سوره سینما – خیلی‌ها تصویر و صدای جلال مقامی را با برنامه نوستالژیک «دیدنی‌ها» به یاد دارند که روزهای یکشنبه ما را پای تلویزیون می‌نشاند.

زنده‌یاد جلال مقامی در مردادماه سال ۱۳۲۰ در تهران به دنیا آمد. فعالیت هنری را از سنین نوجوانی با بازی در تئاتر شروع کرد و سپس به تشویق حیدر صارمی از سال ۱۳۳۷ وارد عرصه دوبلاژ شد.

مقامی از جمله دوبلورهایی بود که به دلیل جنس صدایش در بسیاری از فیلم‌ها به‌جای شخصیت‌های جوان صحبت می‌کرد و خیلی از هنرپیشگان و بازیگران جوان سال‌های انقلاب با صدای او شناخته شدند. همان‌طور که صدای زنده‌یاد خسرو خسروشاهی، جوانان زیادی را به مخاطبان سینما و تلویزیون معرفی کرد، صدای زنده‌یاد جلال مقامی نیز بسیاری از جوانان را پای تلویزیون می‌نشاند.

بیماری زنده‌یاد مقامی که مدت‌ها با آن دست‌وپنجه نرم می‌کرد، سال‌ها او را از کار دوبله دور کرد، تا جایی که در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود آن جنس صدای جوان و پر انرژی ای که داشته از بین رفته و لرزش و خش در صدایش محسوس شده است.

مقامی استاد خود در دوبله را هوشنگ لطیف‌پور معرفی می‌کرد و در سال‌های طلایی دوبلاژ، در فیلم‌های دوبله شده به مدیریت علی کسمایی، محمدعلی زرندی، عطاءالله کاملی، ایرج دوستدار، احمد رسول‌زاده، سعید شرافت و ابوالحسن تهامی گویندگی کرده بود.

جلال مقامی پس از دوبلاژ بیش از ۵۰ فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی ایرانی و خارجی، در تاریخ ۵ آبان ۱۴۰۱ در سن ۸۱ سالگی به دلیل ایست قلبی دار فانی را وداع گفت.

در این گزارش قصد داریم به چند اثر پرطرفدار و ماندگار این پیشکسوت دوبله ایران بپردازیم.

*آل پاچینو در فیلم «پدر خوانده»

«پدرخوانده» فیلم جنایی آمریکایی محصول ۱۹۷۲ به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا است که خود کاپولا فیلم‌نامه‌اش را به همراه ماریو پوزو نوشت؛ این فیلم بر پایه رمانی به همین نام نوشته پوزو ساخته شده‌است که پرفروش‌ترین رمان ۱۹۶۹ شد. در این فیلم مارلون براندو، آل پاچینو، جیمز کان، ریچارد اس. کاستلانو، رابرت دووال، استرلینگ هایدن، جان مارلی، ریچارد کونته و دایان کیتن ایفای نقش می‌کنند.

این فیلم در چهل و پنجمین دوره جوایز اسکار برنده جوایز اسکار برای بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول مرد (براندو) و بهترین فیلم‌نامه اقتباسی (پوزو و کوپولا) شد.

زنده یاد جلال مقامی در این فیلم صدای آل پاچینو را دوبله می کرد.

*عمر شریف در فیلم «لورنس عربستان»

فیلم سینمایی «لورنس عربستان»  فیلمی بریتانیایی در ژانر درام تاریخی حماسی به کارگردانی دیوید لین است که در ۱۹۶۲ به نمایش درآمد. فیلم‌نامه این فیلم را رابرت بولت و مایکل ویلسون بر اساس هفت رکن حکمت نوشته توماس ادوارد لورنس به رشته تحریر درآورده‌اند. الک گینس، آنتونی کوئین، جک هاوکینز، خوزه فرر، آنتونی کوایلی، کلود رینس، آرتور کندی، عمر شریف و پیتر اوتول از بازیگران فیلم هستند.

«لورنس عربستان» نامزد دریافت ده جایزه اسکار شد و توانست هفت جایزه از قبیل بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را کسب کرد.

جلال مقامی در این فیلم صدای عمر شریف را دوبله می کرد.

*نویل جیسون در فیلم «محمد رسول‌الله»

فیلم سینمایی «رسالت» که در ایران به «محمد رسول‌الله» شهرت دارد، فیلمی سینمایی به کارگردانی مصطفی عقاد است که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد. «رسالت» داستان زندگی پیامبر اسلام محمد بن عبدالله (ص) را از چهل سالگی تا مرگ و در واقع دوران صدر اسلام را به‌تصویر می‌کشد. بازیگران این فیلم از جمله آنتونی کوئین و ایرنه پاپاس از بازیگران مطرح هالیوود بودند.

جلال مقامی در این فیلم صدای نویل جیسون را در نقش جعفربن ابی‌طالب دوبله می‌کرد.

* اردوغان آتالای در سریال «هشدار برای کبری ۱۱»

سریال «هشدار برای کبرا ۱۱ – پلیس بزرگراه» یک سریال تلویزیونی آلمانی است که داستانش درباره یک تیم دو نفره از پلیس بزرگراه است. این سریال در بیش از ۱۲۰ کشور به نمایش درآمده است.

این سریال در ایران توسط گروه تأمین برنامه شبکه پنج دوبله شد و به صورت نامنظم پنجشنبه شب‌ها ساعت ۲۳ از این کانال پخش می‌شد.

جلال مقامی در این سریال صدای اردوغان آتالای را در نقش سمیر به عنوان کاراکتر اصلی، دوبله می کرد.

*صدای ماندگار برای «رابین ویلیامز»

رابین مک‌لورین ویلیامز بازیگر و کمدین آمریکایی بود. او برای اجرا با سبک بداهه‌پردازی و پرجنب و جوش و ایفای طیف گسترده‌ای از شخصیت‌ها شهرت داشت. از او به‌عنوان یکی از بزرگترین کمدین‌های تمام ادوار یاد شده‌است. انترتینمنت ویکلی در سال ۱۹۹۷ او را «بامزه‌ترین مرد زنده جهان» معرفی کرد.

زنده یاد جلال مقامی به عنوان گوینده ثابت ویلیامز، اکثر آثار رابین ویلیامز را دوبله کرده بود. آثاری چون خانم داوت‌فایر، جومانجی، ویل هانتینگ خوب، مرد دویست ساله، بی‌خوابی، هملت از جمله آثاری است که توسط جلال مقامی دوبله شده است.