به گزارش سوره سینما، نشست رسانهای سیونهمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران با حضور مهدی آذرپندار؛ مدیر عامل انجمن سینمای جوانان ایران و دبیر جشنواره برگزار شد.
در ابتدای این نشست مهدی آذرپندار طی صحبتهایی با اشاره به این که جشنواره فیلم کوتاه تهران بینالمللیترین رویداد سینمایی است، گفت: سعی کردیم امورات جشنواره را با تأکید سازمان سینمایی و حکمی که زودتر از دورههای گذشته برای من صادر شد، آغاز کنیم. بخشی هم تکلیف سنگینی است که به ما ارث رسیده است. از آنجایی که برای این رویداد معتبر باید از مدتها قبل برنامهریزی کرد، جلسات ستاد جشنواره از سال گذشته آغاز شد و تصمیمگیری درباره زمان و فراخوان جشنواره در دستور کار قرار گرفت. در قدم اول سعی کردیم زمان برگزاری را ثابت کنیم. سال گذشته جشنواره از ۲۷ تا ۲ مهر برکزار شد و از این جهت که این رویداد سال گذشته در تقویم جشنوارهها قرار گرفت، احساس کردیم این تاریخ بینالمللی باید ثابت شود و به یک تاریخ ثابت برسیم.
وی ادامه داد: در قدم بعدی فراخوان، آن را زودتر اعلام کردیم و فراخوان ملی و بینالمللی همزمان منتشر شد. در فراخوان، سیاستهای کلی جشنواره را اعلام کردیم که همان سیاستهای کلی انجمن سینمای جوان بود و بعدها در سند تحول انجمن هم آورده شد. توجه به بحث تنوع، از طریق فیلمسازی در ژانرها سیاست اصلی بود که سعی کردیم بگوییم اولویت ما در انتخاب آثار، فیلمهایی با استاندارد بالا و در قالب ژانر است.
دبیر جشنواره درخصوص آثار ثبتنام شده در سایت این دوره از جشنواره توضیح داد: فصل تراکم تولید فیلم کوتاه از فروردین تا مرداد است و تلاش کردیم با اعلام زودتر فراخوان، سیاستها را زودتر اعلام کنیم تا شاید آثار در جشنواره راحتتر پذیرفته شوند، در نتیجه این اتفاق زودتر افتاد. امسال ۲۸ فروردین سایت را برای دریافت آثار باز کردیم و تا پنجم مرداد این مهلت وجود داشت که تمدید هم نشد. با وجود تمدید نشدن زمان ثبت نام اما پس از بسته شدن سایت با یک افزایش آثار در حوزه داخلی مواجه بودهایم که شامل ۱۹۹۶ اثر ثبت شده در جشنواره امسال است.
آذرپندار در مورد تفکیک آثار ثبتنام شده گفت: در بخش داستانی ۱۳۶۴ اثر، در بخش مستند ۲۶۱ اثر، در حوزه آثار تجربی ۲۶۴ اثر و در بخش پویانمایی ۱۰۷ اثر به دست ما رسیده است. در بخش بینالملل ۵۰۱۲ اثر از ۱۳۱ کشور جهان ثبتنام داشتیم و این یک سرمایه برای ما محسوب میشود. ۵ کشور اول در این رویداد که بیشترین آثار را دارند، فرانسه با ۵۷۲ اثر، اسپانیا با ۴۰۱ اثر، هند، چین و آمریکا در رتبههای بعدی هستند. در بین ثبتنامی ها ۲۵ اثر داریم که پیشتر در جشنوارههای رده الف پذیرفته شدهاند و این نشان میدهد که جشنواره محل رقابت جدی است.
*با آثار تقلیدی برخورد سختگیرانه خواهیم کرد
وی با اشاره به بازبینی آثار ثبت نام شده نیز توضیح داد: بازبینی و انتخاب بین این آثار بسیار فرایند پیچیدهای است که همه تلاشمان را میکنیم به بهترین نحو آنرا انجام دهیم البته چون کار را زودتر آغاز کردیم کمی از فشارها کاسته شده است. در حوزه داخلی هیات شروع و بازبینیها را آغاز کرده است. ترکیب شرکتکنندگان در بخش داخلی شامل سی درصد از تهران و ۷۰ درصد از سایر شهرها است. ۵ شهر اول تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس و خوزستان هستند. ما رصدی روی فیلمها به صورت نسبی داشتهایم. فیلمهای متفاوتی با ژانرهای متفاوت در میان آثار متقاضی حضور دارند. این به معنای این نیست که برای داشتن نماینده در یک ژانر، یک اثر ضعیف را میپذیریم. ما هفت ژانر را در انجمن اعلام کردهایم که روی آنها سرمایهگذاری انجام میدهیم. همینجا اعلام میکنم ما در پنج ژانر نمایندگان جدی خواهیم داشت، ضمن اینکه تنوع آثار را هم شاهد خواهیم بود.
وی ادامه داد: حتما در این دوره با آثاری که تقلید و کپی فیلمهای موفق سالهای گذشته در فیلم کوتاه و بلند هستند برخورد سختگیرانه میشود، چون شعار جشنواره تنوع بوده است به همین خاطر مجبوریم سختگیرانه برخورد کنیم. این از همان مواردی است که در مورد آن با هیات انتخاب صحبت جدی شده است. امسال در یک اتفاق مهم و بنا بر تجربه سال گذشته، هیات مشاوران جشنواره را برداریم و هیات انتخاب را بار دیگر جایگزین آن کنیم. البته دلیل این اقدام هم حواشی سال گذشته نیست، ولی این به معنای نقد و انتقاد به دوره قبلی هم نیست. ما بهعنوان اینکه خودمان تولیدکننده هستیم و ۲۴۰ اثر تولید انجمن است، نمیتوانیم همه اختیارات را به دبیری بدهیم که خودش مدیرعامل انجمن است تا این شائبه ایجاد نشود که نسبت به تولیدات خودمان مهربانتر بودهایم. هیات انتخاب این استقلال را خواهد داشت. اگر نکته و حساسیتی هم بوده قبل از آغاز به کار هیأت انتخاب، با اعضا صحبت کردهایم و بعد آنها کارشان را شروع کردهاند.
وی تأکید کرد: با هیات انتخاب توافق کردیم با آثار تقلیدی سختگیرانه برخورد کنند. درباره رویکرد جشنواره هم با هیات انتخاب به نتیجه رسیدهایم. همیشه در جشنواره با ۲۰ فیلم درجه یک مواجهیم که روی انتخاب آن ها بحثی نیست، باقی فیلم ها آثار هم سطحی هستند که انتخاب بین آنها سخت است. در این مورد مسأله ژانر میتواند یکی از اولویتها باشد.
این دبیر ادامه داد: نکته بعدی درباره مضامین ممنوعه است که همه جا مطرح کرده ام. متاسفانه این آثار ساخته میشوند. ما آثار درباره دگرباشان و اقلیتهای جنسی را نه میخواهیم و نه میتوانیم بپذیریم. این آثار را فارغ از اینکه خوش ساخت هم باشند، نمیپذیریم و این آثار در جشنواره ما جایی ندارند. از هیات انتخاب خواستیم در حوزههای کودککشی هم سختگیرانه برخورد کنند و این موضوع کمی بیش از حد استاندارد در سینمای ما است. من متوجهم که مخاطب فیلم کوتاه مخاطب محدودی است ولی وقتی با یک جریان مواجه هستید و برخی آموزشگاهها اصلاً این موضوع را سفارش میدهند، باید با آن سختگیرانه برخورد کرد. در همه جای دنیا پروتکلهایی برای این موضوع وجود دارد و پیشنهاد ما به هیات انتخاب این بود که سختگیرانه برخورد کنند.
وی در خصوص جشنواره های منطقه ای نیز توضیح داد: برای جشنوارههای منطقهای توافقاتی وجود دارد، تعدادی از آثاری که بیرون میمانند، بی کیفیت نیستند بلکه در رقابت با آثار قویتر بیرون ماندهاند. لزوم برگزاری جشنوارههای منطقهای همین است. ما نمیتوانیم به این دلیل که در استانهای محروم تجهیزات چندانی نیست در جشنواره فیلم کوتاه تهران که اعتبار بالایی دارد، به برخی آثار توجه کنیم اما میتوانیم در سطح استانها به آنها توجه کنیم.
*تلاش بر حضور چهره های مهم سینمای دنیا
آذرپندار بیان کرد: جشنواره قرار است به شکل حضوری برگزار شود و سعیمان این است که مهمانان داخلی و خارجی در جشنواره امسال حضور داشته باشند. در سالهای کرونا جشنواره متمرکز بر تهران بود و آنچنان مهمان نداشتیم، امسال بنای ما این است که از فیلمسازان استانها و روسای دفاتر و داوران بینالمللی دعوت کنیم. مهم این است که فضای گرمابخش دورههای گذشته را داشته باشیم. پیگیری برای دعوت از داوران وجود دارد، تلاشمان این است که چهرههای مهمی از سینمای دنیا و از بخشهای مختلف را داشته باشیم. میخواهیم ترکیب معتبری از داوران داشته باشیم.
وی افزود: بحث ورکشاپ ها هم در حال پیگیری است. در تلاشیم برخی از مسئولان جشنوارهها را دعوت کنیم. نگاهمان به منطقه هم هست تا بتوانیم مرجعیتی باشیم. چون انجمن، یک آموزشگاه سینمایی هم هست و بنای ما بر این است که در کشورهای فارسی زبان آموزش را گسترش بدهیم. تلاش داریم جشنواره برای کشورهای منطقه هم به عنوان یک رویداد مرجع معرفی شود.
*«ایرانمال» مکان برگزاری جشنواره نیست!
آذرپندار درخصوص مکان برگزاری جشنواره و اسپانسرها توضیح داد: حتما امسال جشنواره در «ایرانمال» برگزار نمیشود. دلیلش هم حواشی سال گذشته نیست. خیلی از بچههای فیلم کوتاه دانشجو هستند و اقتصاد فیلم کوتاه نحیف است، بنابراین اصلاً رفت و آمد به جایی مثل ایران مال محل بحث و ابهام بوده است. در دوره گذشته کمی این ماجرا را داشتیم که جشنواره خلوتتر بود. توجه ما این است که جشنواره را در جایی برگزار کنیم که امکان دسترسی داشته باشد.
وی ادامه داد: این موضوع انتقادی است که از جاهای مختلف به ما شده و خواسته بچهها هم این بود که جشنواره جایی برگزار شود که دسترسی به آن سادهتر باشد. شاید سازمان سینمایی بخواهد جایی را بهعنوان متمرکز برای برگزاری جشنوارهها داشته باشد در حوزه سایر اسپانسرها حساسیت این چنینی نداریم، مذاکرات خوبی هم شده است که امیدواریم به نتیجه برسیم.
آذرپندار درخصوص جوایز جنبی جشنواره عنوان کرد: این جوایز حذف نشدهاند. حتی در برخی رشتهها پررنگ تر هم شده است. ما این را به برخی مشاغل فنی اختصاص دادیم تا رویکرد جشنواره فقط تربیت کارگردان نباشد. جوایز جنبی حذف نشده است. برخی نهادها و سازمانها علاقهمند هستند به بهترین فیلم خود جایزه بدهند این ظرفیت وجود دارد که چنین جوایزی بدهیم به گونهای که اختتامیه ما را تحتالشعاع قرار ندهد و روز قبل از جشنواره آن را ارایه کنیم. البته در روز اختتامیه کلیپی از این موضوع پخش میشود. این موضوع به نفع جامعه فیلم کوتاه است که فیلمها از این طریق حمایت مالی شود ما از هر بخش و سازمانی که از این حوزه حمایت کند، استقبال میکنیم به شرطی که خواستههای آنها بیش از حد معمول نباشد و ترجیح میدهیم زیر بارش نرویم.
آذرپندار بیان کرد: اوضاع ما در برخی ژانرها مثل فانتزی و وحشت بهتر است به جز اینها اتفاق ویژهای را شاهد نیستیم. اصلاً تصور فیلمساز درباره برخی ژانرها تصور ناقصی است که سعی میکنیم در این ژانرها فیلمهایی در بخش بینالملل داشته باشیم. در حوزه پژوهشی چند کتاب را رونمایی میکنیم که کتابها حول محور همین ماجرا هستند، خیلی از تولیدات پژوهشی ما به همین سمت رفته است، همایش فیلم کوتاه تهران هم بر همین مبنا برگزار شد.
وی ادامه داد: کاملاً رویکرد پژوهشی وجود دارد. بنای ما این است در برخی حوزهها مثل ژانر وحشت یک گردآوری از قصههای فولکلور داشته باشیم و در این ژانرها فیلمهای ایرانی داشته باشیم. ما در این حوزهها، راحتتر از فیلمهایی در ژانرهای مختلف حمایت میکنیم تا فیلمی در ژانر ملودرام اجتماعی. به نظر میآید نیاز به تغییر و تحول داریم. اگر کسی فیلمی در حوزههای جنوب شهری داشته باشد که متفاوت باشد از آنها هم میتوانیم حمایت کنیم.
وی درباره جوایز موضوعی هم گفت: ما تلاش میکنیم جوایز موضوعی تعریف نکنیم. بلکه میخواهیم فیلمها با هم رقابت داشته باشند. سلیقه من این نیست که یک بخش جداگانه و یک جزیره به یک محتوای خاص اختصاص بدهیم.
* احتمالا بلیت فروشی خواهیم داشت
دبیر جشنواره درباره ساز و کار پخش آثار توضیح داد: در حوزه ساز و کار پخش یک آشفتگی در دورههای قبل داشتیم اما با شرایط کرونایی، دلمان برای همان آشفتگیها هم تنگ شد! دوست داریم امسال بچهها از فیلمها استقبال کنند. فکر میکنیم این عطش در فضای فیلم کوتاه وجود دارد. احتمال زیاد بلیت فروشی هم خواهیم داشت. در حوزه چینش و باکس بندی و پخش فیلمها، در سالنها پیگیریهایی خواهیم داشت. واقعیت این است که سالن سینمای مناسب که جوابگوی جشنواره فیلم کوتاه تهران در حد استاندارد باشد در تهران نداریم.
وی درباره بخش تجربی بیان کرد: تفاوت جدی در این بخش نسبت به دورههای گذشته این است که فیلمی که حتی جایزه میگیرد یک فیلم تجربی نیست، چند مسیر برای این انتخاب وجود دارد. تعریفهایی درباره فیلم تجربی وجود دارد که سالانه چند فیلم فقط تولید میشود و در این رابطه انگار مسامحه وجود دارد.
آذرپندار افزود: در این بخش سیاست ما این است که با یکی کردن هیات انتخاب و داوری مانع این تفرق سلیقهها شویم و به یک سلیقه واحد برسیم. اینکه عدهای از اهالی فیلم کوتاه فکر میکنند اگر فیلمشان را به این بخش بفرستند راحتتر به جشنواره میآیند فکر درستی نیست. در حوزه تولید اولویت انجمن تولید فیلم تجربی نیست، مگر اینکه فیلمی بیاید که به آن تعاریف اصلی کاملاً پایند باشد اما در جشنواره نمیتوانیم حضور آنها را محدود کنیم بلکه ضابطهمند میشود.
* در حوزه خط قرمزی اخلاقی، بستهتر رفتار میکنیم
آذرپندار درباره حضور فیلمهای سیاسی در جشنواره هم مطرح کرد: برخی چیزها اعلامی نیست اعمالی است، شما اصلاً با تعداد زیادی فیلم که فضای سیاسی داشته باشند مواجه نیستید، مساله ما این است که چرا درباره دگرباشی جنسی فیلمهای متعدد داریم، اما مثلاً در حوزه عدالت آموزشی و کارگری فیلمی نمیبینید؟ در مقابل اما تجمعی از آثار درباره حوزه زناشویی و مضامین شاذ میبینید. حتماً در حوزه خط قرمزی اخلاقی، بستهتر رفتار میکنم و ابایی ندارم این موضوع را مطرح کنم. به هر حال این جشنوارهها تمام میشود اما قرار نیست من و جشنواره فیلم کوتاه تهران در حوزه دگرباشی بخشی از این موج باشم. موضوعات برخی فیلمها را حتی اینجا نمیتوانم بگویم که این اتفاق خوبی نیست. حتی فیلمسازانشان هم میدانند که این آثار برای جامعه هدف دیگری ساخته شده است حاضریم هزینه این را بدهیم که در حوزههای جدی تر فیلم ساخته شود.
وی افزود: با این حال به ساز و کاری رسیدهایم که بخشهای نظارت و ارزشیابی چگونه باشد. امیدواریم جشنوارهای با سلایق مختلف برگزار کنیم اما حتماً اعتراضاتی وجود خواهد داشت. هیچ فیلمسازی که فیلمش حذف شده فکر نمیکند فیلمش ضعیف بوده است بلکه فکر میکند حاصل ممیزی است. از برادرم سید صادق موسوی دفاع میکنم؛ به برگزیدگان ایسفا توجه کنید، در جشنواره فیلم کوتاه تهران فضای رسانهای این بود که بسیاری از فیلمها به دلیل ممیزی حذف شدهاند اما چرا همان فیلمها در ایسفا هم نبودند؟
آذرپندار ادامه داد: مسأله این است که گاهی فضایی پیش میآید که عادلانه نیست. گاهی میبینیم که دوستان دنبال دلیل دیگری برای حذف میگردند، در حالی که آثارشان ضعیف بوده است. نمیخواهیم انکار کنیم ممیزی وجود دارد اما اینطور نیست که تصور میشود سهم زیادی دارد. البته در دورههای قبل درباره تعدادی معدود از فیلمها بد سلیقگی شد که میتوانستند در جشنواره باشند اما غیر این چند فیلم محدود، فیلمهای دیگر دچار این اتفاق نشدند. من حتی در پاتوقهای فیلم حاضر نیستم مرزهای اخلاقی جابهجا شود اما در آنجا فیلمهای مختلف داشتهایم. توافق ما با سازمان سینمایی این بوده که بتوانیم درباره فیلمهای سیاسی گفتگو کنیم.
وی با اشاره به برگزاری نشستها در جشنواره فیلم کوتاه بیان کرد: نشستهای «۲۰.۳۹» را خواهیم داشت که نشستها حول محور ژانر است. حتی تلاش میکنیم کیفیت آنها را افزایش دهیم.
مدیرعاکل انجمن سینمای جوان ایران گفت: ممکن است در بحث ژانر سلیقه شخصی باشد اما در سیاستگذاری تکلیف داریم که کارهایی را انجام بدهیم. البته حوزه ژانر یک رویکرد است. تنوع و طلب خلاقیت از فیلمساز و برگشتن به دورهای که فیلم کوتاه پیشنهاد دهنده بوده، ممکن است سلیقه هم باشد، اما لزوماً سلیقهای نیست. در حوزه محتوا هم سلیقه مدنظر در هیأت انتخابی است که انتخاب میکنم. بیش از آن پیش نمیروم. در انتخاب اعضای هیأت انتخاب سلیقهای حاکم است، اما بعدش استقلال اعضای هیات است. حتماً تحمل جابهجا شدن خط قرمزهای اخلاقی را نداریم اما در حوزههای دیگر میتوانید این مسیر را ردیابی کنید.
آذرپندار افزود: برخی مسایل در جشنواره قابل ارزیابی است. ما پای برخی جسارتها در حوزه مسایل اجتماعی میایستیم اما در چنین حوزههایی چندان فیلمی نیست. مسأله نوع پرداختن به این موضوع و چگونگی رفتار با اصول است. من درآمدی از سینما تا قبل از این نداشتم اما برایم اصول اولویت دارد. هرچیزی با این اصول در تعارض نیست جای گفتگو دارد. بخشی از ممیزی به دلیل تجمع زیاد فیلمسازان در برخی موضوعات است که گاهی جزو خطر قرمزها نیست. مثلاً گاهی میبینیم پنجاه فیلم در حوزه صحنه زنی آمده و ناگزیر به حذف هستید یا الان تعداد بالایی فیلم در حوزه شکار میبینیم. این افراد باید بدانند که رقابت بسیار زیادی دارند. در این موضوع خط قرمزی وجود ندارد اما فیلمهایی ناگزیر حذف میشوند تا شاهد آثار تکراری نباشیم این نامش ممیزی نیست بلکه جلوگیری از تکرار است.
وی درباره اینکه چرا اولویت فیلمسازان جشنوارههای خارجی است، بیان کرد: گاهی یک دوپینگی در جریان است، برخی فیلمسازان میگویند فیلم ما در جشنواره فیلم تهران پذیرفته نشد اما در ملبورن پذیرفته میشود. ممکن است ملبورن از تهران شهر بهتری باشد اما به معنای بهتر بودن جشنواره آنها نیست. ما در شهرستانها پاتوقها را برگزار میکنیم اما در گرفتن سالن مشکل داریم. به فیلمساز به سختی در شهر خودش سالن میدهند که پردهاش کیفیت چندانی ندارد. چنین فیلمسازی به ناگاه فیلمش در یک کشور دیگر پذیرفته میشود و فکر میکند در کشور خودش نادیده شده است. اگر این موضوعات حل شود برخی جشنوارههای خارجی از سکه میافتند. گاهی یک توجه دوپینگ واری از سوی جشنوارههای خارجی به فیلمها میشود. ما فیلمی داریم که اگر کپشن آخرش را برداریم، اصلاً متوجه نمیشویم درباره چیست.
آذرپندار ادامه داد: البته درباره همه فیلمها صحبت نمیکنم چون برخی از آنها هم بسیار شریف هستند. اما اینکه چگونه میشود با این موضوع مقابله کرد، یکی از راه حلهایش این است که به این باور برسیم که جشنواره ما بهتر از بسیاری از جشنوارههاست، اگر شرایط نمایش فیلمها هم تسهیل شود اوضاع بهتر میشود.
وی افزود: تاکنون دفتر تهران چیزی به نام تولید نداشته است. انجمن سالانه ۴۰۰ فیلم میسازد که کیفیتهای متعددی دارند. ضمن اینکه انجمن یک جای آموزشی است که ممکن است در بین آنها فیلم بد هم تولید شود. حتی میگفتم روی همه فیلمها لوگوی انجمن را نزنیم چون از آن فیلمها نه حمایت چندانی شده و نه یک اثر حرفهای است برخی فیلمها، به عنوان یک فیلم پایان دوره آموزشی ساخته میشود. تعداد افرادی که نمیخواهند دیگر به جشنواره فیلم بدهند بسیار بسیار اندک است که این نشان از اعتبار جشنواره است.
این دبیر درباره گزارش عملکرد و شفافیت مالی انجمن سینمای جوانان هم بیان کرد: من در دسترس رسانهها هستم. گزارش عملکرد دادن به رسانهها کار درستی نیست. در حوزه مالی هم باید بگویم اگر سازمان سینمایی اجازه بدهد حتماً گزارش را ارایه میدهیم. درباره جشنواره سال گذشته هم من نباید پاسخگو باشم اما در آنجا هم سواستفاده نشده است. آن جشنواره با سه میلیارد و هفتصد میلیون تومان برگزار شده و بخش مربوط به سالنهای ایرانمال و غذا همان موضوع اسپانسر بوده که رایگان درآمده است.
وی افزود: امسال اما حتماً جشنواره با عدد بالاتری برگزار خواهد شد. یکی از گرفتاریهای همه سازمانهای تابعه این است که چیزی به عنوان بودجه پشتیبانی وجود ندارد و بودجهای که به عنوان عدد تولیدی داده میشود، شامل همه موضوعات است و خالص صرف تولید نمیشود اما طی گفتگوهایی که با سازمان سینمایی داشتهایم قرار شده است امسال عددها واقعیتر شود.
آذرپندار در پایان گفت: ما برنامههایی برای اینکه آموزش را ارزانتر کنیم داریم. صحبتهایی هم با آقای خزاعی داشتهایم اما تا زمانی که عملی نشود اعلام نمیکنیم اما برگزاری آزمون فیلمسازی از اولین قدم هاست برای اینکه استعدادها را کشف کنیم تا نفرات برتر آزمون را بورسیه کنیم.