سوره سینما : محمد تهامی نژاد معتقد است که انتقال تجربیات نسل گذشته مستندسازان به نسل سوم این حرفه، یکی از ضرورت‏های سینمای مستند است

به گزارش سوره سینما ، وی در گفت و گو با پایگاه سینماتجربی تاکید کرد که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و یا انجمن مستندسازان باید با برگزاری کلاس ها و همایش های تخصصی، ارتباط بین نسل ها را برقرار کرده و از طریق دعوت اساتید شناخته شده مستندسازی دنیا به ایران، به پُر شدن شکاف بین نسل ها کمک نمایند.

تهامی نژاد افزود: در چند سال گذشته با برگزاری سمینارهای متعدد جامعه شناسی و انسان شناسی، برخی از مستندسازان در جریان مباحث تازه ای قرار گرفته اند. البته در کنار این همایش ها، فیلم های مستند هم به نمایش درمی آیند اما مباحث نظری حول محور فیلم های مستند شکل نمی گیرد. یعنی هنوز جریانی همپای علم مردم شناسی در ایران بوجود نیامده است. البته کوشش هایی در این زمینه انجام شده و فکر می کنم که در آینده، با افزایش مقاله ها و کتب تخصصی، مستندسازان ما بتوانند در عرصه های تخصصی تر و مباحث مطرح دنیا وارد شوند.

وی برگزاری این همایش ها را عاملی دانست که می تواند توجه نسل سوم مستندساز را جلب کند و یک جریان سراسری میان دانشگاه ها، اساتید و مستندسازان به وجود آورد.

تهامی نژاد درخصوص سیر تحول کتب سینمای مستند نیز گفت: در سال های پیش از دهه ۶۰ تعداد کتاب‏هایی که به طور ویژه به سینمای مستند می پرداختند بسیار اندک بود، اما پس از انقلاب اسلامی، ما به منابع دست اول سینمای مستند دنیا دست یافتیم و فیلمسازان در جریان تحولات سینمای مستند قرار گرفتند. البته درگذشته، مقاله های معدودی مانند مقاله دکتر افشار نادری درباره سینمای مردم نگاری و فیلم مستند علف، وجود داشت اما این مقاله ها نمی توانستند جریانی به وجود بیاورند و به طور کلی ما از تئوری های سینمای مستند دور بودیم.

او افزود: البته مستندسازان ما کاملا از جریان تئوری های سینمای مستند غافل نبودند، بلکه آنها به دلیل تحصیل در کشورهای دیگر، با سبک ها و شیوه های فیلمسازی روز آشنا بودند و آنها را از طریق کارهایشان انتقال می دادند.

تهامی نژاد همچنین تاثیر جریانات اجتماعی را در پیشرفت سینمای مستند یادآور شد و گفت: البته خود جریانات اجتماعی در ایران سبب شد که یک سری تکنیک ها رواج پیدا کند. مثلا در دوران انقلاب و در دوران جنگ، ضرورت استفاده از دوربین رو دست یا شیوه سینمای مستقیم و مشاهده ای، کارایی بیشتری پیدا کردند.

وی در ادامه به وضعیت کنونی ادبیات سینمای مستند اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: به نظر من در حال حاضر با گسترش ارتباطات ما به طور تقریبی در جریان مسائل نظری سینمای مستند روز دنیا قرار داریم.

مترجم کتاب «مقدمه ای بر مستند» افزود: در ایران هنوز جریان نقد سینمای مستند به وجود نیامده است. من کتابی در زمینه شباهت ها و تفاوت های روش های نقد فیلم مستند و داستانی در ایران ندیده ام. وقتی فیلم مستند توسط منتقدینی که روش ها و اهداف فیلم مستند را نمی شناسد نقد می شود، طبعا پیشرفتی در این زمینه شکل نمی گیرد.

وی ادامه داد: اگر مستندسازان ما قدرت نگارش داشته باشند و بتوانند تجربیات خود را بنویسند خوب است اما می بایست گروهی از نویسندگان سینمای مستند به وجود بیایند و به مستندسازی کمک کنند. به علاوه می توان در دانشکده های سینمایی از مستندسازانی که سال ها در این زمینه فعالیت کرده اند استفاده کرد.

تهامی نژاد با اشاره به ضرورت آسیب شناسی سینمای مستند گفت: باید پژوهش کرد و با آسیب شناسی سینمای مستند دریافت که در کدام بخش های ساخت فیلم مستند دچار مشکل هستیم و ضعف داریم تا از این طریق، به نیازها و کمبودها و راه های تامین نیازهای خود پی ببریم.

این مدرس دانشگاه گفت: مستندسازی ما در حال حاضر حیطه و قلمرو مهمی محسوب می شود که با توجه به منابع فرهنگی که در ایران است می تواند مانند نفت عمل کند و سرمایه وارد کند و فرهنگ ایران را به جهان بشناساند.