به گزارش سوره سینما، قسمت بیست‌وششم برنامه تلویزیونی «شوکران» با حضور حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس دانشکده مطالعات جهان دوشنبه ۷ بهمن ساعت ۲۱ روی آنتن شبکه چهار سیما رفت.

وی در ابتدای این برنامه در پاسخ به پرسش فضلی‌نژاد درباره اینکه آیا می‌شود فرهنگ را کنترل کرد یا خیر، پاسخ داد: فکر می‌کنم در نظام برنامه‌ریزی در این ۳۵ سال که از عمر شورای عالی انقلاب فرهنگ می‌گذرد، موفق بوده است که در مسیر علم کشور ریل‌گذاری کند و علم کشور را به فعلیت درآورد. در ضریب رشد علم، جزء ۴ کشور اول جهان هستیم.

فضلی‌نژاد در واکنش به این سخن گفت: اینطور آمار دادن، مغالطه رتوریک است و دستاوردهای دیگران را به نام خود ثبت کردن.

عاملی پاسخ داد: کارگریِ علم و دانش متعلق به مردم است و نه بنده و نه سلف می‌تواند ادعا کند او چنین کاری را کرده است. البته قبول دارم در حوزه فرهنگ تجربه‌های خوبی نداریم و اهدافی که در سند مهندسی فرهنگی ذکر می‌شود، هنوز بخشی از آن محقق نشده است. چون فرهنگ مسأله‌ای تک‌متغیره نیست. اتفاقا مهندسی فرهنگی از بیرون ایران و توسط دشمنان دارد انجام می‌شود. فرهنگ به طور نسبی قابل مدیریت است اما حجم عوامل خارج از کنترل ما (دولت‌ها) زیاد شده است.

فضلی‌نژاد گفت: ۵ سال سند انقلاب فرهنگی بدون برگزاری جلسه، معوق و مسکوت ماند و همزمان یک آهنگ شتابان تکنولوژیک را تجربه می‌کردیم، اکنون آن سند می‌خواهد اجرا شود. آیا می‌توان نتیجه گرفت در دوره‌ای که فرهنگ، کنترل‌پذیر نیست، بدترین شیوه کنترل فرهنگی را برگزیده‌ایم؟

عاملی پاسخ داد: ما در حوزه فرهنگ، مشکل کم‌کاری داریم، نه مشکل کار زیاد کردن که حالا بگوییم زیاد کنترل کرده‌ایم. فرهنگ در هر دوره زمانی مفهومش تغییر کرده است. فرهنگ امروز به معنای مسیر زندگی است.مسیر حرکت جامعه به سمت عقلانیت است و به همین دلیل، قدرت دولت‌ها در جهان با خطر مواجه شده، چون جامعه توانمندتر و در بزنگاه‌ها سریع‌تر است. یعنی عقلِ تدبیری گسترش پیدا کرده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در بخش دیگری از این برنامه گفت: لازم است اعضای حقیقی شورا در حوزه‌ها و تخصص‌های متنوع‌تری باشند. امروز احساس می‌کنم آن تنوع واقعی در اعضای حقیقی نیست. ما امروز متخصص علوم شناختی و روانشناس ارتباط با مردم می‌خواهیم.

فضلی‌نژاد گفت: آیا اصلاً مکانیزمی برای ارتباط مردم با عالی‌ترین نهاد حاکمیتی فرهنگی وجود دارد؟

عاملی پاسخ داد: شورا یک بدنه کمیسیون‌ها و شوراهای تخصصی دارد و با افراد متخصص حوزه خودش در ارتباط است اما این ضعف را دارد که با ذی‌نفعان خودش ارتباط ندارد یا کم دارد. بنده از وقتی به شورا رفتم، گفتم باید از ناحیه ذی‌نفعان و از پایین به بالا نظام برنامه‌ریزی شورا را تنظیم کنیم.

وی افزود: ضمانت اجرایی شورای انقلاب فرهنگی، خود حضرت آقا بیان فرمودند که حضور روسای سه قوه، مسئولین نهادهایی که شورا برای آن‌ها سیاست‌گذاری می‌کند و اعضای حقیقی ضمانت اجرایی شورای انقلاب فرهنگی هستند. به هر حال شوراهای عالی یک مسیر از نقص به کمال را دارند و باید به فرآیند کارآمدتری برسیم که تصمیماتش بتواند واقعاً مشکلی را حل کند. مانند همین سند مهندسی فرهنگی که ۵ سال از ابلاغش گذشته و تازه فرآیند اجرایی‌اش آغاز شده است و با روح زمانه سازگار نیست. این مسیر سرعت عمل بیشتری را می‌طلبد. اما اتفاقاتی که در نهادسازی و برنامه‌سازی در شورا رخ داده است، نباید به راحتی از کنار آن‌ها گذشت.

عضو شورای عالی فضای مجازی گفت: ما یک مشکل کلی در مدیریت اجتماعی داریم که مدیریت اجتماعی ما تجربی است. به نظر من با به وجود آمدن این نظام سیستمی که فضای مجازی ظرفیتش را ایجاد کرده، ما به سمت و سویی حرکت می‌کنیم که عقلانیت سیستمی باید جایگزین تجربه‌های شخصی افراد شود. طبیعتاً باید الگوی حکمرانی ما تغییر کند. اینکه ما کشوری در حال ثبات نیستیم یا شرایط ثبات در ایران نیست، به نظر من این ادعا جای تشکیک دارد. در این چهل سالی که از انقلاب اسلامی گذشته ما نشان دادیم که توانستیم این خیلی از مسیرهای بهینه را در کشور فراهم کنیم. توسعه حوزه علم و فناوری از جمله داشتن ۴ میلیون دانشجو خودش نشانگر ثبات است. البته برخی موانع برای رشد کشور وجود دارد، از جمله نظام دیوانسالاری، یعنی وقتی شما به یک اداره رجوع می‌کنید، باید صد بار کرنش در مقابل دیگران کرنش کنید تا یک کاری را که حق شما هست انجام دهند.

وی اذعان کرد: برخی مسئولان کشور از پدیده‌های جدید دیر شناخت پیدا می‌کنند.

عاملی خاطرنشان کرد: برای کسی که در حکومت مسئولیت دارد، وقتی تبعیض اجتماعی را می‌بینید، بسیار غم‌انگیز است. اما ما همه سوار یک کشتی هستیم، نباید ناخدای کشتی را آنقدر بزنیم که نتواند مسیر را ادامه دهد. این به معنای گریز از نقد نیست. نقد دو بنیان دارد، یک بخش تأکید بر ظرفیت‌ها و بخش دیگر دیدن خلأها و دادن راهکار برای رفع آن.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی  در پایان گفت: معتقدم در یک دوره ۱۰ ساله، اگر ایران روی فناوری‌های نو سرمایه‌گذاری متمرکز کند، هم به عدالت اجتماعی می‌رسیم، هم به شفافیت توزیع منابع و هم جلوی بسیاری از درزهای فسادآور را می‌گیریم و قوه قضائیه ما بیکار می‌شود.

«شوکران» که به اساسی‌ترین مسایل فکری کشور می‌پردازد، محصول مشترک شبکه چهار سیما و حوزه هنری است. این برنامه دوشنبه هرهفته ساعت ۲۱ شامگاه با سردبیری و اجرای پیام فضلی‌نژاد روی آنتن تلویزیون می‌رود. بازپخش «شوکران» روزهای سه‌شنبه ۱۰ صبح، جمعه ۱۴ ظهر، شنبه ۱ بامداد است.