به گزارش سوره سینما، مجید شیخ انصاری در ابتدای این نشست، گفت: یکی از شایع‌ترین مسائلی که کارگردان های ما به آن دچار و با آن مواجه هستند، مسئله پرداختن به چگونگی ساخت آثار است.

او ادامه داد: این دو سوال که «زبان مسلط بر فیلم چیست؟» و «من به عنوان فیلمساز چگونه باید عمل کنم؟»، دو آدرس یا سوال مهمی هستند که به سبک ختم می‌شوند.

این مدرس سینما، محدودیت را حاصل درگیری با تعاریف دانست و تصریح کرد: تعاریف و واژه‌هایی در فضای آکادمی به شکل نظری مطرح شده تا به فیلم ساز کمک کند، اما به واقع باید در نظر داشته باشیم که این تعاریف، محدودیت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کند.

شیخ انصاری گفت: فکر کردن راجع به سبک برای فیلمساز جدی، امری تعطیل بردار نیست چرا که بخش زیادی از دستور زبان سینما در مفاهیم سبک ترجمه شده است.

او گفت: سبک واقعا یک تیغ دولبه است، که هم می‌تواند شما را اسیر خود کند و هم می‌تواند با یک اشاره درست شما را از برخی قیود رها کند.

این مدرس دانشگاه گفت: همیشه این سوال بوده که دلیل یا ماهیت کنش‌ها و اشیاء پیرامون ما چیست؟، این سوال ماندگاری است که همزمان با به وجود آمدن سینما دوباره مطرح شد و از چرایی به وجود آمدن این رسانه پرسش کرد.

شیخ انصاری ادامه داد: ارسطو ماهیت علت کنش‌ها را به چهار دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید اگر این چهار علت وجود داشته باشد، می‌توان به ماهیت یک امر پی برد. یکی از این ماهیت‌ها علت مادی، دیگری علت صوری یا شکل نهایی یا فرم آن و علت بعد، علت فاعلی یا سازنده آن شئ است. در نهایت نیز علت غایی است که می‌پرسد همه این علت‌ها برای چیست و به چه چیزی ختم می‌شود.این علت‌ها برای سینما نیز مطرح هستند و پرداختن به این علت‌ها در سینما ما را به اشکال مختلفی با موضوع سبک مواجه می‌کند.

او توضیح داد: در یک تعریف غیر دقیق، اثر سینمایی مجموعه‌ای از عناصر است که با یک کل، رابطه‌ای نظام‌مند دارد. سبک در مقطعی تلاش می‌کرد، نشان دهنده یک الگو و تکرار آن در فیلم‌ها باشد.برای رسیدن به سبک و روش فیلمسازی، عناصری از فیلم سینمایی استخراج می‌شود که اگر این عناصر قابلیتی معنادار پیدا کنند، با مفهومی به اسم سبک مواجه خواهیم بود.

این مدرس سینما گفت: اما امروز در شرایطی هستیم که به نظر می‌رسد مفهوم سبک دیگر چندان به ما کمکی نمی‌کند.در یک نظریه افراطی مفهوم سبک در حال از دست دادن جایگاه خود است البته مطالعات نشان می‌دهد که سبک‌ها همواره تابعی از شرایط بوده و شکلی مستقل ندارند.

شیخ انصاری گفت:سبک تغییراتی است که در عناصر فرمال یک اثر صورت می‌پذیرد.تفاوت بین سبک‌ها را در نحوه کاربرد عناصر مانند میزانسن، صدا، تدوین و تصویر باید دنبال کرد. بخش زیادی از مسائلی که به عنوان سبک می‌شناسیم، نسبت به این عناصر چهارگانه و این که چه الگویی را دنبال می‌کند، تعقیب می‌شود.

او با رجوع به تاریخ سینما تصریح کرد:یکی از انگیزه‌های به وجود آمدن سبک‌ها مخالفت با دوره قبل بوده است. به همین دلیل سوال‌هایی مبنی بر این که چرا رشد کرده است؟، چرا سقوط یا افول کرده؟، چگونه بر مفاهیم جهان تاثیر می‌گذارد؟هر سبک سینمایی چه تلقی از فرم دارد؟ و غیره به وجود می‌آید.

او گفت: مشکل از اینجا آغاز شد که ما این مفاهیم را برای ساده کردن دریافت، به یاد می‌سپاریم.اما باید به خاطر بسپاریم، که سبک بنا بر دلیلی، نه به تقلید اتفاق می‌افتد. در واقع وقتی فیلم سازی حس کرده روش‌های موجود پاسخگوی نیازها نیست برای آن چه که می‌خواهد این باعث به وجود آمدن سبک شده است.

شیخ انصاری گفت:سبک را باید یک موجود زنده ببینیم.موجودی که متولد می‌شود، جوانی را پشت سر می‌گذارد ، پیر می‌شود و به این واسطه یا می‌میرد یا از کار می‌افتد. با احتساب به این مسائل، باید این سوال را از خود بپرسیم که سبک را برای چه می‌خواهیم؟

او ادامه داد: سبک به خودی خود دارای ویژگی نیست.فیلمساز با فهم چرایی خود و این که چه انتظاری از زبانی که انتخاب کرده دارد، انتخاب می‌کند که فیلمی را شکل بدهد و این انتخاب سبک را رقم می‌زند.

این مدرس سینما با بیان این که هشداری در مورد فهم سبک وجود دارد، گفت:ما باید بدانیم که هر مشابهتی را نباید سبک دانست.هر تکراری سبک نیست.برخی روش‌های فیلم سازی اگر کارآمد شود و توانایی خود را در زبان سینما نشان دهد،می‌تواند به عنوان سبک تلقی شود.

شیخ انصاری به تفاوت میان سبک و ژانر نیز اشاره کرد و گفت:وقتی سبک‌ها مسلط می‌شوند و پس از مدتی ماهیت خود را از دست می‌دهند تبدیل به ژانر می‌شوند.ما باید آگاه باشیم که سبک امری موروثی نیست.

بر اساس این گزارش، سی و پنجمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران تا ۲۳ آبان ماه در پردیس ملت ادامه دارد.