به گزارش سوره سینما؛ هفتمین برنامه «کشیک سلامت» به تهیه‌کنندگی سهیل سلیمانی میزبان دکتر سیدحیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل و مهندس صابر نامی، دبیر سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی بود و به چالش‌های تامین دارو برای بیماری‌های خاص در ایام کرونا پرداخت.

مشکلات ارزی گریبانگیر تولیدکنندگان و واردکنندگان دارو

سیدحیدر محمدی؛ مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل از وضعیت تولید دارو در کشور گفت: وضعیت تولید دارو در کشور رو به جلو بوده و جهش زیادی در کیفیت دارو داشتیم. ۹۷ درصد از داروهای مورد نیاز ما تولید داخل هستند. البته این میزان هنوز برای ما قابل قبول نیست چون آن سه درصد میزان ۲۲ درصد از سهم ارزی را به خود اختصاص می‌دهد و همچنین بخشی از مواد اولیه داروهای تولید داخل ما وارداتی است و به دلیل مشکلات ارزی، با معضلات بسیاری مواجهیم. برای عبور از این مشکل باید دارو را در مرحله حد واسط هم خودمان تولید کنیم. البته گاهی توان تولید داریم اما نیاز جامعه به آن دارو کم است و تولید داخل به صرفه نیست.

بخشی از سهم ارزی کالاهای اساسی به دارو بدهید

او ادامه داد: تولید زمانی به صرفه است که هم نیاز داخل و هم صادرات را شامل شود. البته با تغییراتی که در پول ملی ایجاد شده میزان صادرات افزایش یافته است. اما میزان صادرات ما کمتر از واردات است. مشکلات تامین ارز این روزها گریبانگیر تمام تولیدکنندگان و واردکنندگان است.

میزان منابع ارزی محدود و ۹ میلیارد دلار است که شامل روغن‌های خام، ذرت، کنجاله و دارو و تجهیزات است. ما باید بین اختصاص ارز میان دارو و تجهیزات و سایر کالاهای اساسی اولویت را تغییر بدهیم. این بحث میان ما وزارت صمت هست که آیا واقعا باید سهم دارو و در مقایسه با سایر کالاهای اساسی فقط ۲۲ درصد باشد؟! اگر بانک مرکزی و سیستم‌های تصمیم‌گیر کمک بکنند تا بخشی از سهم سایر کالاهای اساسی را به دارو اختصاص بدهند، بخشی از مشکل ما حل می‌شود. بخشی از مشکل هم مربوط به تحریم‌ها و نقل و انتقال ارز است.

از پزشکان تقاضا داریم داروی برند تجویز نکنند

محمدی بیان کرد: برخی از همکاران پزشک ما ترجیح می‌دهند داروی برند را بنویسند. ما نمی‌توانیم از مریض بخواهیم که داروی تجویز پزشک را نخرد و نمونه داخلی را بخرد. زمانی که دارویی تولید داخل می‌شود دیگر به نمونه وارداتی ارز دولتی تعلق نمی‌گیرد. این تغییر نرخ ارز باعث افزایش قیمت نمونه خارجی می‌شود. همکاران ما در معاونت درمان در این شرایط باید به پزشکان عزیزمان تذکر بدهند. در این وضعیت که کمبود منابع داریم پزشک نباید به مریض توصیه کند که حتما از یک برند دارو بخرد یا بگوید که اگر آن برند پیدا نشد نمونه داخلی هم خیلی تفاوتی ندارد. البته نمی‌توانیم بگوییم تفاوتی نیست.
این تفاوت را پزشکی که بیمار را مداوا می‌کند باید به او بگوید. عاجزانه از پزشکان تقاضا داریم که در این شرایط برند ننویسند. وظیفه سازمان غذا و دارو تامین دارو است و اگر پزشکی برند بنویسد ما موظفیم تامین کنیم.

او با اشاره به مشکلات پیش آمده بر سر تامین داروی کرونا، بیان کرد: در مورد داروی کرونا براساس تبلیغاتی که از اثربخشی دارو مطرح شد تقاضا شکل گرفت و ما باید تامین می‌کردیم. این داروها امروز تولید داخل دارند. ما اصرارمان بر این است که مردم تولید داخل مصرف کنند اما همکاران پزشک ما هستند که باید بنویسند و این نیاز به فرهنگ‌سازی در رسانه ملی و همکاری معاونت درمان دارد. در مورد رمدسیویر همراه مریض نباید درگیر تامین دارو بشود. ما به مقدار زیاد تولید کرده‌اند.

ما مخالف واردات دارو هستیم

محمدی اظهار داشت: می‌گویند بخشی از داروهایی که تولید داخل دارند باید از برند اصلی وارد شوند چون بیمار این را می‌خواهد. هر دارویی که تولید شد تا زمانی که نیاز داخل را تامین می‌کند اجازه واردات به نمونه خارجی نمی‌دهیم.
داروهای قاچاق معمولا از مرزهای زمینی وارد می‌شوند.

از طرفی شرکت‌های وارد کننده چون توان بیشتر دارند مارکتینگ قوی‌تر هم دارند. یکی از تمهیدات وزارت بهداشت این بود که زمانی که دارو تولید شد نمونه خارجی از بیمه خارج می‌شود. آن چیزی که به عنوان واردات شناخته شده داروهایی است تولید داخل ندارند که ۲۳ درصد ارز را شامل می‌شوند. ما مخالف واردات هستیم.

بیش از شش برابر واکسن آنفولانزا وارد می‌کنیم

مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل درخصوص تامین واکسن آنفولانزا توضیح داد:  مردم از تامین واکسن آنفولازا نگران نباشند. واکسن آنفولانزا ارتباطی به کرونا ندارد. تصمیم داریم بیش از شش برابر واکسن وارد کنیم و از مهرماه توزیع می‌شود. افراد پرخطر، بالای شصت سال و زنان باردار، افراد چاق در پروتکل‌ها هستند. به ازای هر کدملی یک عدد در اختیار بیماران قرار می‌گیرد. فقط در داروخانه‌ها توزیع می‌شود.

قول می‌دهیم واکسن کرونا در هرجا تایید شد، تهیه کنیم

محمدی درپایان در زمینه واکسن کرونا گفت: برخی شرکت‌های داخلی روی واکسن کرونا و ویروس ضعیف شده و غیرفعال ویروس در حال کار هستند. مطالعات به محض اینکه مورد تایید مرکز بیولوژیک ما قرار گیرد وارد فاز انسانی می‌شود. در دنیا هم اثر واکسن هنوز مشخص نیست. اما ما این قول را می‌دهیم که در هر جا که اثر واکسن تایید شد ما هم تهیه می‌کنیم و ضمن دانشمندان ما هم در حال تحقیق هستند.

نفوذ شرکت‌های چندملیتی سرانه مصرف دارو را افزایش داد

صابر نامی؛ دبیر سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی در خصوص سرانه مصرف دارو در کشور گفت: در یک دوره ده ساله بعد انقلاب شاهد کاهش سرانه مصرف دارو بودیم یعنی مردم هزینه کمتری برای دارو پرداخت می‌کردند. بعد از آن شاهد رشد سرانه بودیم و در حال حاضر این مقدار پنج برابر بیشتر از میزان نرمال دنیا است. در دفاع مقدس مصرف دارو افزایش یافت اما با اجرای طرح ژنریک و جلوگیری از واردات داروهای برند سرانه کاهش پیدا کرد. در دهه هفتاد و نفوذ شرکت‌های چند ملیتی در نظام دارویی ‌کشور سرانه افزایش یافت. امروز یک شهروند ایرانی پنج برابر کشورهای توسعه‌یافته هزینه دارو می‌دهد. امروز شرکت‌های کوچک داروسازی زیر پای شرکت‌های بزرگ له می‌شوند. ما نیاز داریم که سندیکاها از این شرکت‌ها که صدایشان به جایی نمی‌رسد، دفاع بکنند.

در شرکت‌های تحت‌ لیسانس انتقال تکنولوژی صورت نگرفته است

او افزود: یکی از اصلی‌ترین مسائل تولید داروهای تحت‌لیسانس است که ما مخالف آن نیستیم اما تولید این داروها در تمام دنیا تحت ضوابطی انجام می‌شود. در دنیا شرکت دارویی با کشور مورد نظر قرارداد می‌نویسند و طی سال‌ها انتقال تکنولوژی انجام می‌شود. اما در کشور ما انتقال تکنولوژی صورت نگرفته است. ما شش مورد تولید داروی تحت لیسانس را بررسی کرده‌ایم که اگر ماده اولیه از شرکت داخلی با همان ضوابط فنی خریداری شود، ۱۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد می‌شود. البته برخی شرکت‌ها هم رویه را تغییر داده و از مواد اولیه ایرانی استفاده می‌کنند. موادی که از لحاظ ضوابط فنی و کیفی مشابه نمونه‌ای است که وارد می‌شود.‌ تمام داروها در هر جای دنیا طبق ضابطه فارماکوپه تولید می‌شوند و امکان ندارد دارویی تولید شود و میزان خلوصش طبق ضابطه‌های فارماکوپه نباشد. موضوعی به نام کیفیت در صنعت دارو نداریم، دارو یا دارو هست یا نیست!

بودجه بیماران خاص در ایران در جیب عده‌ای خاص می‌رود

نامی عنوان کرد: در سال ۹۷ در ایران دو صدم درصد از جمعیت ما بیماری‌های خاص بودند. در کشورهای دیگر با همین میزان ابتلا به بیماری خاص چهار درصد از بودجه سلامت صرف بیماری‌های خاص می‌شود. در ایران این میزان ۳۴ درصد از بودجه سلامت است. آیا این ۳۰ درصد بودجه‌ای که ما بیشتر از کشورهای دنیا صرف بیماری‌های خاص می‌‌کنیم، هزینه درمان و بهبود زندگی این بیماران می‌شود یا جیب عده‌ای خاص را پر می‌کند؟ سو جریاناتی در این میان وجود دارد.

بیماران خاص زیرخط فقر هستند

او افزود: برای مثال دارویی برای تالاسمی هست که در دنیا منسوخ و از پروتکل‌های درمانی خارج شده است اما هنوز برخی از پزشکان ما این دارو را تجویز می‌کنند. در حالی که داروی دیگری از نوع ایرانی هست و قیمت آن نمونه خارجی شش برابر داخلی است. وضعیت زندگی بیماران خاص زیر خط فقر آمده است و دلیل آن هزینه بسیاری است که ما بر دوش این خانواده‌ها گذاشته‌ایم.

نوشتن اسم برند در نسخه غیرقانونی است

صابر نامی اظهار داشت: بند پنجم ابلاغ سیاست‌های کلی نظام سلامت می‌گوید که نوشتن اسم برند دارو در نسخه غیرقانونی است. در تعطیلات عید کشور تعطیل بود اما شاهد این بودیم که ارز در عددها و رقم‌های بالا و خارج از کمیسیون‌های تخصیص ارز سازمان غذا و دارو به شرکت‌های خاص اختصاص یافت. با این ارقام می‌شد تا دو سال ۷۰ درصد از نیاز کشور به مواد موثره را تامین کرد.

هزینه درمان بیماران ام اس صرف تفریح پزشکان خاص می‌شود

او ادامه داد: یک دهم جمعیت کشور ما مبتلا به ام اس هستند و این مقدار در آمریکا ۱۲ برابر است. در آمریکا شش دهم بازار داروی خرج این بیماری می‌شود اما در ایران این مقدار هفت برابر است. آیا غیر از این است که این هزینه صرف بهترین هتل‌های فرست کلاس عده‌ای خاص از پزشکان برای تجویز برندی خاص می‌شود.

فهرست دارویی کشور باید اصلاح شود

نامی در پایان تاکید کرد: فهرست رسمی دارویی کشور باید اصلاح و هزینه اثربخشی هر دارو محاسبه شود. کمسیون برای تجویز تشکیل شود. شرکت‌های مواد موثره به دلیل نبود رو به تعطیلی هستند من از مسئولین می‌خواهم جهت تامین ارز تلاش کنند.

عوامل «کشیک سلامت» عبارتند از: طراح، تهیه‌کننده و کارگردان: سهیل سلیمانی؛ مجریان: دکتر حسین قناعتی، دکتر مهدی جعفری؛ مدیر تولید: امیرحسین باقرپور؛ تدوین: سپهر میرزایی؛ گرافیک: رضا وارسته؛ عکاس: دانیال منتظری؛ تصویربردار آیتم‌ها: سپهر میرزایی، امیرحسین باقرپور؛ صدابردار: فرناز فرهنگ؛ دستیار تصویر: زهرا پناهی؛ مشاور رسانه‌: لیلا سلمانی.

«کشیک سلامت» به تهیه‌کنندگی سهیل سلیمانی کاری از گروه سلامت اجتماعی شبکه سلامت هر هفته جمعه ساعت ۱۹ الی ۲۰:۳۰ روی آنتن می‌رود. بازپخش این برنامه جمعه ساعت ۲۳ و شنبه ساعت ۱۱ است.

مخاطبان «کشیک سلامت» می‌توانند از طریق صفحه رسمی برنامه در اینستاگرام به آدرس keshikesalamat@ مطالبات، عکس‌ها، ویدیوها، نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را با سازندگان این برنامه در میان بگذارند.