به گزارش سوره سینما به نقل از ستاد اطلاع‌رسانی جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، در سومین روز از برگزاری کارگاه‌های آموزشی این دوره جشنواره، سارا کهربایی مدرس خلاقیت و هنردرمان‌گر به بررسی تاثیرات انیمیشن و کارتون بر سلامت روان کودک و نوجوان پرداخت.

او در ابتدای صحبت‌های خود گفت: دوره کودکی و نوجوانی، مهم‌ترین دوره زندگی یک فرد است زیرا در دوران کودکی شخصیت فرد و در دوره نوجوانی هویت او بنیان‌گذاری می‌شود. در حقیقت دو اصلی که تاثیر اساسی بر شکل‌گیری شخصیت یک فرد دارند، ژنتیک و محیط هستند.

او ادامه داد: کارتون‌ها جزء عوامل محیطی هستند و آمار نشان داده است که بچه‌ها در طول هفته به طور میانگین، ۳۲ ساعت کارتون تماشا می‌کنند. این آمار مربوط به دوران قبل از کروناست و در حال حاضر این آمار بیشتر هم شده است؛ البته همیشه کارتون‌ها برای کودکان جذاب بوده است. یک آمار دیگر هم وجود دارد که ۶۰ درصد کودکان ترجیح می‌دهند که در خانه بمانند؛ البته خانواده‌ها هم در این مسئله نقش اساسی دارند. گاهی خانواده‌ها مشغول مسئله مهمی هستند، وقتی برای تفریح بچه‌ها ندارند و مجبور می‌شوند برای سرگرم کردن آن‌ها از کارتون استفاده کنند؛ حتی بعضی از مادران برای این‌که کودکان بدقلق و بد غذایشان را یک‌جا بنشانند، ترجیح می‌دهند از پخش کارتون به عنوان کمک استفاده کنند.

کهربایی درخصوص مرحله خودبینی در کودکان و نوجوانان توضیح داد: اگر این مرحله به تدریج در کودکان از بین نرود در بزرگسالی می‌تواند آسیب زننده باشد. کارتون‌ها در این میان می‌توانند نقش کمک کننده داشته باشند، به ویژه برای کودکانی که تک فرزند هستند یا تعامل کمتری با هم‌سن‌هایشان دارند. مثلا کارتون «پِپاپیک» که در آن خانواده خوک‌ها باهم رفت‌وآمد می‌کنند و کودکانشان را در مقابل این عدم تشابه‌ها قرار می‌دهند.

او درباره تاثیرات انیمیشن بر کودکان گفت: تصور کنید که ما مسئله «دروغ» را می‌خواهیم به بچه‌ها آموزش دهیم و مهم چگونگی این آموزش است. بهترین مثالی که می‌توانیم برای این مسئله بزنیم، کارتون «پینوکیو» است؛ در این کارتون ما می‌بینیم که وقتی پینوکیو دروغ می‌گوید، دماغش دراز می‌شود. این اتفاق یک ترفند مناسب است برای اینکه به بچه بگوییم دروغ نگوید اما یک روش تربیتی غلط است که از فشار، زور و اعمال ترس استفاده می‌کنیم که کودک یک عمل خطا را انجام ندهد. این روش تا یک مدتی می‌تواند روی کودک جواب بدهد؛ یعنی به محض اینکه متوجه بشود این کار اتفاق نمی‌افتد، دروغ گفتن را شروع می‌کند. بهتر است به کودک اطلاعات درست داده شود یعنی با زبان کودکانه عواقب آن خطا را به او بگوییم چراکه کودکان به راحتی مسائل را درک می‌کنند.

او در بخش دیگری از این کارگاه افزود: ما در برخی از کارتون‌ها می‌بینیم که به کودکان گفته می‌شود شما توانایی انجام هر کاری را دارید و می‌توانید برای هر کاری وقت صرف کنید و به اهدافتان برسید. این موضوع نادرستی است. مثلا در کارتون «زوتوپیا» ما می‌بینیم که یک خرگوش بسیار کوچک وارد اداره پلیس شده و با حیوانات عظیم‌الجثه همکار می‌شود که آن‌ها او را دست کم می‌گیرند؛ اما این خرگوش در آن‌جا موفق عمل می‌کند. این اتفاقات تا یک جایی مشکلی ندارد یعنی می‌گوییم که خرگوش برای حل مسائل می‌تواند از هوشش استفاده کند اما مسئله دیگر این است که در موسیقی‌ای این انیمیشن به کودک گفته می‌شود، همه مسائل را امتحان کن؛ که این شعر مرتب توسط این خرگوش تکرار می‌شود. اعتماد به نفس دادن به کودکان و تقویت استعداد آن‌ها خیلی مهم است اما عمر و توانایی‌های ما محدود است و ما فرصت یادگیری همه کارها را نداریم. اینکه به کودک بگوییم تو می‌توانی همه چیز را انجام دهی، درواقع ما کودک را دچار سردرگمی می‌کنیم و یافتن هویت یک نوجوان را به تعویق می‌اندازیم. کودک و نوجوان بعد از یک سنی باید متوجه شوند که چه کسی هستند و چه توانایی‌هایی دارند.

سی و چهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، به دبیری علیرضا تابش از ۱۶ تا ۲۱ مهر ۱۴۰۰ (۸ تا ۱۳ اکتبر ۲۰۲۱) با شعار «سینما، سرزمین خیال» برگزار می‌شود.