سوره سینما – هفته هنر انقلاب اسلامی و معرفی چهره سال هنر انقلاب که از سال ۹۲ به همت حوزه هنری آغاز شده، با رصد عملکرد هنرمندان رشته‌های مختلف طی یک سال در زمینه هنر متعهد و انقلابی و با توجه به شاخصه‌های سطح تاثیرگذاری، گستره مخاطبان، حرکت در مسیر گفتمان فرهنگی و هنری، جریان‌سازی و کنشگری در برابر رویداد‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… در حال حاضر به پنجمین دوره خود رسیده است. این هفته امسال از ۲۹ فروردین آغاز و تا ۲۶ فرودین ادامه داشت. به همین انگیزه با چند تن از سینماگران کشور در خصوص هنر انقلاب و نیازها و ضرورت های آن به گفتگو نشسته ایم.

برزیده: نشان فیلم انقلابی و دینی فقط عبا و عمامه نیست

عبدالحسن برزیده، کارگردان فیلم «مزارشریف»، گفت: در فیلم انقلابی و دینی لزوماً نباید شاهد عبا و عمامه باشیم؛ فیلم‌هایی از این جنس می‌توانند ظاهر دینی نداشته اما با رنگ و بوی اعتقادی گویای پیام‌های انقلابی باشند.

عبدالحسن برزیده در گفت‌وگو با اشاره به وجود مکتب مستقل هنری انقلاب پس از گذشت ۴۰ سال از انقلاب اسلامی گفت: اگر منظور از مکتب مستقل، ایدئولوژی انقلاب باشد باید گفت انقلاب صاحب ایدئولوژی است که قرار بود برای آن در سینما مانیفستی نوشته شود و بر طبق آن تعریف درستی از سینما ارائه شود اما در اصل نظریه‌پردازان باید به آن بپردازند. کار نظریه‌پردازان در زمینه هنر انقلاب پژوهش و ارائه ایده‌های نوین و راهکار‌هایی در جهت استقلال مکتب هنر انقلاب اسلامی در تمامی رشته‌های هنر است. همچنین حوزه‌های علمیه، حوزه هنر، ارشاد، فارابی، صداوسیما و مدیرانی که پژوهش جزو حیطه کاری آن‌ها محسوب می‌شود به نظر من وظیفه دارند شاخصه‌های مکتب مستقل هنر انقلاب را تعریف و جریان آن را هدایت کنند.

وی افزود: سینما پدیده‌ای وارداتی و غربی است؛ یکی از مهم‌ترین هنر‌های دنیا است که زبان مشترک جهانی دارد اما نمی‌توان گفت در آن به مکتب مستقل هنری انقلاب رسیده‌ایم؛ زیرا فیلم‌سازی نشئت گرفته از انقلاب نیست و فیلم‌سازانی مانند ابراهیم‌ حاتمی‌کیا، مجید مجیدی و رضا میرکریمی هرکدام صاحب سبک متفاوتی از فیلم‌سازی هستند و مکتب مستقلی ایجاد نکرده‌اند. اما به نظر من سینماگران سهم خود را در زمینه هنر انقلاب ادا کرده‌اند؛ آن‌ها با ساخت فیلم‌هایی با موضوع انقلاب در بخش مستند و داستانی در جهت مطرح‌کردن دستاوردهای انقلاب تعریف درستی از آن ارائه کردند.

کارگردان فیلم «مزارشریف» در مورد تاثیر جشنواره هنر انقلاب بر مردم و هنرمندان گفت: گروهی خواستار ساخت فیلم‌هایی در زمینه انقلابی و دینی هستند. حمایت از آن‌ها وظیفه وزارت ارشاد است. در فیلم انقلابی و دینی لزوماً نباید شاهد عبا و عمامه باشیم. فیلم‌هایی از این جنس می‌توانند ظاهر دینی نداشته اما با رنگ و بوی اعتقادی گویای پیام‌های انقلابی باشند. اگر جشنواره‌ها و حوزه‌های مربوطه از هنر انقلاب اسلامی در رشته‌های مختلف حمایت به عمل آورند، شاهد اتفاق‌های خوبی در عرصه هنر انقلابی خواهیم بود.

برزیده درباره شاخصه‌های چهره سال هنر انقلاب اسلامی عنوان کرد: اگر عدالت، مبارزه با ظلم، دستگیری از افراد دچار مشکلات اجتماعی و اقتصادی و به چالش‌کشیدن ناهنجاری‌های موجود در جامعه  را دین فرض کنیم، تمام افرادی را که مقید به دین اسلام هستند و آثارشان به این طرز تفکر وفاودار است می‌توان از آن‌ها با عنوان افراد شاخص در زمینه هنری انقلاب‌اسلامی نام برد.

شورجه: چهره سال هنر انقلاب باید به آرمان‌های انقلاب اسلامی پایبند باشد

جمال شورجه، نویسنده و کارگردان، در خصوص انتخاب نفر برتر چهره سال هنر انقلاب معتقد است: چهره سال هنر انقلاب باید به آرمان‌های انقلاب اسلامی پایبند و الگوی مناسبی برای جوانان باشد.

جمال شورجه، نویسنده و کارگردان سینما، درباره سبک مستقل هنری در انقلاب گفت: به‌ نظر من ژانر و گونه‌ای که بتوان آن را صرفا مختص به انقلاب اسلامی بدانیم وجود ندارد. در پزشکی، امور نظامی، سیاست و…، نسبت به پیش از انقلاب به تغییرات مثبتی دست پیدا کرده‌ایم اما در حوزه‌های هنری به سطحی که در شأن و اندازه انقلاب باشد نرسیده و صاحب سبک نشده است.

این نویسنده با اشاره به تولیدات ادبیات دفاع مقدس و مقاومت توضیح داد: مرتضی سرهنگی حرکت خوبی از لحاظ کمی و کیفی در تولید آثار ادبی انقلابی داشته و سعی کرده تعداد چاپ را به یک حد شاخص برساند اما هنوز هم به استانداردی که کشور از لحاظ چاپ و محتوایی نیاز دارد نرسیده‌ایم.

وی افزود: در صدور پیام‌های انقلاب از زاویه ادبیات هنوز ناکارآمد نشان می‌دهیم و نتوانسته‌ایم پیام انقلاب را آن‌طور که باید و شاید از طریق ادبیات به دنیا انتقال دهیم.

این کارگردان درباره هنرمندان انقلابی و متعهد گفت: تا هنرمند انقلابی نداشته باشیم به دستاوردهای انقلابی نمی‌رسیم. هنرمندان در وهله اول باید انقلاب را در خود نهادینه کرده باشند، خود را بالا بکشند تا به رشد و نمو دست یابند. در ایران دچار فقر دانش و اطلاعات و ذائقه‌های هنری و فرهنگی هستیم؛ به همین دلیل هنرمندان نتوانسته‌اند خودشان را هم‌تراز انقلاب رشد بدهند و دنبال آثار سهل‌النتیجه یا کورس دنیاخواهی افراطی که در جامعه فراگیر شده، هستند.

شورجه با اشاره به جشنواره هنر انقلاب توضیح داد: یکی از امکانات و ظرفیت‌هایی که در هنرمندان ایجاد انگیزه می‌کند، هفته‌ هنر انقلاب است که در جهت رشد هنر انقلابی و دینی کمک می‌کند. هنرمندی که در این جشنواره تجلیل می‌شود باید به آرمان‌های انقلاب متعهد باشد و در هر جمع هنری که قرار می‌گیرد یک الگوی مناسب برای جوانان و هنرمندان به حساب بیاید که البته تعداد کسانی که می‌توانند این بار را به دوش بکشند کم نیست.‌

قاسم زارع: ما از قهرمان‌های خودمان بی‌خبریم

قاسم زارع، بازیگر، درباره قهرمان‌های دفاع مقدس در سینمای ایران گفت: متاسفانه در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، قهرمانان بسیاری داریم که گمنام مانده و فراموش شدند که هر کدام می‌توانست یک فیلم سینمایی جذاب باشد اما غربی‌ها در تخیل خود قهرمان خلق می‌کنند و قهرمان جهانی می‌شود.

‌ قاسم زارع، بازیگر سینما و تلویزیون، درباره قهرمانان دفاع مقدس و خلأ آن‌ها در فیلم‌های سینمایی گفت: ما در نحوه پرداختن به موضوع جنگ به سبک های جدیدی رسیده‌ایم که می‌تواند مقدمه اتفاقات بزرگ در سینمای ایران باشد؛ هرچند که دیر است اما می‌توان امیدوار بود که شاهد فیلم‌های خوبی باشیم.

وی ادامه داد: در دهه ۶۰ دفاع مقدس را از زاویه‌ای آرمانی نگاه می‌کردیم و در دهه ۷۰ نوعی نگاه انتقادی نیز به آن اضافه شد در دهه ۸۰ چند فیلم توانستند جنگ را با عینکی دیگر ببینند و در دهه ۹۰ یعنی امروز شاهد برخی فیلم‌های خوب هستیم که قطعا مسیر را برای دهه‌های بعدی می‌گشاید. زمانی که فیلم «چ» ابراهیم حاتمی‌کیا را ببینیم، درخواهیم یافت که ظرفیت شهید چمران تا چه اندازه است که تنها ۴۸ ساعت از زندگی او می‌تواند یک فیلم سینمایی شود؛ حال اگر به کل ایام زندگی پر فراز و نشیب این انسان بزرگ بپردازیم، خواهیم دید که ده‌ها فیلم سینمایی و سریال جذاب از دل آن بیرون خواهد آمد.

این بازیگر تصریح کرد: صیاد شیرازی در عملیات مرصاد چه مجاهدتی کرد، شهید باقری، احمد متوسلیان و شاید همه کسانی که جنگ را درک کرده و در آن حضور داشته‌اند می‌توانند به شرط داستان قوی و تکنیک‌های خوب جهانی شوند اما متاسفانه ما نه قهرمانان خودمان را می‌شناسیم و نه اعتماد به نفس لازم وجود دارد که آن‌ها را جهانی کنیم. متاسفانه در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس قهرمانان بسیاری داریم که گمنام مانده و فراموش شدند که هر کدام می‌توانست یک فیلم سینمایی جذاب باشد اما غربی‌ها در تخیل خود قهرمان خلق می‌کنند و قهرمان جهانی می‌شود.

زارع با بیان اینکه سینما هنر است و ما اعتقاد به هنر متعهد داریم خاطرنشان کرد: خط هنر انقلاب اسلامی همین آثار درخشانی است که مخاطب نیز بر خوبی آن‌ها صحه می گذارد. ما در مسئله آزادگان ده‌ها داستان بسیار جذاب داریم. همین فیلم «۲۳ نفر» که به موضوع ۲۳ اسیر نوجوان می پردازد یک موضوع جذاب است. پس قطعا صدها روایت و داستان دیگر هم وجود دارد که ما از آن‌ها غافلیم. مسئله نفوذی‌ها در همه دوران‌های جنگ و بعد از جنگ یکی از اصلی‌ترین محورهااست همین فیلم نفوذی که من هم در آن بازی کردم موضوع جذابی بود که تاکنون به آن پرداخته نشده بود؛ یعنی ما در دل اسرا نفوذی هایی هم داشتیم که بتوانند نیرنگ خودشان را پیاده کنند. منافقین و مسئله نفوذی‌ها چه در دفاع مقدس چه در انرژی هسته‌ای و چه در موضوعات دیگر خود سوژه جذابی است که باید به سراغ آن‌ها رفت. ما باید هرچه زودتر جذابیت فیلم‌ها را بالا ببریم و بر روی فیلم‌نامه‌ها کار کنیم. فیلم‌نامه‌ها اگر خوب باشد مخاطب برای فیلم لحظه‌شماری می‌کند و این یعنی ما موفق شده‌ایم سینمایی داشته باشیم که مخاطب را جذب کرده و حرف را به گوشش بخواند.

دانش اقباشاوی: خودباوری هنرمند اصیل درمقابل هنر خودباخته

دانش اقباشاوی کارگردان سینما گفت: بزرگ‌ترین دستاورد هنر انقلاب خودباوری هنرمند اصیل درمقابل هنر خودباخته است که به برکت انقلاب اسلامی بسیاری از هنرمندان از طریق سازمان‌های حوزه هنری در سراسر کشور توانستند فعالیت‌های هنری کنند و مخاطب خود را پیدا کنند.

دانش اقباشاوی درباره هنر انقلاب گفت: سال‌ها پیش به واسطه انقلاب اسلامی هنر انقلاب جنبشی در تمام عرصه‌های تجسمی، دراماتیک، تئاتر و سینما همراه خود به وجود آورد و حتی در بعضی از همین زمینه‌های هنری به اوج خود رسیده است.

وی افزود: تصور می‌کنم مکتب هنری طی سالیان به صورت مستمر پررنگ و کم‌رنگ می‌شود اما بازتولید می‌شود و این موضوع نیازمند نسل‌های جدید است که بیایند و به این مکتب پر و بال بدهند و ایرادتش را بگیرند.

این کارگردان با اشاره به دستاوردهای هنر انقلاب توضیح داد: بزرگ‌ترین دستاورد هنر انقلاب خودباوری هنرمند اصیل درمقابل هنر خودباخته است. به برکت انقلاب اسلامی بسیاری از هنرمندان از طریق سازمان‌های حوزه هنری در سراسر کشور توانستند فعالیت‌های هنری کنند و مخاطب خود را پیدا کنند.

اقباشاوی با اشاره به چالش‌ها و مشکلاتی که از لحاظ کمی و کیفی برای هنرمندان در تولید آثار هنری انقلاب به وجود می‌آید، گفت: بخش اعظم مشکلات تولید آثار هنر انقلاب ارتباط با مخاطبان است. مسئولین امر برای حمایت از هنرمندان انقلابی تلاش کنند تا کارشان از لحاظ سخت افزاری جلو برود و در معرض دید مخاطب عام قرار بگیرد.

وی افزود: اگر از هنرمندان حمایت نشود خودباوری و انگیزه‌های خود را از دست می‌دهند؛ زیرا هر هنرمندی که یک اثر هنری خلق می‌کند دوست دارد توسط مردم دیده شود تا با آن ارتباط بگیرند و اگر این اتفاق نیفتد رمقی برای تولید آثار هنری در حوزه انقلاب نخواهند داشت.

این هنرمند با اشاره به برگزاری جشنواره‌ها برای معرفی آثار هنر انقلاب به مردم و باقی هنرمندان عنوان کرد: برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها یکی از مهمترین گام‌ها برای معرفی این هنر به تمام قشرهای جامعه است اما پیش از آن آموزش را باید جدی گرفت و از تولیدات هنری حمایت کرد.

وی ادامه داد: مراسم‌هایی مانند هفته هنر انقلاب باید حفظ و هرساله برگزار شوند. برای برگزاری جشنواره هنر انقلاب نیز حمایت‌های ویژه‌ای باید به عمل بیاید تا هرسال این جشنواره باکیفیت‌تر برگزار شود.

کارگردان فیلم سینمایی «تاج محل» در پایان با اشاره به چهره سال هنر انقلاب تصریح کرد: شخصی که به‌ عنوان چهره سال معرفی می‌شود باید اثر ماندگاری داشته باشد و با مردم ارتباط برقرار کند همچنین فعالیت هنری خود را در این عرصه ادامه بدهد.

وی افزود: امیدوارم این جشنواره اتفاق خوبی باشد، درخت آن دائماً جوانه بزند و میوه بدهد و هر روز بیشتر از دیروز با مردم ارتباط برقرار کند.