سوره سینما – با خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام و وضع تحریم های ظالمانه علیه منافع ملی ایران ، بخش های فرهنگی و هنری نیز دستخوش این جریان ضد توسعه قرار گرفته است زیرا بر اساس یک قاعده کلی ، هر اندازه سطح رفاه عمومی جامعه افزایش یابد به همان نسبت شهروندان در استفاده از کالاها و خدمات فرهنگی و هنری (خرید و مطالعه کتاب ، رفتن به سینما و تئاتر ، ورزش کردن ، مسافرت رفتن ، تفریح و …) رغبت بیشتری از خود نشان می دهند . در این رابطه و به استناد آمار ارائه شده از مرکز آمار ایران در تاریخ ۱/۲/۱۳۹۸ ، با اعمال تحریم ها و محدودیت در مبادلات ارزی وتجاری بویژه فروش نفت ، نرخ رشد تورم در بخش کالایی و مصرفی به طور میانگین به میزان ۵۱.۴ درصد به نسبت ماه های مشابه در سال قبل افزایش یافته است. طبق همین آمار ، ایران جزء ۶ کشور جهان با تورم بسیار بالا معرفی شده است  . رشد تورم خواه ناخواه در حوزه های زیر بر سینمای ایران اثر گذار خواهد بود :

– هزینه ی تولید آثار سینمایی با توجه به افزایش دستمزد عوامل انسانی (گروه کارگردانی و بازیگری و….) و لوازم  فنی و تجهیزاتی به میزان قابل ملاحظه ای رشد خواهد یافت .

– در حوزه ی نمایش فیلم ، سالن های سینمایی با پرداخت هزینه های غیر متعارف از جمله افزایش حقوق و دستمزد کارکنان و هزینه های سرسام آور تامین و نگه داری و هزینه های جاری و انرژی به سختی روزگار خواهند گذرانند.

– تماشاگران سینمایی که مصرف کنندگان نهایی محصول تمام شده سینمایی هستند لزوما می بایست مبالغ بیشتری را برای فیلم دیدن در سینما بپردازند.

همچنان که در بالا هم اشاره شد سینمای ایران به مانند همه ی صنوف و فعالان  اقتصادی کشور به این نتیجه رسیده است که با ” افزایش قیمت بلیت سینماها ” بخشی از هزینه های سرسام آور تولید ، توزیع و نمایش آثار سینمایی را جبران نماید. اما برای افزایش ناگهانی بلیت سینما می بایست حساسیت های بیشتری به خرج داد چرا که  تفاوت اساسی بین افزایش قیمت کالاهای مصرفی ( به ویژه گروه خوراکی ها) و خدمات هنری و فرهنگی (سینما)  وجود دارد . با افزایش نرخ تورم و عدم تطبیق درآمدها و هزینه ها ، مشتریان هزینه های ثانویه را که اهمیت چندانی در زندگی روزمره شان ندارند حذف می کنند. قطعا سینما به مانند سایر کالاهای فرهنگی (خرید کتاب ، تفریح و مسافرت و….) به عنوان یکی از بخش های غیر ضروری در اولویت درجه چندم مشتریان قرار می گیرد . در چنین شرایطی که شکاف عمیقی بین درآمد خانوارها و هزینه های آنان ایجاد شده است به طوری که مصرف کنندگان حتی برای خرید کالاها و نیازهای اساسی زندگی نیز اولویت بندی هایی دارند آیا تماشاگران ظرفیت پذیرش افزایش غیر متعارف بلیت سینما را خواهند داشت یا خیر ؟ پیامدها و تاثیر افزایش قیمت بلیت سینماها بر میزان حضور تماشاگران تا چه اندازه است ؟

بر اساس آمار ، افزایش قیمت بلیت سینماها در سنوات گذشته با احتیاط و شیب ملایم تری صورت می گرفت اما در سال ۹۸ و تحت تاثیر افزایش نرخ تورم ، قیمت بلیت سینماهای کشور به طور میانگین ۳۵.۲ %  افزایش یافته است . هم زمان در سوی دیگر ، افزایش لجام گسیخته قیمت ها ، قدرت خرید خانوارها را به شدت  تقلیل داده است .

هر چند افزایش قیمت بلیت سینما به نسبت نرخ رشد تورم ناچیز به نظر می رسد اما به طور کلی کاهش سطح توانایی مالی خانواده ها ، در تخصیص بخشی از درآمد های مازاد خانواده ها برای سینمارفتن اثرات منفی و نامطلوب می گذارد . برخلاف سال های گذشته ، اکنون سینما رفتن به یک تفریح پرهزینه تبدیل شده است و به جرات می توان گفت خانواده ها توان رفتن چند باره به سینما را ندارد . بر اساس آمار ، تعداد تماشاگران ماه های فروردین و اردیبهشت سال ۹۸ علیرغم افزایش تعداد سینماهای کشور به میزان ۱۳.۴ % ، به شدت تحت تاثیر افزایش قیمت بلیت و ناتوانی خانوارها در تامین هزینه های سینما رفتن قرار گرفته است به طوری که طی دو ماه اخیر تعداد تماشاگران جذب شده در سینماها به میزان ۹.۸% کم تر از سال گذشته بوده است.

* جهت یادآوری در آمار فوق صرفا «تعداد سینماهای کشور» لحاظ شده و  اشاره ای به تعداد سالن های نمایش کشور نشده است .

اکران نوروزی گل سر سبد اکران سینماهای کشور است و سینماهای کشور در این ماه بیشترین سهم را در گردش مالی سالیانه سینماها دارند اما در این ماه ، فیلم های نمایش داده شده نتوانسته اند انتظارات سینماداران و تولید کنندگان را برآورده سازند . اریبهشت ماه سال جاری نیز مصادف شد با ماه مبارک رمضان و در این ماه بر خلاف سال های گذشته استقبال تماشاگران از فیلم ها و سینماها ناامید کننده بوده است . هر چند پردیس های سینمایی از این قاعده مستثنی بوده اند اما ادامه این روند می تواند بسیاری از سینماهای کشور را با چالش جدّی زیان دهی مواجه سازد .

در سال های اخیر که سینماهای کشور با جهش قابل توجهی به سمت تعالی و آشتی تماشاگر با سینما پیش می رفت و امیدواری های زیادی برای خیزش و شتاب بیشتر ایجاد شده بود تحت تاثیر این موضوع ( افزایش تورم و قیمت بلیت ) دچار وقفه و ایستایی شده است . باید به انتظار نشست تا اکران عید فطر از راه برسد و واکنش تماشاگران را مجددا مورد ارزیابی قرار داد تا ببینیم آیا کاهش درآمد های خانوارها تاثیر دایمی بر سینما رفتن مخاطبان گذاشته است یا این که دوران حاضر ، گذرا و موقتی بوده و تماشاگران ارتباط خود را مجددا با آثار سینمایی و سینماها برقرار خواهند نمود ؟

منابع :

– مرکز آمار ایران : www.amar.org.ir

– موسسه سینما شهر : panel.cinemashahr.ir