سوره سینما – سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر که با جدا شدن از بخش ملی؛ مهمترین رویداد سینمایی کشور در سطح بین الملل محسوب می شود با ساز و کار از پیش تعریف شده خود در کاخ جشنواره (پردیس چارسو) میزبان علاقمندان سینما شد و با تکیه بر صحبت های دبیر جشنواره در نشست خبری قبل از برگزاری سعی کرد به اهداف فرهنگی خود نزدیک تر شود و از طرفی دیگر کیفیت اجرایی این رویداد را به حدی برساند تا نام خود را در رده A فدراسیون بین‌المللی انجمن‌های تهیه‌کنندگان فیلم (فیاپف) ثبت کند. هر چند که این رده بندی بر خلاف تصور غالب و رایج به هیچ عنوان کیفی نبوده و صرفا نشانه گذاری از سوی این انجمن برای شکل برگزاری فستیوال های جهانی است اما به هر ترتیب نایل شدن به چنین جایگاهی نشان از ارتقای سطح کیفی اجرایی در بخش بازار فیلم نیز دارد.

از طرفی بازار فیلم جشنواره های سینمایی می تواند یکی از تاثیرگذارترین بخش های این رویداد باشد که در کشور ما این فضای فرهنگی با اهدافی چون توسعه و تقویت همکاری با صنعت بین المللی فیلم، یافتن بازار مناسب برای تازه ترین فیلم های تولید شده در کشور، ایجاد پل فرهنگی و سینمایی منحصر به فرد بین ایران با کشورهای منطقه، اروپا و امریکا، توسعه همکاری با جامعه فیلمسازی بین المللی، تاسیس و حفظ روابط کسب و کار با تهیه کنندگان و شرکت های پخش در آسیا و اروپا و حتی امریکا و … در اکثر جشنواره های سینمایی جا خوش کرده است اما در عمل و اجرای سی و ششمین جشنواره بین المللی فیلم فجر تا چه اندازه توانستیم در این داد و ستدهای فرهنگی پیروز میدان باشیم؟

بر اساس آنچه از تریبون جشنواره منتشر شد خوشبختانه  تمامی امور طبق برنامه و در کمال انضباط و امنیت به اجرا درآمد و مثل هر اتفاق دیگری در کشور هیچ بعید نبود که شاهد مواردی از جنس قانون گریزی، بی توجهی یا بی نظمی نیز باشیم که البته برای همه ما (بدون در نظر گرفتن مهمان های خارجی) امری کاملا عادی به حساب می آید و به جز این نمی توان از نظر دور داشت که جشنواره جهانی فجر سی و شش نسبت به کارنامه پیش از خود اوضاع بهتر و آبرومندانه تری داشته است و این مهم به دست نیامد مگر با همت دبیر جشنواره و تیم پویایش البته به شرطی که مدیران اجرایی نیز طبق آنچه به خاطرش مسئولیت به عهده گرفته اند و حتی فراتر از آن عمل می کردند.

در این میان یکی از بخش هایی که در جشنواره جهانی به ذات، تعامل بیشتری با مهمانان خارجی دارد بازار فیلم است که از ۳۰ فروردین تا ۳ اردیبهشت در محل برگزاری جشنواره فعال بود. البته در تاریخ مذکور کمپانی های سینمایی در این فضا فعالیت داشتند و در دو روز آخر نیز این غرفه ها جای شان را به رسانه های دیجیتال دادند. ضمن اینکه بعدا اعلام شد کمپانی هایی که تمایل دارند می توانند تا آخرین روز جشنواره در غرفه خود فعالیت داشته باشند. هر چند که بود و نبودشان گویا تاثیر چندانی بر کسب دستاوردهای جدید نداشت و صندلی های خالی بیش از هر چیز در بازار به چشم می خورد.

به بهانه پایان فعالیت رسمی بازار فیلم و فعالیت کمرنگ بخش دیجیتال، سوره سینما نظر کمپانی های حاضر در این بخش را جویا شد. در مجموع واکنش ها به نظر می رسد امسال علی رغم اهداف یاد شده یکی از کم رونق ترین فضاهای تجاری در دنیای سینما را از سر گذراندیم که می تواند به دلایل بسیاری بستگی داشته باشد.

یکی از مباحث مطرح شده که تقریبا اکثر غرفه داران به آن اشاره کردند بی خبری از حضور فیلمسازان و مهمانان خارجی حاضر در جشنواره بود. آنها تا لحظه ای که مهمان همراه تیم تشریفات به بخش بازار بیاید نمی دانستند قرار است دقایقی میزبان چه کسانی باشند و به همین خاطر هیچ پیش زمینه ای برای تعامل بیشتر نداشتند. این در حالی است که تیم اجرایی کاخ جشنواره و بخش بازار در یک محل حضور دارند و اطلاع رسانی و هماهنگی کار پیچیده ای به نظر نمی رسید اما کمپانی ها در پیدا کردن و برقراری یک ارتباط ساده با مدیر بخش اجرایی کاخ با برخوردهای غیرمسئولانه روبه رو بودند.

در این گیر و دار برخی از غرفه داران برای رونق هرچه بیشتر این بخش در صدد هماهنگی های لازم برای امور خلاقانه تر بودند که امکان هماهنگی از چند روز قبل وجود داشت اما متاسفانه این اقدامات؛ نه تنها از طرف تیم اجرایی کاخ جشنواره مورد استقبال قرار نگرفت بلکه با برخورد قهرآمیز از سوی مدیر اجرایی کاخ مواجه شد و هنگامی که این مساله با یکی از مسئولان ذیربط به میان گذاشته شد ایشان بیان کرد که کمکی از دستش بر نمی آید و این عدم همکاری باعث شد، به جای اینکه تیم تشریفات برای برای اجرای هرچه بهتر وارد عمل شوند، غرفه داران شخصا دست به کار شوند.

گلایه یکی دیگر از شرکت های سینمایی ایرانی در بازار فیلم به عدم حضور  کمپانی های خارجی برمی گشت. طبق گفته های او اگرچه اعلام شده بود که ۱۷ کمپانی خارجی در این رویداد حضور دارند اما عملا به جز یک تابلو بر سر در غرفه هیچ عنصر دیگری موجودیت این کمپانی ها را تایید نمی کرد و مهمتر اینکه کمپانی های حاضر همه در سال قبل نیز حضور داشته و اگر نیاز به مذاکره و تبادلی هم بود پیش تر به سرانجام رسیده بود.

یکی دیگر از حاضران در این بخش اشاره کرد: بازار فیلم امسال بیشتر شبیه یک دورهمی دوستانه بود و فضایی ایجاد شد تا به بهانه ای دور هم جمع شویم از همه نا هماهنگی ها و کسادی بازار فیلم برای هم بگوییم. متاسفانه کسی که امسال به عنوان مدیر اجرایی کاخ جشنواره انتخاب شد یک بازیگر بود و که نتوانست بپذیرد در قبال مسئولیتی که قبول کرده باید پاسخگو باشد. این در حالی است که دبیر سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر در سایر بخش ها نشان داد این دوره یکی از برنامه ریزی شده ترین و با کیفیت ترین دورانی بود که تاریخ این فستیوال بزرگ سینمایی به خود دیده است و اگر بخش اجرایی کاخ نیز تمام و کمال همکاری می کرد کم نقص ترین جشنواره را پشت سر میگذاشتیم اما ما از ایشان یک هماهنگی ساده را طلب کردیم اما مدیر بخش در مقام یک بازیگر بی اعتنا و نه مسئول پاسخگو با ما رفتار کردند و احساس می کنم شاید بهتر بود اگر قرار است این بخش مهم به یک بازیگر سپرده شود به اینکه یک خانم جوان که فقط در پاسخگویی ناز می کند کسی از جنس رضا کیانیان و خانم معتمدآریا باشند که تمام هم و غم شان جهت برگزاری هر چه بهتر این رویداد است.

وی ادامه داد: وقتی این مساله با دستیار مدیر بخش بازار فیلم مطرح شد ایشان گفت که باید مهمانان با بخش روابط عمومی جشنواره هماهنگ شوند در صورتی که زوابط عمومی جشنواره وظیفه اش اطلاع رسانی اخبار این فستیوال به مردم و رسانه ها است و مسئولیت اتفاقاتی که در این محل می گذرد را بخش اجرایی به عهده دارد.

بحث محدودیت ورود خبرنگاران به بخش بازار فیلم از دیگر دغدغه هایی بود که توسط اهالی رسانه مطرح شد. خبرنگاران در این رویداد حق ورود بیشتر از ۳ بار نداشتند و این برای اصحاب رسانه چندان خوشایند نبود.

در پایان این نظرخواهی اغلب فعالان این بخش بیان کردند: ما برای حضور در بازار فیلم خیلی امیدوار بودیم و خیلی هم زود برای شرکت در این رویداد اقدام کردیم و دخواست دادیم چون تصور می کردیم فرصت مغتنمی دست ی دهد تا با کمپانی های خارجی وارد تعامل و مذاکره شویم اما این بخش بیشتر به کوچه های خلوتی شبیه بود که با دیدن دوستان قدیمی و گپ و گفت دوستانه لذت بخش می شد.