به گزارش سوره سینما، برنامه این هفته «کیوسک» با حضور سعید خندق‌آبادی مدیر عامل موسسه هنرهای تصویری سوره حوزه هنری، محمدتقی فهیم منقد سینما و سیدامیر پروین‌حسینی تهیه کننده، با موضوع بررسی شبکه نمایش خانگی به روی آنتن شبکه سه سیما رفت.

در ابتدای این برنامه عبدی پور مجری برنامه از محمد تقی فهیم خواست درباره ی رشد رسانه های خانگی در ایران توضیح دهد: اینکه آیا این رشد در ایران متناسب با اتفاقاتی است که در جهان افتاده یا خیر؟ و ایراد اساسی این جریان چیست؟ فهیم در پاسخ به این سوال گفت: تفاوت های زیادی بین نمایش خانگی در ایران و جهان وجود دارد و اصلا شباهتی بین آنها نیست. نمایش خانگی در ایران مانند سینما یک بچه ی ناقص است. چون از ابتدا هدف گزاری درستی در این زمینه نشده. قبل از شکل گیری “نمایش خانگی”، “رسانه های تصویری” بود که اواسط دهه ۷۰ به وجود آمد و تا الان که شکلِ نمایش خانگی دارد، برخی از این رسانه ها تعطیل یا ادغام شده اند. اگر بخواهیم این روند را مرور کنیم متوجه می شویم که چه قدر باید تاسف بخوریم به یک موضوع پر تجربه در جهان که همه ی این راه را رفته و پیشرفت کرده اند اما در کشور ما به عنوان یک امر ابتدایی حتی نتوانستیم سر و سامانی به این موضوع بدهیم.

وی افزود: ایراد اساسی این حوزه  یک میدان به هم ریخته، پر از سواستفاده، بی عدالت، ترویج برخی مبادی مخالف با جامعه و میدانی بدون متولی است.

در ادامه ی این بحث و در پاسخ به سوال مجری که پرسید مگر متولی این حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست، پروین حسینی گفت: ما تا ۸ سال پیش ۲۸ تا موسسه ی نمایش خانگی بودیم و الان تعدادمان به انگشتان دست هم نمی رسد. این به این معنی است که اگر اینها متولی داشتند و حمایت می شدند، چنین وضعیتی به وجود نمی آمد.

عبدی پور گفت: مگر آن موسسات به خاطر رقابت های اقتصادی کناره گیری نکرده اند؟

فهیم پاسخ داد: خیر. قرار بود وزارت ارشاد و موسسه شبکه نمایش خانگی با مدیریت آقای پارسایی به عنوان مادر در این جریان عمل کنند و حامی این گروه باشند. متاسفانه همه ی اینها به نفع تعدادی آدم خاص از هم پاشیده شد و از بین رفت. از طرفی هم با ورود پولهای کثیف به این حوزه اوضاع بدتر شد.

احسان عبدی پور با توضیح این که از آقای پارسایی مدیر عامل موسسه نمایش خانگی هم دعوت کردیم که در این برنامه در کنار ما حضور داشته باشند، اما ایشان نپذیرفتند، از پروین حسینی پرسید: شما به عنوان کسی که هم اکنون سریال «ساخت ایران ۲» را در حال پخش از شبکه نمایش خانگی دارید تجربه خودتان از شبکه نمایش خانگی و مدیریت اقای پارسایی را بگویید. آیا ایشان وظیفه شان را به درستی انجام میدهند؟ آیا معتقدید که وزارت ارشاد نارسایی  اجرایی و مدیریتی دارد در زمینه ی نمایش خانگی ، فیلم های ویدیویی و رایت فیلمهای سینمایی؟

سید امیر پروین حسینی گفت: دفتر ما جزو  تهیه کنندگان سرسخت هست یعنی چشممان به دست دیگران نیست و متکی به خود هستیم و تنها توقعمان از مدیران این حوزه فقط تنظیم است. من به عنوان کسی که کارهای زیادی در سینما، تلویزیون، شبکه نمایش خانگی و در کشورهای مختلف کرده ام، به استاندارد هایی در این زمینه ها رسیده ام. متاسفانه خیلی از همکاران ما توقعات زیادی دارند، آنها تهیه کنندگانی هستند که از جایی پول می گیرند وآن پول را بین کسانی تقسیم می کنند، اما حتی معمولی ترین وظایف  یک تهیه کننده را هم انجام نمی دهند.

عبدی پور گفت: از سال ۸۵ با ساخت و پخش قلب یخی و قهوه ی تلخ از شبکه نمایش خانگی جریانی در این حوزه به وجود آمد، لطفا این جریان را با توجه به عمر ۱۲ ساله ی خودش و آزمون و خطاهایی که در ابتدای شکل گیری هر کاری وجود دارد بررسی کنید.

پروین حسینی گفت: متاسفانه یک ایراد مدیریتی در کل بخش فرهنگ کشور وجود دارد. و آن فقدان شجاعت است. مدیران نمی توانند پای استراتژی های خودشان بایستند. در گذشته استراتژی ها تکلیفش مشخص بود و نتیجه داشت.

در ادامه ی این بحث خندق آبادی گفت: شما تیراژ «قهوه تلخ» و «ساخت ایران» را با هم مقایسه کنید؟ «قهوه تلخ» که ۲ تا ۳ میلیون تیراژ داشت به چند رسیده است؟ وی افزود: عدم حمایت وزارت ارشاد باعث این اتفاق است.

عبدی پور گفت: زمان پخش «قهوه تلخ» فقط ۲ سریال در شبکه ی نمایش خانگی پخش می شد، اما الان ممکن است همزمان ۵ فیلم در حال پخش باشد، VOD و هجوم فیلمهای سینمایی به رسانه های خانگی، تلویزیون و… را هم در نظر بگیرید و به همین نسبت تیراژ و فروش را حساب کنید، درحقیقت الان بازار شلوغ تر شده است.

خندق آبادی در پاسخ گفت: این دلیل منطقی نیست. وقتی ما فیلمی را در شبکه نمایش خانگی منتشر میکنیم فردای آن روز لینک دانلود فیلم در تمام سایت ها موجود است. از طرفی دیگر شبکه های ماهواره ای چندین بار فیلم را پخش می کنند. یا وجود کپی های غیر قانونی در سراسر شهرها; همه ی اینها دلیلی است بر عدم وجود متولی.

حتی وقتی با رییس ستاد صیانت از محصولات فرهنگی که همان رییس موسسه رسانه ها ی تصویری هستند تماس میگیریم و میگوییم فلان فیلم در خیابان انقلاب در حال فروش است می گوید: پول پلیس را پرداخت نکردیم و پلیس برای مقابله با این افراد از ما حمایت نمیکند. سوال من این است که بودجه ی ستاد صیانت در کجا خرج شده است؟ چرا وقتی سایتی را که دانلود غیرقانونی فیلم را ممکن ساخته به پلیس فتا معرفی میکنیم، ۱۵ روز طول میکشد تا به سایت اعلام کنند فیلم را بردارد؟ در این ۱۵ روز تمام مخاطبان فیلم را دیده اند و دیگر به درد ما نمیخورد. غربتِ نمایشِ خانگی همین بس که مدیرِکلِ آن دغدغه ی تیاتر دارد و از جنس نمایش خانگی نیست.

محمد تقی فهیم در ادامه ی این بحث افزود: من فکر میکنم باید این بحث را به دو بخش تقسیم کرد. بخشی مربوط به مدیریت است که همانطور که گفتیم و جای بحث بیشتری هم دارد مربوط است به مدیر کل نمایش خانگی و تمامی مدیران آن تا رییس سازمان سینمایی.

بخش دیگر مربوط به سازندگان آثار است; اینکه کارها از کیفیت خوبی برخوردار نیستند. برخی از سریال ها در این حوزه فقط قسمت اول و دومشان خوب است و پس از آن دیگر کیفیتی ندارند. در صورتی که قسمت اول و دوم این سریال قابل دفاع بوده وکم کاری نکرده اند اما از قسمت سوم به بعد فقط به فکر خالی کردن جیب مصرف کننده هستند. وقتی شبکه ی نمایش خانگی هدایتش به سمتی است که مرکز پول سازی تلقی می شود تاجایی که سرمایه گذاران و تهیه کنندگان فکر می کنند اگر سرمایه ای وارد این حوزه کنند باید دو برابرش را در بیاوردند، نمایش خانگی محملی می شود برای کلاه گذاشتن سر مصرف کننده.

این منتقد سینما گفت: چرا باید وزارت ارشاد شرایطی را فراهم کند که همه فکر کنند باید با ورود به این حوزه فقط به فکر پول در آوردن باشند به هر قیمتی; حتی به قیمت زیر پا گذاشتن خطوط قرمز رسمی و نه سلیقه

خندق آبادی در پاسخ به این منتقد گفت: بحث محتوای بد طبق مثال شما مربوط به سریال هایی است که ویژه شبکه نمایش خانگی ساخته می شوند. اما چرا در فیلم های سینمایی که پس از اکران وارد شبکه ی نمایش خانگی می شوند تیراژ ۸۰۰ هزار تا بوده و به ۱۵۰هزار کاهش پیدا کرده؟

عبدی پور هم در ادامه ی این سوال از فهیم پرسید، به نظر شما مشکل از هنرمندان است یا مدیریت اجرایی؟ فهیم گفت: در درجه ی اول مدیریت. مدیریتی که ناتوان از اداره ی این حوزه است. اما هنرمندان هم مقصرند.

خندق آبادی در ادامه ی این بحث گفت : کسی که وارد این حوزه می شود تمام تلاشش را می کند که فیلم او دیده شود و مورد پسند مخاطب باشد. پس این افت تیراژ به سبب عدم مدیریتی است که در این حوزه وجود دارد. تیراژ کم شده چون مخاطب با این قیمت دیگر دی وی دی نمی خرد. معمولا تیراژ ها و فروش های بالا مربوط به فیلم های طنز است و بالاترین تیراژ ما تا به حال فیلم سالوادور بوده با تیراژ حدود ۷۰۰ هزار دی وی دی.

وی افزود: افزایش قیمت دی وی دی به ده هزار تومان، تیشه ای بود به ریشه ی خودمان و مقصر وزارت ارشاد است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می توانست از وزارت بازرگانی بخواهد مقوا را با ارز دولتی به ما بدهند یا برای وارد کردن پلی کربنات برای تولید دی وی دی از ارز دولتی استفاده کنند تا این افزایش قیمت و به دنبال آن ریزش مخاطب را نداشته باشیم.

عبدی پور گفت: خوشبختانه رسانه های خانگی در عرصه ی تولید سریال از آزادترین مشاغل هستند، چرا باید وزارت ارشاد از وزارت بازرگانی بخواهد سوبسید ارز دولتی را برای تولید دی وی دی اختصاص دهد؟ مردم فکر می کنند اول باید مایحتاج اولیه شان مانند مواد غذایی و سلامت تامین باشد و خرید دی وی دی برای آنها اولویت ندارد.

مدیر عامل موسسه هنرهای تصویری سوره در پاسخ گفت: محصول فرهنگی هم نیاز مردم است. آنها باید راهی برای برون ریزی مشکلات داشته باشند، برای همین اتفاقا در همین دوران مردم بیشتر فیلم طنز می بینند. برای اینکه بخندند و برای لحظاتی مشکلاتشان را فراموش کنند.

پروین حسینی در ادامه ی این بحث گفت: متاسفانه نگاه به فرهنگ همین است که آقای عبدی پور می گویند، مردم واقعا فکر میکنند محصول فرهنگی نیاز اولیه ی آنها نیست. اما نظر من این است که اتفاقا در این شرایط مردم باید فیلم ببینند تا حالشان خوب شود. وقتی مردم تحت فشار قرار میگیرند باید وسیله ای برای تسکین آنها باشد و محصول فرهنگی کارش همین است.

وی ادامه داد: ما در زمان فیلمبرداری ساخت ایران ۲ در خارج از ایران مواجه شدیم با گرانی و تغییرات قیمت ارز، و نمی‌توانستیم مبلغی را که آنجا نیاز گروه بود با خودمان ببریم. خیلی هم تلاش کردیم، نامه نگاری با سازمان ها و مراکز مختلف;  اما نتیجه ای نداشت و کار ما به سختی انجام شد.

عبدی پور گفت: می توانیم به این نتیجه برسیم که متاسفانه کماکان سینما برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مهم ترین مساله است؟

خندق آبادی: متاسفانه بله، همینطوراست. فیلم تا وقتی در سینما اکران است برای همه مساله است و از آن حمایت میکنند. اما به محض پایین آمدن از پرده ی سینما، دیگر اهمیتی ندارد. به سراغ ما می آیند رایت فیلم را می فروشند و میروند. حتی تهیه کننده فیلم هم دنبال تبلیغاتی برای بیشتر دیده شدن فیلمش در رسانه ی خانگی نیست.

در ادامه ی برنامه احسان عبدی پور از محمد تقی فهیم خواست درباره ی ادامه ی مسیر سینما، تلویزیون، شبکه ی نمایش خانگی و vod و اینکه کجا با هم تلاقی خواهند کرد و کدام یک دیگری را می بلعد یا اصلا قضیه ی بلعیدن در میان هست یا نه توضیحاتی بدهد.

فهیم گفت: قرار بر این است وزارت ارشاد که مدیریت کلان سینما هست در راستای حمایت، از سرمایه داری خٌرد حمایت کند و در کنار سرمایه داری کوچک و صنوف قرار بگیرد. طوری حمایت کند که صنوف مدافع منافع خودشان باشند. اما چیزی که الان اتفاق افتاده شکل قلابی و جعلی از نوع مناسبات نظام سرمایه داری امریکا است که هرکس زورش بیشتر است، سرمایه ی بیشتری دارد، از لابی استفاده میکند یا دنبال پولشویی است در جایی مثل شبکه ی نمایش خانگی جمع می شوند . سرمایه داری به مفهوم کلان اینگونه است که خردها خورده می شوند تا کلان ها بزرگتر شوند.  نفس این مناسبات ضد مردمی اشتباه و بر اساس پول است که حتی باعث تغییر محتوای فیلمها می شود چون مناسبات نادرست افراد را به سمت پول می کشاند و باعث می شود آنها تغییر رویه دهند.

عبدی پور:آیا سوبسید هایی که وزارت ارشاد به سینما می دهد جریان ساز است؟ مگر این سوبسید به جز ۲ یا ۳ فیلمی است که فارابی از آنها حمایت میکند؟

فهیم: متاسفانه باز میگردم به همان حرف خودم که هرکس رابطه اش با فلان مدیر نزدیکتر است یا زورش بیشتر است سوبسید بیشتری میگیرد.

عبدی پور: آیا این تحلیل که عرصه ی ممیزی ها از تلویزیون به سینما و سپس به رسانه های خانگی باز تر و ولنگار تر می شود، صحیح است؟

فهیم: بله، اما منشا آن پول است. ممیزی به مفهومی که رایج است را قبول ندارم. سخت تر از دهه ی ۶۰ و ۷۰ هم مگر ممیزی داشتیم؟ اما بهترین فیلمها در همان زمان ساخته شده. امروز ممیزی بهانه ای است برای سودجویی بیشتر. باز هم تاکیید میکنم که منشا آن پول کثیفی است که وارد و خارج میشود و فیلمسازان فکر میکنند اگر دکمه های لباس بازیگران بیشتر باز باشد حتما فروش بیشتری خواهند داشت چون فلان فیلم که بازیگران در آن حجاب درستی نداشته اند فروش خوبی داشته است.

عبدی پور: حوزه با «گشت ارشاد ۱» خیلی جدی، با «هزار پا» هم تقریبا در فصل اکرانش مشکل داشت اما در زمان خرید رایت فیلم ها موسسه «هنرهای تصویری سوره» نفر اول صف خرید بود، لطفا درباره ی این تعارض کمی توضیح دهید.

خندق آبادی: موسسه هنرهای تصویری یک موسسه خود گردان است. ما از ردیف های بودجه ی حوزه هیچ دریافتی نداریم. ما برای اینکه بتوانیم از فیلم های ارزشی حمایت کنیم مجبوریم چندتا فیلم تجاری هم بخریم تا از درآمد حاصل از این فیلم ها بتوانیم فیلم های ارزشی و دفاع مقدس را حمایت کنیم.

عبدی پور: آقای فهیم لطفا موضوع ماهیت کارکرد سریال های موجود در بازار نمایش خانگی را جمع بندی کنید.

فهیم: تناسب بین سریال هایی که در شبکه ی نمایش خانگی منتشر می شود و نیازهای فرهنگی جامعه ی ما زمین تا آسمان است. مهم ترین هدف ایجاد شبکه ی نمایش خانگی، به نظرم  پر کردن خلا وکمبود سالن های سینمایی کشور بوده. اما آنچه که درونمایه ی این آثار است با کلون های و کانونهای خانواده ی ایرانی تناقض دارد. متاسفانه به خاطر به دست اوردن پول بیشتر محتوای غنی را به نفع سطحی گرایی زیر پا میگذارند. یا به عبارتی می خواهند برای دموکراتیک کردن جامعه ابتذال را رواج دهند. جریان انحرافی فکری راه افتاده که تولیداتی به ما می¬دهد که دچار ابتذال و سطحی گرایی است، از خطوط قرمز رسمی گذشته و روی ارزشهای مردم پا گذاشته است.

مگر در گذشته به دنبال بازار آزاد سینما در شبکه نمایش خانگی نبودید، پس چرا اکنون می گویید قانونی برای نظارت بر آن وجود ندارد؟ چون بازار آزاد در کشور ما  تعریف درستی نشده است.

عبدی پور در انتهای این بحث گفت: کاش آقای پارسایی دعوت ما را می‌پذیرفتند و در این برنامه شرکت میکردند.