به گزارش سوره سینما، اختتامیه چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» چهارشنبه سوم دی‌ماه از طریق اینستاگرام صفحه جشنواره، تلویزیون تعاملی تیوا، هاشور، آپارات و فیلم‌نیوز به صورت آنلاین پخش شد.

پس از پخش سرود ملی و قرائت آیاتی از قران کریم، منصور ضابطیان که اجرای مراسم اختتامیه را به عهده داشت، به صحنه آمد و گفت: جشنواره چهاردهم اندکی متفاوت نسبت به دوره‌های پیشین بود. جشنواره‌ای که با حال و هوایی متفاوت اما موفق برگزار شد.

مجری برنامه از دبیر چهاردهمین دوره جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت دعوت کرد به صحنه بیاید، محمد حمیدی‌مقدم در ابتدای صحبت‌هایش گفت: از شور و هیاهوی سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت یک سال گذشت، یک سال پر ماجرا، انگار یک قرن از آن روزگار می‌گذرد. عصری جدید با شرایطی کاملا متفاوت. همه‌گیری کرونا تنها، تن انسان را هدف نگرفت، خاموشی و سکوت و سکون را در متن زندگی رواج داد. کرونا عزیزان بسیاری را از ما گرفت، مستندسازان شجاعانه دل به دریا زدند و به ثبت و روایت این روزها پرداختند. آیا می‌شد ساکت نشست و این فیلم‌ها را به بایگانی سپرد؟

دبیر چهاردهمین جشنواره سینماحقیقت خاطرنشان کرد: در زمانه‌ای که برپایی اکثر فعالیت‌های فرهنگی با تعطیلی و تعلیق، به افقی نامعلوم در آینده موکول شده است، سینما حقیقت گام در مسیری متفاوت گذاشت. زیرا باور داشت: «سکوت، درمان نیست». حرکت، تعامل با جهان و فرصت‌آفرینی برای مستندسازان؛ این مسیری بود که جشنواره سینما حقیقت رسالت خود را در آن می‌دید. نه از خطر کردن هراسید و نه از تردیدها، ترسی به دل راه داد.

حمیدی‌مقدم با بیان اینکه «تجربه کردن را باید بخشی جدایی ناپذیر از برگزاری سینما حقیقت دانست»، گفت: همان‌طور که سال گذشته هم با دگرگون کردن روش بلیت‌فروشی و استاندارد سازی، جشنواره تحولی چشم‌گیر را تجربه کرد و چهاردهمین جشنواره سینما حقیقت هم این مسیر تجربه‌گری و تحول را ادامه داد.

او با تاکید بر اینکه «نمایش برخط، روشی هوشمندانه بود که چالش‌ها را به فرصت تبدیل کرد.» گفت: جشنواره امسال این امکان بی‌نظیر را به مردم داد تا مستندها را ببینند؛ فرصتی برابر و عادلانه برای مخاطبان اصلی فیلم مستند. به این ترتیب، سینما حقیقت تکثیر شد، اما این بار به وسعت همه جای ایران.

حمیدی‌مقدم در پایان صحبت‌هایش با اشاره به اینکه این خطرپذیری و ایثار و از خودگذشتگی باعث شد رنگین‌کمان جشنواره چهاردهم شکل بگیرد و از تقویم اجرایی جشنواره‌های جهانی و ملی حذف نشود، از مخاطبان و حضار خواست تا همه باهم با امید به آینده‌ای به دور از بیماری و به احترام این جان‌فشانی و ایثار، صاحبان فیلم‌های مستند را تشویق کنند.

پخش کلیپی درباره چهاردهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، معرفی شورای سیاست‌گذاری، شعار این دوره، آماری از آثار رسیده به این رویداد و… بخش بعدی این مراسم بود.

جوایز بخش کارآفرینی

در ادامه با دعوت مجری مراسم، سعید رشتیان، سیدوحید حسینی و لقمان خالدی برای اهدای جوایز بخش کارآفرینی روی صحنه آمدند و برگزیدگان معرفی شدند:

– شایسته تقدیر: «خالقین کوچک» به کارگردانی سهراب نوربخش

– جایزه سوم: «زیر این چتر باران می‌بارد» به کارگردانی کتایون جهان‌گیری

– جایزه دوم: «ف – الف» به کارگردانی فرشاد اکتسابی

– جایزه اول: «راه ناتمام» (اصغر قندچی) به کارگردانی مصطفی رزاق‌کریمی

فرشاد اکتسابی پس از دریافت جایزه، در سخنانی کوتاه از عوامل تولید و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تشکر کرد.

مصطفی رزاق‌کریمی هم در صحبتبی کوتاه پس از دریافت جایزه‌اش، با تشکر از هیئت داوران گفت: موقعیتی خوبی بود برای من بعد از سال‌ها تولید فیلم‌های صنعتی چه در داخل و چه خارج که این جایزه را دریافت کنم و از همه کسانی که در این فیلم با من همکاری داشتند تشکر می‌کنم.

جایزه شبکه مستند سیما

در ادامه منصور ضابطیان از محسن یزدی مدیر شبکه مستند برای اهدای جایزه شبکه مستند سیما دعوت کرد تا به صحنه بیاید و جایزه شبکه مستند را در بخش کارآفرینی اهدا کند.

جایزه این بخش به مستند «هجده هزار پا» به کارگردانی مهدی شامحمدی تعلق گرفت.

مهدی شامحمدی پس از دریافت جایزه‌اش، با تشکر از فیلمسازانی که سینمای مستند را در این سال سخت جلو بردند، گفت: درباره بخش ملی نکته‌ای می‌گویم. شاید به این ترتیب کمی اوضاع بهتر شود یا حالمان بهتر شود. ما قبل از هرچیز باید یاد بگیریم که قاعده بازی در جشنواره ها را بپذیریم و به آن احترام بگذاریم. تا این نکته را یاد نگیریم، هیچ چیز تغییر نمی‌کند. امیدوارم دوستان من که از دیشب کمی بداخلاقی کردند، آرامش خود را حفظ کنند و به انتخاب داوران جشنواره احترام بگذارند.

جوایز بخش ویژه کرونا

در بخش بعدی آئین اختتامیه برگزیدگان بخش ویژه کرونا جوایزشان را از دست داوران این بخش دریافت کردند.

– جایزه سوم: «تنگ نای» به کارگردانی جواد یقموری و مهدی امینی

– جایزه دوم: «قطعه ۱۹» به کارگردانی مسعود دهنوی

– جایزه ویژه هیأت داوران: «آن جا سپیده ‌دم» به کارگردانی محسن جهانی و هاشم مسعودی

– جایزه اول: «پسقله» به کارگردانی مجید شیدا

جواد یقموری یکی از کارگردان‌های مستند «تنگ نای» پس از دریافت جایزه گفت: اینجا مادران از کویر می‌آیند اما دریا می‌زایند. شکر خدا توانستیم مستندی درباره پرستاران بنویسیم که ادای دینی برای مادران و مادرانگی است و این فیلم را به تمام مادران تقدیم می‌کنیم. از همه دست‌اندرکاران این جشنواره که چراغ جشنواره سینما حقیقت را روشن نگه داشتند، ممنونیم.

مهدی امینی کارگردان دیگر این مستند در ادامه بیان کرد: مطمئن هستم با این فیلم فرهنگ مادرانه مشرق زمین ما به تمام نقاط جهان خواهد رفت. خصوصا که این فیلم درباره شخصیت زنی است که برای حل مشکلات خود می‌جنگد و به خوبی تمدن زن مشرق زمین را به تصویر می‌کشد.

مجید شیدا کارگردان مستند برگزیده «پسقله» هم در این مراسم گفت: وقتی فیلم را شروع کردم دوست نداشتم اسم ادبی برای آن انتخاب کنم. در یزد یک اصطلاح به نام فسقله داریم. در یکی از دیالوگ‌هایی که شنیدم خانم دکتر شخضیت اصلی مستند از این واژه استفاده کرد. باتوجه به اینکه یک ویروس فسقله تمام جهان را به هم ریخته است و جنبه طنزی هم دارد اسم فیلن را پسقله گذاشتم.

برگزیدگان بخش جایزه شهید آوینی

پخش کلیپی درباره بخش جایزه شهید آوینی ادامه مراسم اختتامیه بود که پس از آن، محمدحسین حقیقی و محمد داوودی در غیبت پژمان لشگری‌پور برای اهدای جوایز این بخش به صحنه آمدند. مرتضی رزاق کریمی قائم مقام مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و عضو شورای سیاستگذاری «سینماحقیقت» هم برای اهدای جایزه روی سن آمد.

– تندیس برنزی: «گزارش رمادی» به کارگردانی علی‌محمد ذوالفقاری

– تندیس نقره‌ایی: «چلچلای سفری» به کارگردانی حسن جعفری

– جایزه ویژه: به‌طور مشترک برای «جزیره ماهی» به کارگردانی رضا اعظمیان و «محسن ژاپنی» به کارگردانی وحید فرجی

– تندیس طلایی: «هجده هزار پا» به کارگردانی مهدی شامحمدی

وحید فرجی کارگردان فیلم «محسن ژاپنی» در این مراسم گفت: از همه عزیزانی که در این فیلم بد‌اخلاقی‌هایم را تحمل کردند تا فیلم به نتیجه برسد، تشکر می‌کنم. می‌خواهم از همه کادر درمان تشکر کنم که در یک سال گذشته کاری کردند که ما یاد ایام دفاع مقدس بیفتیم. از زحمات آنها بی‌نهایت سپاسگزارم.

رضا اعظمیان کارگردان مستند «جزیره ماهی» هم در این مراسم گفت: امروز حالم خیلی خوب است. چون یک هفته عقب افتادن جشنواره باعث شد اختتامیه سوم دی ماه باشد  و مصادف شود با عملیاتی که سال‌ها پیش در چنین شبی رخ داد. او خاطره‌ای از سال های دفاع مقدس و شهدای غواص تعریف کرد.

مهدی شامحمدی کارگردان مستند «هجده هزار پا» در این مراسم گفت: در سال‌های آخر جایزه شهید آوینی، اتفاق بدی برای این جایزه رقم خورد. تمهید آقای طباطبایی نژاد برای ادغام آن با جشنواره سینماحقیقت این جایزه را زنده نگه داشت. آن زمان این جشنواره رو به افول می‌رفت و این بهترین تصمیم برای آن بود. خوشحالم که اکنون جایزه شهید آوینی را در دست دارم. امیدوارم این تصمیم‌های درست ادامه پیدا کند و روند بهتری را برای آن شاهد باشیم.

جایزه سرباز وطن/ یادبود شهید سردار سلیمانی

اهدای جایزه سرباز وطن (یادبود شهید سردار حاج قاسم سلیمانی) بخش بعدی مراسم اختتامیه بود که محمد حمیدی‌مقدم برای اهدای جایزه ویژه این بخش روی صحنه آمد.

حمیدی‌مقدم در سخنانی گفت: با توجه به نزدیک بودن سالگرد شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و ادای دین به مقام بزرگ و شامخ این شهید بزرگوار، جشنواره سینماحقیقت بر آن شد تا جایزه‌ای را به عنوان یادبود و خاطره‌ای از شهید بزرگوار اهدا کند. این جایزه به فیلمی که در تحلیل شخصیت و مکتب فکری شهید سلیمانی است اهدا می شود. نام جایزه را سرباز وطن گذاشته‌ایم.

جایزه ویژه سرباز وطن یادبود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به پاس تلاش مجاهدانه برای روایت نزدیک از مقاومت و توجه به مردم غیر نظامی آسیب دیده از جنگ‌های منطقه است که دغدغه جدی آن شهید بزرگوار اهدا شد به «چشم ایرانی» به کارگردانی ساسان فلاح‌فر و حسن قائدی.

حسن قائدی شخصیت فیلم «چشم ایرانی» به دلیل کسالت در این مراسم حضور نداشت و فلاح‌فر در سخنانی کوتاه از او تشکر کرد.

در ادامه کلیپی درباره بخش‌های مختلف جشنواره پخش شد و منصور ضابطیان با تشکر از بینندگان آنلاین، به بزرگداشت‌ها و نکوداشت‌های چهاردهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» اشاره کرد و از مخاطبان دعوت کرد خلاصه‌ای از این برنامه‌ها را ببینند.

معرفی برگزیدگان بخش مسابقه ملی

در ادامه حسام اسلامی و مرتضی پایه‌شناس برای اهدای قسمت اول جوایز بخش مسابقه ملی روی صحنه آمدند.

– بهترین نویسنده و گوینده متن: نویسنده: امیرمسعود حسینی و گوینده متن: سیامک صفری برای فیلم «طاهر»

– بهترین صدا: آرش قاسمی برای فیلم «سنجاقک‌های برکه خشک»

– بهترین پژوهش: مهرداد شیخان برای فیلم «انیمیشن ایرانی»

در ادامه این مراسم، علی لقمانی و علی راضی برای اهدای ادامه جوایز این بخش به صحنه آمدند.

– بهترین موسیقی: کیاوش صاحب‌نسق برای فیلم «آخرین نفس‌ها»

– بهترین تدوین: مصطفی گندم‌کار و سوگل مرادی برای فیلم «هوبره»

– بهترین تصویربردار: داوود رحمانی برای فیلم «کل فاطمه»

– جایزه ویژه هیأت داوران: محسن خان‌جهانی برای فیلم «بر سرخاک»

محسن خان‌جهانی کارگردان مستند «بر سر خاک» در این مراسم گفت: فیلم من در مورد فرسایش خاک است و امیدوارم این فیلم روی مسئولان تاثیرگذار باشد. همچنان امیدوارم مردم هم فیلم را ببینند و به آن عمل کنند. خاک هم مثل آب در حال تمام شدن است.

پس از آن بیانیه هیأت داوران بخش مسابقه ملی قرائت شد که متن آن به شرح زیر است: «به روزگار تنهایی در این سال سخت که بیماری جهان‌گیر ما را تنهاتر و در خود فرو رفته‌تر کرده است، سینمای مستند ایران مراسم پایانی جشنواره سینما حقیقت را جشن می‌گیرد. شادی بزرگ ما این است که در این شرایط توانست به خانه‌های بسیاری از ایرانیان راه پیدا کند و آنها را به دیدن و اندیشیدن درباره بخشی از خویشتن دعوت کند. همچنین از مشاهده روند جستجوگری و ادامه حیات سینمای مستند ایران خرسندیم.

مگر می‌شود کشوری دایه‌دار فرهنگ و هنر را بدون سینمای مستند پویا پرسشگر و پیشرو تصور کرد. مگر نه اینکه سینمای مستند امکان بشری است برای آنکه ما را و جهان ما را با فرض‌های پنهان شده یا به حاشیه رانده شده رو در رو سازد؟ مگر نه اینکه سینمای مستند امکانی است برای آشکار کردن حقیقت انکار شده‌ی بشری یا حتی حقیقت انکار شده یک فرد؟ زیرا که این سینما سینمایی انسانی است که در آن افراد با نام کوچک‌شان و با هویت فردی‌شان صدایی پیدا می‌کنند.

دهه‌ها است که سینمای مستند ایران در روشن نگاه داشتن چراغ پرسشگری و هستی اندیشی در این سرزمین نقش بازی می‌کنند. با این ایده که ساخت فیلم مستند عملی است به سوی آگاهی زیر که آگاهی یک عمل است که خود می‌تواند موضوع آگاهی را تغییر دهد.

پانزده روزی که گذشت برای ما به عنوان اعضای هیئت داوران چهاردهمین جشنواره حقیقت، فرصت بزرگی بود برای نگریستن به بخشی از سینمای مستندِ زنان و مردان ایران. از باز دیدن این همه تنوع اقلیمی، زبانی و قومی در سرزمین‌مان به وجد آمدیم. با فیلم‌های شما در مورد بحران‌های زیست‌محیطی که ایران‌مان را تهدید می‌کند همراه شدیم و خون دل خوردیم. آرزو می‌کنیم هرچه زودتر در خیشی ملی بحران‌های زیست محیطی این سرزمین فروکش کنند. بسیار کنجکاو بودیم مناظر بیشتری از زندگی شهری و طبقه شهرنشین را در فیلم‌ها ببینیم. اما متاسفانه یا بحران کرونا یا سختی‌ها و محدودیت‌های دگر تعداد چشم‌اندازها به زندگی شهری را در میان فیلم‌های امسال کم کرده بود. از مسئولان و تصمیم‌گیرندگان خواهش می‌کنیم با بازتر کردن فضا، فرصت‌های ساخت چنین فیلم‌هایی را بیشتر کنند. زیرا که هر منظر واجد حقیقت و داستان خود است و ایران ما و سینمای مستند ما بسیار به تنوع حقیقت‌های تولید شده در پهنه‌های گوناگون نیاز دارند.

با تمام بالاها و پایین‌ها در پس قرن‌ها و اعصار هیچگاه چراغ حقیقت در این سرزمین خاموش نشده است. حقیقت یک پرسش است و نه یک معرفت یقین یافته و از پیش تعیین شده. پس زنده باد سینمای مستند ایران. زنده باد فیلمسازان سینمای مستند ایران.»

پس از پخش یک کلیپ، سیدسلیم غفوری، آیدا پناهنده و محمد حمیدی‌مقدم برای اهدای بقیه جوایز بخش مسابقه ملی به صحنه آمدند.

– بهترین کارگردانی فیلم مستند کوتاه: علی اسدی و رسول داوری برای فیلم «برانازا» (برادر خشکی‌ها)

– بهترین کارگردانی فیلم مستند نیمه بلند: مهدی زمان‌پور کیاسری برای فیلم «کل فاطمه»

– بهترین کارگردانی فیلم مستند بلند: عطیه زارع‌آرندی برای فیلم «جاهای خالی پر شود»

کارگردان‌ مستند «برانازا» پس از دریافت جایزه گفت: امیدوارم جایزه انگیزه‌ای برای فیلمسازان مستقل و جوانی که بی‌انگیزه هستند باشد.

کارگردان «کل فاطمه» هم در سخنانی کوتاه با تشکر از همکارانش و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، گفت: بخشی از عیار جشنواره را داوران آن مشخص می‌کنند. وقتی داوران خوب باشند و جایزه نگیری، ناراحتی ندارد ولی اگر جایزه بگیری بیشتر می‌چسبد.

در ادامه محمد حمیدی‌مقدم در سخنانی گفت: دنبال فرصتی بودم که از یک دوست قدردانی کنم. سال پیش جشنواره «سینماحقیقت» باشتاب برگزار شد و این فرصت نبود. اما به دلیل تلاش و رنجی که مدیرعامل قبلی مرکز گسترش سینمای مستند برای برپایی ۶ دوره جشنواره «سینماحقیقت» انجام دادند، باید از ایشان قدردانی کنیم. از دوست عزیزم جناب آقای محمدمهدی طباطبایی‌نژاد دعوت می‌کنم این بار در مسئولیت دبیری جشنواره فیلم فجر روی صحنه بیایند.

با حضور سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد، حامد شکیبانیا معاون مستند مرکز گسترش مستند و تجربی و محمد حمیدی‌مقدم جایزه ویژه دبیر در بخش مسابقه ملی اهدا شد.

– جایزه ویژه دبیر جشنواره شامل تندیس و لوح افتخار: علیرضا دهقان برای فیلم «ایساتیس»

حسین انتظامی (معاون سینمایی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی) مهمان بعدی مراسم اختتامیه بود که در سخنانی گفت: از فیلمسازانی که امسال با کارهای درخشان خودشان چراغ جشنواره را روشن نگه داشتند تشکر می‌کنم. آنها به این شیوه نمایش اعتماد کردند. از هیات انتخاب و داوری قدردانی می‌کنم. همچنین از صنوف محتلف که مدتی است در شوراهای سیاست‌گذاری جشنواره‌ها حضور دارند و به بهتر برگزار شدن جشنواره‌های سینمایی کمک می‌کنند، تشکر می‌کنم.

رئیس سازمان سینمایی ادامه داد: دبیران جشنواره‌های مختلف سازمان سینمایی با ریسک پذیری کاری کردند که چراغ جشنواره‌ها خاموش نشود. حقیقت این است که جشنواره‌ها با ظرفیت‌هایی که برای شناخته شدن استعدادها دارند، خیز قابل توجهی برداشته و جایگاه بالایی پیدا کرده اند و می توانند روز به روز بهتر شوند.

انتظامی در ادامه بیان کرد: دبیران جشنواره ها جسارت، شهامت و تدبیر کردند. کرونا شرایطی را فراهم کرد تا از ظرفیت‌هایی که شاید پیش از این نیز وجود داشت اما دیده نمی شد، بهتر استفاده کنیم. به این ترتیب زمینه همگرایی هنر و صنعت فراهم شد. این نوع از برگزاری ظرفیتی است که بعد از کرونا نیز می‌تواند ادامه پیدا کند. چراکه به تحقق عدالت فرهنگی کمک می‌کند.  همان طور که امسال این عدالت به وجود آمد و آثار درخشان جشنواره در همه جای ایران دیده شد.

پس از صحبت‌های حسین انتظامی، با حضور او و محمد حمیدی‌مقدم از بهترین فیلم جشنواره با اهدای نشان فیروزه قدردانی شد.

– بهترین فیلم جشنواره: «جاهای خالی پر شود» به کارگردانی عطیه زارع‌آرندی

دبیرخانه انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند بر اساس آمار بازدید و امتیازهای تماشاگران به فیلم‌های عرضه شده در سامانه آنلاین «خانه جشنواره»، فهرست ۲۰ فیلم پر مخاطب و ۱۵ فیلم با درصد امتیاز بالاتر را اعلام کرد. محمدعلی نجفی رئیس هیئت مدیره خانه سینما برای اهدای جایزه ویژه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران روی سن آمد.

– جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران: «کودتای ۵۳» به کارگردانی تقی امیرانی

تقی امیرانی در ارتباطی اسکایپی، از دست‌اندرکاران جشنواره «سینماحقیقت» تشکر کرد.

آئین اختتامیه چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» پس از اهدای جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به پایان رسید.