به گزارش سوره سینما، سیدمهدی خاتمی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در هفدهمین قسمت از برنامه «شب معماری» با موضوع «درمان شهر آلوده» گفت: در سال ۹۶ نظرسنجی از مردم تهران درباره اصلی ترین مشکل این شهر صورت گرفت که اکثریت مردم الودگی هوا را مهمترین مشکل کلان شهر تهران بیان کرده بودند، معضلی که هم بر سلامت روان و هم سلامتی جسم اثرگذار است.

وی با بیان اینکه بر اساس آمار در تهران بیش از ۴ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم به خاطر آلودگی هوا میمیرند، افزود: این آمار در کل کشور به بیش از ۳۰ هزار نفر می رسد اما نکته اینجاست که هنوز مسئله آلودگی هوا دغدغه مسئولین نشده است، در حالی که در دوران دفاع مقدس، جنگ دغدغه اصلی تمام مسئولین از بالاترین رده تا پایین تر رده مسئولیت شده بود.

خاتمی بیان داشت: طبیعتا خودرو، دولت الکترونیک، قوانین راهنمایی و رانندگی و … در بحث آلودگی هوا تاثیرگذار است و طبق آمارهای منتشر شده  ۷۰ تا ۸۰ درصد آلودگی هوا به خاطر خودرو است و این مسئله نشان دهنده اهمیت نقش شهرسازی در کاهش استفاده از خودرو و به تبع کاهش آلودگی هوا را نشان می دهد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس ادامه داد: خودرو تنها ۱۰۰ سالی است که مهمان ما شده و اگر این مهمان کنترل نشود، نقش مخربی در زندگی و سلامت انسان خواهد داشت.  در حقیقت ما باید خودرو را مدیریت کنیم نه اینکه این وسیله ما و شهرهایمان را مدیریت کنیم اما متاسفانه امروزه خودرو ما را کنترل می کند.

وی در واکنش به اظهارات مسئولین شهرداری که از باد به عنوان عنصر از بین برنده آلودگی هوا نام برده اند، تصریح کرد: چند سال پیش نیز یکی از مسئولان محیط زیست عنوان کرده بود که بحث آلودگی هوا مسئله طبیعی است، هر چند که قطعا باد و باران اثرگذار هستند، اما این مهم دلیلی برای فراموشی مسئولیت مان نیست.

خاتمی با تاکید بر اینکه باید از تجارب دنیا در این زمینه استفاده کنیم. اظهار داشت: در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ زمانی که خودرو وارد انگلستان شد کار به جایی رسید که خودرو شهرهای این کشور را اشغال کرد و بعد از دو و ۳ دهه مسئولین این کشور متوجه شدند که خودرو علاوه بر ترافیک، آلودگی های زیادی برای این کشور به همراه آورده و بعد از آن نوع برخورد با خودرو برنامه ریزی شد و راه حل کاهش آلودگی هوا فاصله گرفتن از خودرو و حرکت به سمت حمل و نقل عمومی عنوان شد که البته این سیاست در این کشور اجرایی شد و الان نیز نتایج آن را نیز می بینیم.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس افزود: شهر تهران و کلانشهرهای مشابهه آن با دو مشکل اساسی روبه رو هستند که اولین مشکل بحث خودرومحوری است، البته کشورهای نفت خیز دنیا همگی مشوق خودرو هستند و تنها شامل حال شهر ما نمی شود. تراکم مشکل دوم و جدی تر است که باید برای آنها فکری شود.

وی گفت: در حوزه طراحی شهرسازی دو گرایش مختلف داریم که عده ای طرفدار شهرهای متراکم و دیگری طرفدار شهرهای پراکنده هستند.  گروه اول معتقدند در شهرهای فشرده، انرژی کمتری مصرف شده و مردم به سمت حمل و نقل عمومی می روند اما گروه دوم اعتقادشان این است در شهرهای پراکنده فضا بیشتر به تبع آرامش مردم نیز افزایش پیدا می کند، درباره شهر تهران هر چند ما دیدگاه شهر متراکم را دنبال کرده ایم، اما نتوانستیم در بحث انرژی و سیستم حمل و نقل به درستی عمل کنیم.

خاتمی افزود: مشکل تراکم در شهر ما بحث تضاد منافع است؛ چرا که  در مباحث اخلاقی می گویند ما نباید تضاد منافع داشته باشیم، اما عملا به مدیریت شهری کشور گفته ایم که خودش باید کسب درآمد داشته باشد و از طرفی نیز منافع شهری را حفظ کند، همین مسئله باعث شده تا مسئولین شهری برای کسب درآمد به تراکم فروشی روی بیاورند و قطعا کسانی که وضعیت تراکم شهر را به نقطه فعلی رسانده اند در مرگ و میر مردم ناشی از آلودگی هوا سهیم هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: شهرهای سالم در دنیا بر اساس استانداردهای جهانی ۵ مولفه هوای پاک، تشویق کردن مردم به فعالیت های فیزیکی، آب سالم و غذای سالم، فضای سبز کافی و مشوق روابط اجتماعی بودن را دارا هستند اما عملا در تهران به جزو بحث اب و غذای سالم، دیگر مولفه ها وجود ندارد.

خاتمی درباره راهکارهای رسیدن به شهر سالم بیان داشت: قطعا در وهله اول باید به سمت گسترش حمل و نقل عمومی حرکت کنیم و از طرف دیگر نیز به سمت پیاده روی شهرها برویم، متاسفانه امروزه در تهران مقوله پیاده روی عابران در اولویت آخر قرار دارد و تنها کافی است به وضعیت پیاده روی های این شهر نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم عملا جایی برای پیاده روی عابران وجود ندارد، همچنین در اولویت قرار دادن دوچرخه سواری و ایجاد زیرساخت های لازم برای آن از دیگر نکاتی است که باید مدنظر مسئولین قرار بگیرد.