سوره سینما – مستند «خون‌ریزی» به کارگردانی محمد خوشدل‌فر با موضوع سقط جنین در آمریکا، به بخش مسابقه ملی پانزدهمین جشنواره سینما حقیقت راه پیدا کرد.

این مستند تولید سال ۱۴۰۰ مرکز مستندسازی سفیرفیلم می‌باشد و مدت‌زمان آن ۳۸ دقیقه است و به بحث‌وبررسی پیرامون انقلاب جنسی در آمریکا و عواقب آن و به‌صورت جزئی به بحث سقط جنین در این کشور پرداخته است.

محمد خوشدل‌فر، تهیه‌کننده و کارگردان این مستند درباره اثر خود و شرکت آن در جشنواره سینماحقیقت گفت‌وگو کرده است.

علت ساخت مستند و موضوعی که دارد چه بوده است؟

در طول سال‌های گذشته و به‌خصوص سه سال اخیر همیشه یکی از موضوعات و دغدغه‌های اصلی من برای تولید مستند، بحث خانواده و زیست جنسی بوده است. این مسئله سال‌هاست موضوع موردبحث خیلی از متفکرین و جامعه‌شناسان در دنیاست. کشورهای مختلف راهکارهای مختلفی را برای کنترل و بهبود زیست جنسی و تعیین نسبتش با خانواده ارائه و اجرا کردند که تامل در برخی از آنها خالی‌ازلطف نیست. این شد که تصمیم گرفتم مجموعه مستندی هفت قسمتی در این باره تولید کنم که به بررسی تجربه‌های مختلف در غرب بپردازد.

چرا این موضوع برای جامعه کنونی ما مهم است و به نظر شما چقدر با این مسئله درگیر هستیم؟

نمی‌شود از خانواده و زیست جنسی گفت ولی به مهم‌ترین عنصر این دو موضوع یعنی «زن» نپرداخت؛ بنابراین تصمیم داشتم حتماً در این هفت قسمت به یک موضوع کاملاً زنانه بپردازم. موضوعات مختلفی بررسی شد و سعی کردیم در انتخاب موضوع دو فاکتور اهمیت موضوع و مغفول ماندن موضوع را بررسی کنیم. یکی از مهم‌ترین، تلخ‌ترین و البته پیچیده‌ترین مسائل زنان بحث سقط جنین هست که همین‌الان موضوع روز چندین کشور در جهان هست.

وضعیت کنونی ما در ایران درباره سقط چطور است؟

در پژوهش‌های پیش از طرح مستند متوجه شدیم که اوضاع سقط جنین در ایران نه‌تنها چندان جالب نیست بلکه چیزی تا فاجعه فاصله ندارد. بدتر اینکه برعکس کشورهای دیگر حتی این موضوع دغدغه هم نیست. متأسفانه معدود دغدغه‌هایی هم که وجود دارد بر سر کیفیت پزشکی انجام این کار هست نه نفس سقط جنین.

همهٔ اینها انگیزه‌ای شد که سال ۱۳۹۹ ساخت فیلم «خون‌ریزی» را در مرکز مستندسازی سفیرفیلم آغاز کنیم. پژوهش این فیلم مانند شش قسمت دیگر مجموعه برعهده محمدحسن صادق‌زاده بود که انصافاً با صبر و تلاش فراوان سوژه‌های متعددی را در اختیار من قراردادند. یکی از جذاب‌ترین این سوژه‌ها، داستان «لغو قانون ممنوعیت سقط جنین» در ایالات متحده آمریکا بود.

اگر امکان دارد درباره فرم کار هم کمی توضیح دهید. گویا کار شما آرشیوی است اما به‌خوبی توانسته مطلب را بازگو کند.

فرم کار مستند آرشیوی هست. علی‌رغم اینکه به‌اشتباه تصور می‌شود مستند آرشیوی سخت نیست و اساساً فقط تدوین تعدادی تصویر آماده هست، حقیقتاً به‌عنوان کسی که سال‌هاست در نقش‌های مختلف ساخت مستندهای تولیدی فعالیت دارم، کاملاً با این موضوع مخالفم چرا که نگه‌داشتن مخاطب و ایجاد یک ریتم روایی مناسب در عین حفظ محتوا، بدون داشتن تصاویری که کارگردان در خلق آنها دخالتی داشته باشد واقعاً کار سخت و انرژی بری خواهد بود.

به‌خصوص که موضوع هم غیربومی و داخلی باشد.

دقیقاً. خاصه اینکه موضوع فراملی باشد و امکان بازسازی هم میسر نباشد. این خلأ، زحمت پژوهش و آرشیو را دوچندان می‌کند. کار ما هم از این موضوع مستثنی نبود. بعضی رخدادها و سوژه‌های جذاب به دلیل نبود آرشیو مناسب از فیلمنامه حذف شد اما خدا را شکر می‌کنم با همت جمعی تیم تولید و همکار عزیزمان مهدی خلیلی توانستیم تصاویر بخش عمده‌ای از رخدادها را کشف و برای مشاهده مخاطب آماده کنیم.

پس به امید خدا در ایام جشنواره می‌توانیم مستند شما را ببینیم و برنامه‌ای هم برای بحث‌وبررسی درباره آن دارید؟

بله تلاش داریم که در حاشیه جشنواره هم بحث‌وبررسی مستند «خون‌ریزی» با حضور مخاطبین و علاقمندان برگزار شود و بتوانیم حرف خود را حضوری هم با مخاطبین خود بزنیم و بحث جدی شکل بگیرد که به امروز جامعه ما کمک کند.

لازم به ذکر است مستند «خون‌ریزی» در بخش فیلم‌های کوتاه پانزدهمین جشنواره سینماحقیقت اکران خواهد شد و زمان اکران‌های آن در روزهای آینده توسط دبیرخانه جشنواره به اطلاع علاقمندان خواهد رسید.