامی را کاندید نقش دوم کنیم فقط بخاطر اینکه اسم شان به عنوان نفر دوم ذکر شده است. ضمن اینکه این اتفاق مسبوق به سابقه نیز است.

صدرعاملی نیز گفت: تعریف نقش مکمل را می فهمم. اما گاهی در یک اثر سینمایی دو نقش دوش به دوش هم بالا می آیند و نمی توان گفت چه کسی کدام را بالا آورده است. به هر حال یک تجربه بود و منع آئین نامه ای نداشت. این بدعت نبود بلکه جسارت و خلاقیت داوری بود.

صدرعاملی درخصوص اشکالات هیئت داوران از نگاه خود نیز گفت: اشتباه بزرگ هیئت داوران در جشنواره فجر این است که هیئت داوران برای خود رئیس تعیین نمی کند. کسی که جلسات را اداره کند و حواسش باشد که ترکیب برگزیدگان به چه سمتی می رود. کمال تبریزی با دو روز تاخیر به ما رسید و مجبور بود صبح ها هم فیلم ببیند تا جبران کند و لذا از ترکیب ما جدا شد. همینطور خسرو دهقان بخاطر سرماخوردگی. بنابراین هیچ گاه در شروع آن جلسه هماهنگی اولیه شکل نگرفت و اولین باری که دور هم جمع شدیم که جلسه انتخاب کاندیدا بود که اتفاق خوبی نبود! من حتی له مدیران جشنواره پیغام فرستادم که این جلسه باید رئیس یا دبیر داشته باشد تا جلسات کش دار و طولانی نشود.

محمدرضا فروتن نیز درخصوص خنده اش هنگام اعلام نام کاندیداتوری «پژمان جمشیدی» پاسخ داد: پژمان جمشیدی یکی از آرای من بود و مصر بودم که حتما باید کاندیدا شوند و بسیار به دل من نشست. ما یک مکانیزم دفاعی داریم به نام خنده و از اینکه نام ایشان را بردم و خنده حضار را دیدم، احساس خوشایندی در من نبود و خنده تلخی کردم که بلافاصله آقای تبریزی واکنش نشان دادند. این خنده ما خنده رفتار غیر قابل انتظار از سوی اهالی رسانه بود که ناراحت کننده بود. من بازی ایشان را بسیار دوست داشتم و دارم. فضای مجازی متاسفانه بستری شده تا افراد را بدون اطلاع و قضاوت درست سر می برند.

رسول صدرعاملی نیز گفت: من فکر می کنم آن خنده اهالی رسانه نیز خنده ی تمسخر نبود. خنده ی ناگهانی و ناخداگاهی بود چون هرگاه او را دیدند در فیلم کمدی بود و به نقش آفرینی جذابش خندیدند. البته باید فرهنگ سازی شود و مطمئنم خیلی هم نخندید در آن سالن.

در ادامه محمدرضا فروتن درخصوص عدم توجه به آثار مستند و انیمیشن در فجر بیان داشت: من فکر می کنم درست نبود که دو فیلم مستند و یک انیمیشن را در جشنواره بگنجانند و با فیلم سینمایی مقایسه شود. بهتر می بود که این فیلم ها در جشنواره های مستقل خود ورود می کردند و داوری می شدند. البته ما از دبیر جشنواره خواستیم از آنها تقدیر شود.

رسول صدرعاملی نیز گفت: انتقادی که به سیاست گذاری جشنواره وارد است این است که ۴ فیلم کوتاه، دو فیلم مستند و یک فیلم انیمیشن را در ترکیب فیلم های رئال قرار دادند که داوری شان امکان پذیر نبود. لذا ما هم داوری نکردیم و به دبیر جشنواره گفتیم به هر گونه ای که فکر می کند از این آثار تقدیر کند.

رسول صدرعاملی درخصوص عدم کسب جوایز بیشتر برای «به وقت شام» بیان داشت: بنظرم حاتمی کیا کارگردان مهمی است و در این چهار دهه سیری که طی کرده برای پیشرفت سینمای ایران انکار ناپذیر است. مشکل اصلی ما با فیلم «به وقت شام» فیلمنامه آن بود که کاراکترهایی خلق می شوند اما به سرنوشت نمی رسند و شخصیت ها رها می شوند. درک ما از فیلمنامه فیلم این بود والا با موضوع و عظمتی که کار کرده بود مشکلی نداشتیم و همه شرایطی که بکار گرفته بود و یکسال عمرش را گذاشته بود آگاه بودیم.

این داور ادامه داد: بنظر من مشکل اصلی ما در سینما نه پول است نه سخت افزار، بلکه نرم افزاری است. نمی دانم چه اصراری است که آقای حاتمی کیا به تنهایی برای خود فیلمنامه بنویسند؟ بهتر بود از یک فیلمنامه نویس کمک می گرفتند. این نظر شخصی من است در کنار تمام اعتمادی که به توانمندی ایشان دارم. اما این مسئله را کمی خودخواهانه می دانم.

وی خاطرنشان کرد: البته صداگذاری فیلم «به وقت شام» بی نظیر است. هیولایی را به شما در ابتدای فیلم معرفی می کند که هواپیماست و صدای آن به شکل دراماتیکی در طول فیلم بر شما اثر می گذارد و معلوم است که این بهترین صداگذاری است.

در ادامه محمدرضا فروتن درخصوص عدم کاندیداتوری جواد عزتی، هادی حجازی فر و ساعد سهیلی بیان داشت: ما ۷ داور بودیم که نتیجه آرا حاصل سهم یک هفتم هرکدام از ما در رای و نظرها بوده است. کسانی بودند در لیست من بوده اند که کاندید نشده اند و بلعکس. جواد عزتی جز ۵ کاندید من نبودند اما جز کاندیدای دیگر داوران بودند. یا آقایان ساعد سهیلی یا میلاد کی مرام و… که رای نیاوردند. چون ما مجبوریم که ۵ الی ۶ کاندید اعلام کنیم و تلاش داشتیم بیشتر نشود.

صدرعاملی نیز گفت: تلاش داشتیم تعداد کاندیدا بالا نرود و بدعت شود. حتی گاهی دم در داشتیم بیرون می رفتیم کسی می گفت حالا این فرد را هم به لیست کاندیدا اضافه کن. اما الان دیگر همه بازیگران خوبند. آقای عزتی یا دیگران درجه یک اند. وقتی برای من متفاوت می شود که من احساس کنم بازیگر به نقش خود در فیلمنامه اضافه کرده و روی پرده خلاقیت هایش چیزی به نقش اضافه کرده. کاری که آقای امیر جدیدی کرده و سعی کرده تا آن فضا و محیط را از آن خود کند و به نقش اضافه کند. درباره نوید محمدزاده هم این بود. همه درباره نوید می گفتند او بازی های خوب خود را تکرار کرده بود. اینکه گریم خود را عوض کنی کافی نیست.

رسول صدرعاملی درخصوص علت انتخاب نام «پژمان جمشیدی» به عنوان نامزد بازیگر مرد گفت: وظیفه فستیوال استعدادیابی است. کسی که برتر باشد و بتوان آن را معرفی هم کرد. یعنی اینکه ۵ بازیگر کمدی سینمای ایران را غبضه کرده اند و وقتی من می گویم پژمان یعنی ما یک نفر را جدید را معرفی کرده ایم. طلبه ای که در سینمای سخت کمدی خود را بروز داده و تلاشش نادیده گرفتنی ست.

وی ادامه داد: دیگران هم خوب بودند اما یک شانس وجود دارد و یک نفر برنده است و این بحث ندیدن زحمات نیست. پیشنهادی روز اول خانم طائرپور و کمال تبریزی دادند که فستیوال فجر قبول نکرد. گفتیم همه فیلم هایی وارد جشنواره می شوند کاندیدا هستند و این ۲۲ فیلم همگی خوبند نیاز به معرفی کاندید ندارد و می توان مستقیما برگزیده را انتخاب کرد.  امروز به این بلوغ رسیده ایم اما مورد موافقیت از سوی دبیر جشنواره قرار نگرفت.

او در انتها درخصوص علت انتخاب جمشید هاشم پور گفت: معنی حرف من این نیست که تمام برگزیدگان ما باید کشف استعداد باشند. یک جشنواره اگر بتواند یکی دو نفر استعداد تازه کشف کند کافی است.