به گزارش سوره سینما به نقل از روابط عمومی نهمین جشنواره بین المللی فیلم وارش، فرهاد ورهرام در ابتدای کارگاه «تولید فیلم مستند مردم شناسی» با اشاره به این که سینمای مردم شناسی در ایران به درستی شکل نگرفته است، گفت: اطلاعات زیادی درباره این سینما در ایران وجود ندارد و تنها چند عنوان کتاب با موضوع سینمای مردم شناسی منتشر شده که تعداد زیادی از آن‌ها، حاصل ترجمه است و تعداد کتاب‌هایی که توسط نویسندگان بومی تالیف شده به انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.

وی افزود: سینمای مردم شناسی و مستندسازی از فرهنگ غرب به کشور ما رسیده و همین مسئله باعث شده مستندسازان ما در انتخاب و پرداخت سوژه شان کمی دچار تردید شوند. آن‌ها غرب را الگو قرار داده اند و سعی می کنند موضوع بومی خودشان را در این قالب قرار بدهند. همین مساله سر خط ساخت «فیک مستندها» شده است.

این فیلمساز خاطر نشان کرد: در مواردی وقتی سوژه فیلم مستندی را دنبال می کنیم متوجه می شویم واقعیتی در کار نبوده و کارگردان ماجرایی اساسا دروغ را روایت کرده است. دانشکده های تمام دنیا که رشته های مردم شناسی دارند، مجهز به آزمایشگاه های متعدد در زمینه فیلم، تصویر و صدا هستند. روند تحصیلی آن ها معمولا به این شکل است که فارغ التحصیل های رشته مردم شناسی که قصد ساخت مستند با موضوع مردم را دارند در رشته فیلم هم تحصیل می کنند و فارغ التحصیل هایی که فیلم و سینما خوانده اند برای ساخت مستند در حوزه مردم شناسی، حتما مدتی را در این رشته تحصیل می کنند.

وی ادامه داد: این در حالی است که حتی دانشکده های بزرگ و تخصصی ما در حوزه علوم اجتماعی اصلا به این موضوع توجه نمی کنند. البته قبل از انقلاب برای مدت کوتاهی این شکل تحصیل در ایران نیز رایج شد و اولین جرقه های مردم شناسی در ساخت مستند از آنجا شکل گرفت. هر چند دوام چندانی نداشت.

این کارگردان ایرانی در ادامه با اشاره به این که چطور یک مردم شناس توانست یکی از بهترین فیلم های مستند تاریخ ایران را بسازد، گفت: فیلم «بلوط» به کارگردانی نادر افشار نادری است که خود یک مردم شناس است. او پس از آموزش تجربی تصویربرداری اولین فیلم مردم شناسی ایران را تولید کرد.

این محقق در پایان با تاکید بر لزوم شناخت مردم توسط مستندساز گفت: در یک مستند مردم شناسی همه چیز باید درست روایت شود. مثلا اگر موضوع مستند «جن گیری» است، باید در مستند به سوالاتی نظیر این که چرا این اتفاق رخ داده، آیین مذهبی‌اش چیست، آدم هایی که در این فیلم وجود دارند از چه جنسی هستند، عاقبت سوژه اصلی مستند چه می شود، پاسخ داد. در واقع به مستندی می توان عنوان مستند مردم شناسی داد که به تمام این سوالات پاسخ بدهد.

وی در پایان عنوان کرد: برای ساخت اغلب مستندهای ایرانی معمولا تحقیقی صورت نمی گیرد، از متخصصان برای تبادل نظر دعوت نمی شود و نظر کارشناسی خاصی در جریان نیست؛ در حالی که این مسائل پایه های اصلی ساخت مستند مردم شناسی را دربرمی گیرد.

نهمین جشنواره بین المللی فیلم وارش به دبیری مهدی قربانپور ۹ الی ۱۳ اردیبهشت در استان مازندران در حال برگزاری است.