سوره سینما – محمدعلی حیدری : جشنواره بین‌المللی فیلم فجر یکی از مهم‌ترین رویداد‌های فرهنگی ایران است که به صورت سالانه و هر سال در نیمه بهمن‌ماه برگزار می‌شود؛ جشنواره‌ای که از سال ۱۳۶۱ و به یاد بهمن ماه ۱۳۵۷ (سالروز پیروزی انقلاب اسلامی) به صورت مستمر برگزار شده است.

در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به مرور برگزاری دوره یازدهم تا پانزدهم از این جشنواره.

نگاهی به یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر

سال ۱۳۷۱ فیلم «کلوزآپ» ساخته عباس کیارستمی جایزه منتقدان بین‌المللی از یازدهمین جشنواره استانبول، ترکیه را دریافت می‌کند. همچنین جایزه ترفیع و تبلیغ بخش (نوعی نگاه) چهل و پنجمین جشنواره کن، به فیلم «زندگی و دیگر هیچ» همین کارگردان تعلق می‌گیرد.

فیلم «ناصرالدین شاه آکتور سینما» ساخته محسن مخملباف، جایزه ویژه هیئت داوران و منتقدان بین‌المللی از بیست و هشتمین جشنواره کارلووی واری چکسلواکی و جایزه تنگه طلایی کاریدی از بیست و دومین جشنواره تائورمینای ایتالیا را از آن خود می‌کند. فیلم «مدرسه پیرمردها» ساخته علی سجادی‌حسینی برنده جایزه ویژه هیئت داوران از سومین جشنواره فیلم‌های کودکان قاهره، مصر می‌شود.

علیرضا خمسه جایزه بهترین بازیگر مرد برای فیلم «آپارتمان شماره ۱۳» ساخته یدالله صمدی، از سومین جشنواره کشورهای غیرمتعهد پیونگ یانگ، کره شمالی را دریافت می‌کند.

فیلم «نیاز» ساخته علیرضا داودنژاد، جایزه شهر نانت هیئت داوران از چهاردهمین جشنواره سه قاره نانت فرانسه، و فیلم «کلید» ساخته ابراهیم فروزش، جایزه بهترین فیلم از سومین جشنواره فیلم‌های کودکان سینه جونیور فرانسه را از آن خود می‌کنند.

در مردادماه سال ۱۳۷۱، عباس کیارستمی جایزه یادبود «فرانسوا تروفو» را از بیست و دومین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان جیفونی ایتالیا دریافت می‌کند.

دولت اکبر هاشمی رفسنجانی کماکان به کار خود ادامه می‌دهد، اما کمبود دارو و مشکلات بیماران برای یافتن برخی داروها را می‌توان مهم‌ترین مشکل کشور در سال ۱۳۷۱ دانست. مردم در آخرین روزهای فروردین‌ماه این سال برای شرکت در انتخابات چهارمین دوره مجلس شورای اسلامی به پای صندوق‌های رای می‌روند، که در آن جناح راست می‌تواند اکثریت مجلس را به دست گیرد و علی‌اکبر ناطق‌نوری عهده‌دار ریاست این مجلس می‌شود.

چنان‌که پیش‌تر گفته شد سید محمد خاتمی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در سوم خردادماه این سال نامه استعفای خود را به رئیس جمهور تقدیم می‌کند.

یازدهمین جشنواره بین‎المللی فیلم فجر:

زمان برگزاری ۱۲-۲۲ بهمن ۱۳۷۱

دبیر جشنواره: سید محمد بهشتی (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی)

هیئت داوران :

سینمای ایران: سیدمرتضی آوینی، عزت‌الله انتظامی، عزیزاله حمیدنژاد، سیدمهدی شجاعی و اسفندیار شهیدی.

در بخش مسابقه ایران ۳۳ فیلم حضور دارند که از فیلم‌های مهم این دوره می‌توان به «آبادانی‌ها» کیانوش عیاری، «افعی» محمدرضا اعلامی، «بندر مه‌آلود» امیر قویدل، «ردپای گرگ» مسعود کیمیایی، «صبح روز بعد» و «شرم» کیومرث پوراحمد، «سارا» داریوش مهرجویی، «مهاجران» مهدی صباغ‌زاده، «هنرپیشه» محسن مخملباف، «یک‌مرد، یک‌خرس» مسعود جعفری جوزانی و «یک‌بار برای همیشه» سیروس الوند اشاره کرد. در بین ۲۵ فیلم‌ اول و دوم نیز فیلم‌های «مجسمه» ابراهیم وحیدزاده و «مرد ناتمام» محرم زینال‌زاده از فیلم‌های شاخص این دوره‌اند.

سینمای بین‌المللی:

• جشنواره جشنواره‌ها:

تعدادی از فیلم‌های شرکت‌کننده در جشنواره‌های سینمایی جهان در این بخش حضور دارند. فیلم‌های “اروپا” (لارس فون‌تریه)، “بیگانه” (ساتیا جیت‌رای) و “ویدئوبنی” (میشائیل هانه‌که) در این بخش به نمایش گذاشته‌ می‌شوند.

• چن کایگه: از نسل پنجم

نمایش ۴ عنوان از فیلم‌های چن کایگه فیلم‌ساز بزرگ چینی.

• گنجینه‌های فیلم‌خانه‌ای:

نمایش ۵ فیلم از جمله “همشهری کین” (اورسن ولز)، “راشومون” (آکیرا کوراساوا).

• سینمای دینی به روایت کارل تئودور درایر:

نمایش ۷ عنوان فیلم از فیلمساز بزرگ دانمارک همچون “روز خشم”، “گرترود” و “مصائب ژاندارک”

• ریتویک گاتاک: شاعر مهاجر:

نمایش ۷ عنوان فیلم از فیلم‌های فیلمساز شبه قاره هندوستان

• اجه و اسکارپلی: تحریر طنز در سینما

نمایش ۴ فیلم از زوج فیلم‌نامه‌نویس مطرح ایتالیایی.

• نمایش‌های ویژه:

الف: فیلم‌های بازسازی شده و یا مستند که نمایشگر روند و سبک‌های جدید باشند.

ب: فیلم‌هایی که به مناسبت رویدادهای خاصی در سینما، برگزیده می‌شوند.

ج: فیلم‌های با ارزشی که عمر تولیدشان بیش از ده سال است و یا در جشنواره‌ای شرکت نداشته‌اند.

• استادان خاموش سینمای ایتالیا:

نمایش آثاری از فیلم‌سازان فقید ایتالیا همچون روسلینی، دسیکا، ویسکونتی، پازولینی و…

• پس از هفتاد سال…سینمای آسیای میانه و ماورای قفقاز:

نمایش فیلم‌های برگزیده کشورهای آذربایجان، ارمنستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قرقیزستان، گرجستان.

• ریشه در باد:

نمایش تعدادی فیلم از فیلمسازانی چون یوسف شاهین، لوئیس بونوئل، ناگیسا اوشیما و…

• سینمای کودک و نوجوان (ره‌آورد اصفهان):

نمایش منتخب فیلم‌‌‌های ایرانی و خارجی جشنواره کودک و نوجوان.

ه-۱) جوایز بخش مسابقه حرفه‌ای فیلم‌های بلند:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم: از کرخه تا راین (سازمان سینمایی سینا)

*       سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: سیروس الوند (یک‌بار برای همیشه)

*       جایزه ویژه هیئت داوران: کیومرث پوراحمد (شرم)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول مرد: فرامرز قریبیان (بندر مه‌آلود)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول زن: فاطمه معتمدآریا (یک‌بار برای همیشه)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم مرد: جهانبخش سلطانی (شرم)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم زن: یاسمین ملک‌نصر (سارا)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه: داریوش مهرجویی (سارا)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری: رضا رضی (پرواز را به خاطر بسپار)

*       سیمرغ بلورین بهترین تدوین: مهدی رجاییان (ردپای گرگ)

*       سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس: رضا علاقمند و سعید مترصد (هنرپیشه)

*       سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری: جهانگیر میرشکاری و ساسان باقرپور (هنرپیشه)

*       سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری: محسن روشن (بربال فرشتگان)

*       سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه میدانی: رضا رستگار و مصطفی رستگار (بربال فرشتگان)

*       سیمرغ بلورین بهترین موسیقی: کیوان جهانشاهی (سایه‌های هجوم)

*       سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی: مسعود ولدبیگی (از کرخه تا راین)

همانطور که مشاهده می‌شود در این دوره نیز شاهد تقسیم جوایز هستیم. سیاست کدخدامنشی بازهم رعایت می‌شود و به فیلم‌های مهم جوایزی اهدا می‌شود. هرچند فیلم بحث‌برانگیز “هنرپیشه” در رشته‌های مهم جایزه‌ای دریافت نمی‌کند و بازی اکبر عبدی در این فیلم نادیده گرفته می‌شود. همچنین این مورد برای خسرو شکیبایی در مورد فیلم “یک‌بار برای همیشه” نیز صادق است.

ابراهیم حاتمی‌کیا با فیلم “از کرخه تا راین” در جشنواره مجدداً می‌درخشد. “مهاجر” فیلم قبلی‌ او در حین جنگ رخ می‌دهد اما “از کرخه تا راین” به مسائل پس از جنگ می‌پردازد.

شهید مرتضی آوینی، یکی از داوران این دوره در بخشی از کتاب آینه جادو، جلد دوم، یادداشت «ای بلبل عاشق، جز برای شقایق‌ها مخوان» می نویسد: «ظهور «حاتمی‌کیا» در سینمای انقلاب واقعه‌ای است نظیر انقلاب. هر کس سینما را بشناسد و آدم مغرضی هم نباشد، قدر «حاتمی‌کیا» را به مثابه یک فیلمساز درخواهد یافت. اما «حاتمی‌کیا» فقط در این حد توقف ندارد. او در عرصه‌ی سینما مظهر انسان‌هایی است که با انقلاب اسلامی ایران در تاریخ ظهور کرده‌اند و آنان را باید «طلایه داران عصر معنویت» خواند. او یک «بسیجی» است.»

کیومرث پوراحمد پس از موفقیت سریال “قصه‌های مجید” با دو فیلم براساس شخصیت-های همان سریال به جشنواره می‌آید که فیلم “شرم” مورد توجه قرار می‌گیرد. این اولین بار است که فیلمی براساس یک سریال ساخته می‌شود.

در این دوره، شیوه انتخاب آثار تغییر می‌کند و هیئت بازبینی، همه آثار آماده نمایش و ارسالی به دفتر جشنواره را تماشا کرده و آثاری که مشکلی برای نمایش ندارند را در برنامه می‌گنجاند.

تجربه دوبله همزمان در جشنواره کودک و نوجوان اصفهان به جشنواره فجر هم می‌رسد. در این دوره، سینمای نوین چین در سینما سپیده با مدیریت زهره شکوفنده دوبله می‌شود.

برای اولین بار یک بازیگر(عزت‌اله انتظامی) در میان هیئت داروان قرار دارد و هیئت داوری ۵ نفره مسئول داوری فیلم‌های بخش اصلی و فیلم‌های اول و دوم است. در این دوره با توجه به اینکه فاصله کیفی فیلم‌های اول از فیلم‌های دوم زیاد است، جوایز بخش فیلم دوم با تصویب دبیر جشنواره به فیلم‌های اول می‌رسد.

علاوه بر هیئت داوران رسمی، گروه‌های دیگری از جمله: کانون مدرسان سینما، نویسندگان سینمایی، سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت، طرح اقامه نماز، وزارت دفاع، مجله گل‌آقا و گروه تلویزیونی شاهد، برگزیدگان خود را انتخاب می‌کنند.

۶۵ فیلم بلند و کوتاه ایرانی، ۱۵۰ فیلم بلند و کوتاه خارجی از ۳۵ کشور در ۱۶ سالن سینماهای آزادی، افریقا، بهمن، بلوار، سعدی، عصرجدید، کریستال، قیام، سپیده، ماندانا، شهر قصه(رسانه‌های جمعی) نمایش داده‌ می‌شود.

پرکارها:

کارگردان: کیومرث پوراحمد(شرم، صبح روز بعد)

فیلم‌نامه‌نویس: حسن قلی‌زاده( راز گل سرخ، بندر مه‌آلود)، فریدون جیرانی(دو همسفر، گریز)، کیومرث پوراحمد(شرم، صبح روز بعد)

فیلمبردار: محمود کلاری(از کرخه تا راین، ردپای گرگ، سارا، چشم‌هایم برای تو)

تدوینگر: مهدی رجاییان(رابطه پنهانی، ردپای گرگ، قافله، یک‌بار برای همیشه، حسنک، ماموریت آقای شادی)، روح‌اله امامی(لبه تیغ، شکوه بازگشت، طعمه، مریم و میتیل، پرواز را به خاطر بسپار، دو همسفر)

آهنگساز: محمدرضا علیقلی(مریم و میتیل، چکمه، راز چشمه سرخ، لبه تیغ، باز باران، بر بال فرشتگان، عیالوار، مجسمه)

چهره‌پرداز: عبداله اسکندری(سمفونی صحرا(راز خنجر)، طعمه، عیالوار، راز چشمه سرخ، هنرپیشه، یک مرد یک خرس)

طراح صحنه: غفار رضایی(آبادنی‌ها، دایان باخ)، فرامرز بادرام‌پور(آذرخش، بندر مه‌آلود)، نگار جاودان(چشم‌هایم برای تو، راز چشمه سرخ)

جلوه‌های ویژه: علی‌اصغر پورهاجریان(آبادانی‌ها، بازی بزرگان، رابطه پنهانی، زیر آسمان، مهاجران، آهوی وحشی، صلیب طلایی)

صدابردار: محمود سماک‌باشی(چکمه، ردپای گرگ، چشم‌هایم برای تو، از کرخه تا راین)، بهروز معاونیان(باز باران، سایه‌های هجوم، شکوه بازگشت، ایلیا نقاش جوان)

صداگذار: روبیک منصوری(آلما، بندر مه‌آلود، چکمه، خسوف، رابطه پنهانی، ردپای گرگ، مهاجران، اتل متل توتوله، چشم‌هایم برای تو، طعمه، عیالوار، مجسمه)

تهیه‌کننده: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(نصف جهان، ایلیا نقاش جوان، شرم، صبح روز بعد، آهوی وحشی، سایه‌های هجوم)

بازیگر مرد: منوچهر حامدی( ردپای گرگ، قافله، راز گل سرخ، شکوه بازگشت، مجسمه، مرد ناتمام، رابطه پنهانی)

بازیگر زن: حمیده خیرآبادی(راز چشمه سرخ، هنرپیشه، یک مرد یک خرس، راز گل سرخ، عیالوار، مریم و میتیل)

نگاهی به دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر

در ۲۱ خردادماه ۱۳۷۲ ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران برگزار شده و اکبر هاشمی رفسنجانی با حدود ۱۰ میلیون و ۵۶۶ هزار رأی مجدداً رئیس جمهور می‌شود و مصطفی میرسلیم را برای وزرات ارشاد به مجلس معرفی می‌کند. وی از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد می‌گیرد و برای چهارسال وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌شود.

یکی از مهم ترین اتفاقات این سال، التهاب بازار سکه و ارز است. در اواخر سال، دلار آمریکا به ۲۴۰ تومان و سکه طلا به ۲۵ هزار تومان می‌رسد.

دوازدهمین جشنواره بین‎المللی فیلم فجر:

زمان برگزاری ۱۲-۲۲ بهمن ۱۳۷۲

دبیر جشنواره: سید محمد بهشتی (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی)

هیئت داوران:

سینمای ایران: سیدمهدی شجاعی، جواد شمقدری، عباس کیارستمی، مجید مجیدی و فریدون ناصری.

مواد تبلیغی: سعید صادقی، سیدمحمد فدوی و اصغر فهیمی‌فر.

در بخشی از بیانیه هیئت داوران آمده است:

«دوازدهمین جشنواره فیلم فجر، شاهد تلاش‌های صمیمانه و صادقانه فیلمسازان برای به تصویر کشیدن فرهنگ جبهه و جنگ بود. نفس این تلاش که تا حدود زیادی قرین توفیق و سرافرازی هم بوده است، قابل تحسین و ستایش برانگیز است. چرا که جنگ به شکل نظامی آن اگر چه در این مقطع به پایان رسیده، اما حیات معنوی، عزت، استقلال و سربلندی جامعه ما در گروی استمرار ارزش های پدید آمده در جنگ تحمیلی است و بهترین وسیله برای حفظ و استمرار و اشاعه این ارزش ها، زبان و بیان هنری و بالاخص سینمایی است. اما در کنار اینها به این نکته نیز باید توجه کرد که جنگ ما ماهیتاً با جنگ های دیگر دنیا متفاوت بوده است و سینمای این جنگ نیزباید به اندازه خود جنگ، ممتاز و متفاوت باشد. در این سینما نمی توان فیلم های جنگی جهان را الگوی تمام عیار قرار داد، نمی توان به دنبال اکشن ها و حادثه های غیرواقعی بود، نمی توان از قهرمان سازی های متعارف سینمای غرب، تبعیت کرد. همه اجزاء این سینما باید مثل خود جنگ، سرشار از معنویت و حماسه و لطافت و صمیمیت و در یک کلام مبین روحیه بسیجی باشد. فیلم های جنگی این دوره نشان می دهد که مسیر تلاش، درست است و دستیابی به موفقیت، بیرون از حیطه توقع نیست.»

در بخش مسابقه ایران ۲۰ فیلم حضور دارند که از فیلم‌های مهم این دوره می‌توان به “پایان کودکی” کمال تبریزی، “بلوف” ساموئل خاچکیان،”تاواریش” مهدی فخیم‌زاده،”چشم شیطان” حسن هدایت،”خاکستر سبز” ابراهیم حاتمی‌کیا، “تیک‌تاک” محمدعلی طالبی،”روز فرشته” بهروز افخمی، “زیر درختان زیتون” عباس کیارستمی،”نان و شعر” کیومرث پوراحمد، “همسر” مهدی فخیم‌زاده می‌توان اشاره کرد. در بین فیلم‌های اول و دوم فیلم‌هایی چون “زینت” ابراهیم مختاری، “جنگ نفتکش‌ها” محمد بزرگ‌نیا و “هبوط” احمدرضا معتمدی وجود دارد.

حضور چند نسل از کارگردانان تاریخ سینمای ایران جالب توجه است و با این تأسف که کارگردانان زن در این دوره فیلمی ندارد.

سینمای بین‌المللی:

• کنگره‌ی فیلمسازان مسلمان

۱۶ فیلم بلند و ۱۱ فیلم کوتاه از فیلم‌سازان مسلمان کشورهایی همچون آذربایجان، بوسنی، قزاقستان، پاکستان، ترکمنستان و… در این بخش به نمایش درمی‌آیند.

• جشنواره جشنواره‌ها

تعدادی از فیلم‌های شرکت‌کننده در جشنواره‌های سینمایی جهان در این بخش حضور دارند. ۱۴۹۲:فتح بهشت(ریدلی اسکات)، زندگی کولی‌وار(آکی کوریسماکی)، گام‌های معلق لک‌لک(تئو آنجلوپلوس)، ون گوگ(موریس پیالا) از فیلم‌های مهم این بخش هستند.

• نمایش‌های ویژه

نمایش ۱۶ عنوان فیلم مستند و داستانی از سینمای ایران و جهان.

• سده دوم

نمایش ۴۹ عنوان از فیلم‌های صامت تاریخ سینما از گریفیث، من ری، ژورژ مه-لیس، مک‌سنت، برادران لومیر، ژیگا ورتوف، میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی و…

• الکساندر داوژنکو

نمایش ۱۴ عنوان از فیلم‌های داوژنکو

• سینمای اکو

سازمان همکاری اقتصادی به طور مخفف اکو یک سازمان اقتصادی منطقه‌ای است. سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه در سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴) نخستین بار این سازمان را پایه‌ریزی کردند.

پس از فروپاشی شوروی، در سال ۱۳۷۲ کشورهای افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان نیز به سازمان اکو پیوستند.

۲۰ عنوان فیلم از ۱۰ کشور عضو اکو در این بخش نمایش داده می‌شوند.

• بزرگداشت ورنر هرتسوگ

به بهانه بزرگداشت این فیلم‌ساز آلمانی ۸ عنوان فیلم از آثار وی نمایش داده می-شوند.

 

• سینمای فرانسه، قاعده و بی‌نظمی

نمایش ۱۱ عنوان از فیلم‌های منتخب فرانسه از کارگردانانی همچون ژان پی‌یر ملویل، ژان لوک‌گدار، ژان رنوار و…

• سه گانه‌ی‌ اورفه

نمایش سه فیلم اورفه، خون یک شاعر و وصیت‌نامه اورفه از ژان کوکتو

• سینما و هنرهای رزمی

فیلم‌های رزمی از سینمای چین

• سینمای ژاپن و ادبیات

فیلم‌های افتباسی کارگردانان ژاپنی همچون یاسوجیرو اوزو، آکیرا کوراساوا، ماساکی کوبایاشی از نویسندگان جهان

 

• هلند، سینما و هنرهای دیگر

نمایش ۱۳ فیلم مستند از کشور هلند

• ره‌آورد اصفهان

نمایش ۱۸ فیلم منتخب از جشنواره کودک اصفهان

• گودزیلا از آغاز تا امروز

فیلم‌های ساخته شده براساس هیولای خیالی گودزیلا.

تنوع بخش‌ها جالب توجه است. از دورانی سخن می‌گوییم که در آن ویدئو چند ماهی است آزاد است و بسیاری از این فیلم‌ها در دست علاقمندان نبودند.

ه-۱) جوایز بخش مسابقه حرفه‌ای فیلم‌های بلند:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم: اهدا نشد

*       سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: محمد بزرگ‌نیا(جنگ نفت‌کش‌ها)

*       جایزه ویژه هیئت داوران: حماسه مجنون(جمال شورجه)، تیک‌تاک(محمدعلی طالبی)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول مرد: عزت‌اله انتظامی(روز فرشته)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول زن: فاطمه معتمدآریا (همسر)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم مرد: جعفر دهقان(حماسه جنون)

o      با تقدیر از مهدی فخیم‌زاده(تاواریش)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم زن: نیکو خردمند(بازیچه)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه: هوشنگ مرادی کرمانی و محمدعلی طالبی(تیک تاک)

o      با تقدیر از مهدی فخیم‌زاده(همسر)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری: حسن پویا(چشم شیطان)

*       سیمرغ بلورین بهترین تدوین: حسین زندباف(چشم شیطان)

*       سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس: ملک‌ جهان‌خزایی(بلندی‌های صفر)

*       سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری: بهمن حیدری(همسر)

*       سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری: بهروز شهامت(حماسه جنون)

*       سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی(سجاده آتش)

*       سیمرغ بلورین بهترین موسیقی: ناصر چشم‌آذر(بلندی‌های صفر و چشم شیطان)

*       سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی: مهران روحانی(بلندی‌های صفر)

مسابقه فیلم‌های اول و دوم

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول: سجاده آتش(احمد مرادپور)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم: جنگ نفت‌کش‌ها(محمد بزرگ‌نیا)

جایزه ویژه هیئت داوران(فیلمنامه): فریدون دانشمند(دره هزار فانوس)

مسابقه مواد تبلیغی فیلم‌ها

*       سیمرغ بلورین بهترین پوستر: محسن سیدمحمودی(بدوک)

*       سیمرغ بلورین بهترین عکس: مهرشاد کارخانی(هور در آتش)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم آنونس: صمد تواضعی(تونل و بر بال فرشتگان)

یک جشنواره آرام با فیلم‌های معمولی را شاهد هستیم. به طوری که بخش‌های دیگر از بخش مسابقه جذاب‌تر است. نکته عجیب حضور داورانی با سلایق کاملا متضاد باهم در این جشنواره است. این جشنواره آخرین حضور فخرالدین انوار به عنوان معاونت سینمایی وزارت ارشاد است. به طور کلی در این جشنواره تغییر سیاست‌های حاکم بر جشنواره را شاهد هستیم.

حضور عباس کیارستمی در هیئت داوران باعث خارج شدن فیلم “زیر درختان زیتون” وی از بخش مسابقه می‌شود.

اتفاق جالب در بخش جوایز دیپلم افتخار پروین‌دخت یزدانیان یا همان بی‌بی “قصه‌های مجید” است.

توجه به فیلم‌هایی با موضوع دفاع مقدس در این جشنواره مشهود است به طوری که فیلم-های کمدی-اجتماعی همچون “همسر” و “روز فرشته” جدی گرفته نمی‌شوند. حتی در بیانیه-ی هیئت داوران این نکته ذکر شده که جنگ ما با جنگ‌های دیگر دنیا متفاوت بوده و سینمای این جنگ نیز باید به اندازه خود جنگ ممتاز و متفاوت باشد.

همزمان با جشنواره ، کنگره بین‌المللی فیلمسازان مسلمان از ۱۲ تا ۲۲ بهمن با شرکت مهمانان خارجی از کشورهای مسلمان آسیایی و افریقایی و بوسنی از اروپا در خانه سینما برگزار شد.

۴۲ فیلم سینمایی ایرانی و ۲۲۱  فیلم خارجی در ۹۳۹ سانس در سینماهای آزادی، آفریقا، بهمن، سپیده، شهرقصه، عصر جدید، فرهنگ، کریستال، ماندانا، قدس(رسانه‌های جمعی) به نمایش درمی‌آیند و حدود ۴۵۰ هزار نفر از جشنواره دیدن می‌کنند.

در این جشنواره جایزه بهترین فیلم اهدا نمی‌شود ولی شرکت‌های شرکت کننده در جشنواره جوایزی از طرف خود به برخی فیلم‌ها اهدا می‌کنند:

امور سینمایی بنیاد مستضعفان و جانبازان:

دیپلم افتخار بهترین فیلم اول برای فیلم “ایوب پیامبر”.

بنیاد سینمایی فارابی:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای فیلم “سجاده آتش” .

حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی:

دیپلم افتخار ویژه هیئت داوران بهترین فیلم اول برای فیلم “آخرین شناسایی”.

سازمان توسعه سینمایی سوره:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای فیلم “سجاده آتش”

شبکه دوم سیمای جمهوری اسلامی ایران:

دیپلم افتخار بهترین فیلم اول برای فیلم “ایوب پیامبر”

پرکارها:

کارگردان: مهدی فخیم‌زاده(تاواریش، همسر)

فیلمنامه‌نویس: علی شاه‌حاتمی(آخرین شناسایی، بلوف، سجاده آتش)

فیلمبردار: حسن پویا(چشم شیطان، پادزهر، هبوط)

تدوینگر: ایرج گل‌افشان(تاواریش، همسر، آن‌ها هیچ‌کس را دوست ندارند، پادزهر)

آهنگساز: محمدرضا علیقلی(تیک‌تاک، جای امن، حماسه مجنون، سجاده آتش، پناهنده)، ناصر چشم‌آذر(تاواریش، چشم شیطان، بازیچه، بلندی‌های صفر، پادزهر)

چهره‌پرداز: جلال معیریان(پرتگاه، سهراب تا سهراب، ایوب پیامبر، پادزهر، هبوط، همه دختران من)

طراح صحنه: عبدالحمید قدیریان(ترانزیت، روز فرشته)، پرویز شیخ‌طادی(سجاده آتش، آخرین شناسایی)

جلوه‌های ویژه: نادر میرکیانی(همسر، سجاده آتش، هبوط)، محسن روزبهانی(آخرین شناسایی، بلندی‌های صفر، سجاده آتش)، داود رسولیان(عبور از تله، پناهنده، راننده سفیر)، محمدرضا شرف‌الدین(ترانزیت، جای امن، حماسه جنون)، مصطفی رستگار(روز فرشته، پنجاه روز التهاب، کودکان از آب و گل)

صدابردار: محسن روشن(آخرین شناسایی، بلوف، خاکستر سبز، راننده سفیر، سجاده آتش)

صداگذار: روبیک منصوری(مسافر غریب، بدل، پ همسر، آن‌ها هیچ‌کس را دوست ندارند، پادزهر)

آهنگساز: محمدرضا علیقلی(تیک‌تاک، جای امن، حماسه مجنون، سجاده آتش، پناهنده)، ناصر چشم‌آذر(تاواریش، چشم شیطان، بازیچه، بلندی‌های صفر، پادزهر)

چهره‌پرداز: جلال معیریان(پرتگاه، سهراب تا سهراب، ایوب پیامبر، پادزهر، هبوط، همه دختران من)

طراح صحنه: عبدالحمید قدیریان(ترانزیت، روز فرشته)، پرویز شیخ‌طادی(سجاده آتش، آخرین شناسایی)

جلوه‌های ویژه: نادر میرکیانی(همسر، سجاده آتش، هبوط)، محسن روزبهانی(آخرین شناسایی، بلندی‌های صفر، سجاده آتش)، داود رسولیان(عبور از تله، پناهنده، راننده سفیر)، محمدرضا شرف‌الدین(ترانزیت، جای امن، حماسه جنون)، مصطفی رستگار(روز فرشته، پنجاه روز التهاب، کودکان از آب و گل)

صدابردار: محسن روشن(آخرین شناسایی، بلوف، خاکستر سبز، راننده سفیر، سجاده آتش)

صداگذار: روبیک منصوری(مسافر غریب، بدل، پرتگاه، تیک‌تاک، دمرل، پنجاه روز التهاب، ضربه آخر)

تهیه‌کننده: بنیاد سینمایی فارابی(پایان کودکی، جای امن، دمرل، بلندی‌های صفر، سجاده آتش، کودکانی از آب و گل، هبوط)

بازیگر مرد: اکبر دودکار(پادزهر، ترانزیت، چشم شیطان، دمرل)

بازیگر زن: صدیقه کیانفر(جای امن، همسر، پنجاه روز التهاب، دره هزار فانوس، زیر سایه کنار، سه مرد عاصی)

نگاهی به سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر

سیزدهمین جشنواره فیلم فجر

زمان برگزاری ۱۲-۲۲ بهمن ۱۳۷۳

دبیر جشنواره: مهدی‌ فریدزاده(معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)

هیئت داوران:

سینمای ایران: محمد رجبی، ابراهیم حاتمی‌کیا، خسرو سینایی، جواد شمقدری و ابراهیم فروزش.

مواد تبلیغی: عزیز ساعتی، حبیب‌الله صادقی و اصغر فهیمی‌پور.

در بخشی از بیانیه هیئت داوران آمده است:

«آرزو می کنیم بحث سینمای دینی و ملی از بحث های داغ صاحبان اندیشه و تجربه شود و راهگشای آینده، تا خدای ناکرده عجولانه عرصه را تنگ نکرده باشیم، و میدان را به دست سوء استفاده کنندگان از این حرکت مقدس ندهیم. سینمای دینی درونی و ژرف نگر است و نسبت به حرکات صوری و سطحی بی اعتنا است، و باور داریم، این عرصه هنوز بکر است.

ـ آرزو می کنیم، هشت سال دفاع مقدس در باروت و دود و خون خلاصه نگردد و به خلوت انس این مجاهدان که حضرت حق به صدای نفس نفس مرکب جهادشان قسم خورده، نزدیک شویم، و این تلقی غلط که سینمای جنگ یعنی سینمای زدوخورد و انفجار و کشتار جبری خاتمه دهیم و سیمای جنگ را در محدوده ی میدان رزم محبوس نکنیم.

ـ آرزو می کنیم که سکوت معقول در فیلم ها محترم شمرده شود. و حریم گرانقدر موسیقی مورد سوء استفاده واقع نشود و این ممکن نیست، مگر با همت و همدلی سازندگان موسیقی و فیلم.

ـ آرزو می کنیم، بینندگان جشنواره ی سیزدهم، فیلم ها را در همان شرایطی که ما داوران دیدیم، می دیدند با صدا و تصویری مطلوب، البته قدمت این آرزو به سالها می رسد، و هنوز آه جگرسوز سازندگان فیلم که با چنین مشقتی آن را ساخته اند و چنین به مسلخ رفته اند، به گوش مسئولان ذیربط نرسیده است.

ـ آرزو می کنیم که تفاوت فاحش کیفیت لابراتواری فیلم ها که گاه درخشان است که می توانیم سربلند به صنعت لابراتوار خود ببالیم و گاه چنان نازل که این خرافه را در اذهان زنده می کند که صنعت شیمی لابراتوار حکم کیمیاگری را دارد و نتایج آن غیرقابل پیش بینی است و البته این هم تنها بعهده ی زحمتکشان لابراتوار نیست.

ـ آرزو می کنیم که زمانی تشکیلات مبتنی بر معیارهای مشخص حرفه ای، مسئولیت حساس و خطیر مدیریت تولید را محک بزند که معتقدیم، امری است کاملاً حرفه ای و اجرائی که ارزیابی آن از عهده داوران جشنواره خارج می باشد.

ـ امید آن داریم روزی این آرزوها برآورده شود تا تنها آرمانهای متعالی فرهنگی ـ هنری در افق نگاهمان بنشیند.

آنچه شاهد بودیم، به مدد آنان که از دور و نزدیک دستی بر آتش دارند به معجزه می مانست، دست مریزاد.»

در بخش مسابقه ایران ۳۳ فیلم حضور دارند که از فیلم‌های مهم این دوره می‌توان به، “افسانه دو خواهر”کامبوزیا پرتوی، “به خاطر هانیه”کیومرث پوراحمد، “پری” داریوش مهرجویی، “تجارت” مسعود کیمیایی، “حمله به اچ ۳″شهریار بحرانی، “خط آتش”سیدعلی سجادی‌حسینی،سیدفرید سجادی‌حسینی،”دیدار” محمدرضا هنرمند، “روز شیطان”بهروز افخمی،”روز واقعه”شهرام اسدی، “روسری آبی” رخشان بنی‌اعتماد، “سلام سینما”محسن مخملباف، “کیمیا”احمدرضا درویش، “مهریه‌ بی‌بی”اصغر هاشمی، “می‌خواهم زنده بمانم” ایرج قادری، “بهشت پنهان”کامران قدکچیان اشاره کرد. همچنین در بخش فیلم‌های اول و دوم فیلم‌های مطرحی همچون “آدم برفی” داودی میرباقری،”بادکنک سفید”جعفر پناهی، “درد مشترک”یاسمین ملک‌نصر و “سفر” علیرضا رئیسیان اشاره کرد.

در این دوره، مصطفی میرسلیم جایگزین علی لاریجانی است و مهدی‌ فریدزاده به سمت معاونت سینمایی وزارت ارشاد انتخاب شده است. دبیری جشنواره از سید محمد بهشتی گرفته شده است و به جای او، معاونت سینمایی وزارت ارشاد، نقش دبیر را ایفا می‌کند.

سینمای بین‌المللی

• فیلمسازی در کشورهای اسلامی:

۱۰ فیلم بلند و ۱۳ فیلم کوتاه از کشورهای مسلمان در این بخش حضور دارند.

• سینما و ادبیات (چین، آلمان):

۱۳ فیلم اقتباسی از سینمای چین و ۱۱ فیلم اقتباسی از سینمای آلمان در این بخش حضور دارند.

 

• جشنواره جشنواره ها:

تعدادی از فیلم‌های شرکت‌کننده در جشنواره‌های سینمایی جهان در این بخش حضور دارند. فیلم‌‌‌های “بودای کوچک” برناردو برتولوچی، “سال اسلحه”جان فرانکن‌هایمر و “مالکم ایکس”اسپایک لی از فیلم‌های مهم این بخش هستند.

• نمایش‌های ویژه:

نمایش ۱۶ مستند بلند و کوتاه از سراسر جهان.

• فردریک بک شاعر و نقاش حرکت:

نمایش ۸ انیمیشن‌ از ساخته‌های فردریک بک.

• برگزیده‌ی مستندهای تاریخ سینمای فرانسه:

نمایش ۹ مستند از فیلمسازان بزرگ فرانسوی.

• سینمای ارمنستان و هنرهای دیگر:

نمایش ۶ عنوان از سینمای ارمنستان.

• فیلمسازان بزرگ، فیلم‌های بزرگ:

به مناسبت آغاز سده دوم سینما، ۶۴ فیلم داستانی و مستند پخش می‌شود. از کارگردانان بزرگ این بخش می‌توان از آلن رنه، جان فورد، کینگ ویدور، یاسوجیرو ازو، عباس کیارستمی، رابرت فلاهرتی و…نام برد.

• کنجی میزوگوچی، سینماگری از شرق:

اکران ۷ عنوان فیلم از کنجی میزوگوچی کارگردان بزرگ ژاپن.

 

• سرگئی آیزنشتاین: از طراحی تا فیلمسازی:

نمایش ۹ فیلم از آیزنشتاین، کارگردان بزرگ شوروی سابق.

• ره‌آورد اصفهان:

برگزیده‌ی مسابقه‌ی فیلم‌های ایرانی؛ ۴ فیلم کوتاه و ۷ فیلم بلند.

 

• اکران کودک و نوجوان:

فیلم‌های نقاشی متحرک و فیلم‌های زنده در مجموع ۸ عنوان فیلم در جشنواره پخش می‌شود.

• دنیای شاد کودکان و نوجوانان، از «شهر موش‌ها» تا «کلاه‌قرمزی و پسرخاله»

نمایش ۱۱ عنوان فیلم کمدی مخصوص کودکان و نوجوانان.

ه-۱) جوایز بخش مسابقه حرفه‌ای فیلم‌های بلند:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم: روز واقعه(بنیاد سینمای فارابی)

*       سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: داریوش مهرجویی(پری)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول مرد: خسرو شکیبایی(کیمیا)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول زن: مینا لاکانی(دیدار)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم مرد: علی مصفا(پری)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم زن: گلاب آدینه(روسری آبی)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه: رخشان بنی‌اعتماد(روسری آبی)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری: علیرضا زرین‌دست(پری)

*       سیمرغ بلورین بهترین تدوین: حسین زندباف(حمله به اچ ۳)

*       سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس: مجید میرفخرایی(روز واقعه)

*       سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری: اصغر شاهوردی و بهمن معاونیان(کیمیا)

*       سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری: بهروز شهامت(ستاره و ساز)

*       سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه: محمدرضا شرف‌الدین(کیمیا)

*       سیمرغ بلورین بهترین موسیقی: مجید انتظامی(روز واقعه)

*       سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی: عبداله اسکندری(آخرین بندر و روز واقعه)

فیلم‌های اول و دوم:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول: بادکنک سفید(جعفر پناهی)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم: روز واقعه(شهرام اسدی)

مسابقه مواد تبلیغی فیلم‌ها:

*       سیمرغ بلورین بهترین پوستر: امیر اثباتی(زینت)

*       سیمرغ بلورین بهترین عکس: حافظ احمدی(خاکستر سبز)

*       سیمرغ بلورین بهترین نمونه فیلم: شهریار بحرانی(سجاده آتش)

همانطور که در بیانیه هیئت داوران در جشنواره سال گذشته، درباره تاکید بر سینمای جنگ صحبت شده‌بود، در این دوره نیز شاهد توجه به فیلم‌های دفاع مقدس هستیم. جز “روز واقعه” که فیلمی مذهبی است، فیلم‌هایی چون “کیمیا” و “حمله به اچ ۳″ در جشنواره موفق هستند. فیلم”دیدار” به دلیل موضوع آن (دلدادگی یک پسر مسلمان به یک دختر ارمنی) جز سیمرغ نقش اول زن، در هیچ بخشی حتی نامزد دریافت جایزه نیز نمی‌شود.

فیلم‌‌های “سلام سینما”، “می‌خواهم زنده بمانم” و “آدم برفی” دیده نمی‌شوند، “آدم برفی” با انتقادهای بسیاری مواجه می‌شود به طوری که هم این فیلم و هم فیلم “دیدار” برای ۳ سال توقیف می‌شوند.

جعفر پناهی با فیلم “بادکنک سفید” در این جشنواره مورد توجه قرار می‌گیرد.

این دوره جشنواره همزمان با ماه مبارک رمضان برگزار می‌شود. جلسات پرسش و پاسخ فیلم‌ها در سینما قدس برگزار شده و مسئولیت این جلسات بر عهده‌ی حسین پاکدل سخنگوی این دوره جشنواره است.

در این دوره ۷۵ عنوان فیلم ایرانی و ۱۹۵ عنوان فیلم خارجی در ۱۹ سالن آزادی، افریقا، بهمن، سپیده، عصر جدید، کریستال، فرهنگ، شهرقصه، کانون، ماندانا، فرهنگسرای خاوران، فرهنگسرای بهمن، فلسطین(ویژه مهمانان) و قدس(رسانه‌های جمعی) به نمایش در می‌آیند.

مراسم اختتامیه در تالار وحدت برگزار می‌شود. در این مراسم همچنین از سیدفخرالدین انوار معاونت سینمایی سابق نیز تقدیر می‌شود.

پرکارها:

فیلم‌نامه‌نویس: اصغر عبدالهی(به خاطر هانیه، در کمال خونسردی، سال‌های بی‌قراری)

فیلمبردار: محمود کلاری(تجارت، روز شیطان، سلام سینما، کیمیا)، فرج حیدری(بهشت پنهان، دیوانه‌وار، روز شیطان، می‌خواهم زنده بمانم)

تدوینگر: مهدی رجاییان(تجارت، عروسی خون، روز واقعه، منطقه ممنوع)، روح‌اله امامی(رویای نیمه‌شب تابستان، سربلند، آرایش مرگ، آرزوهای بزرگ، خطر آتش)

آهنگساز: محمدرضا علیقلی(اشک کوسه، به خاطر هانیه، پرواز از اردوگاه، خط آتش، سال‌های بی‌قراری، کوچه و موزه، منطقه ممنوع)

چهره‌پرداز: عبداله اسکندری(آخرین بندر، بهشت پنهان، پری، خط آتش، روزهای خوب، زندگی، روسری آبی، کیمیا، آدم برفی، روز واقعه، رویای نیمه‌شب تابستان)

طراح صحنه: نگار جاودان(روزهای خوب زندگی، در کمال خونسردی)، مجید نیامراد(دیوانه‌وار، مرضیه)، رضا کیانیان(مهریه‌ی بی‌بی، درد مشترک)، محمدمهدی دولو(راه افتخار، سال‌های بی‌قراری)، جمشید آهنگرانی(بهشت پنهان، آخرین بندر)

جلوه‌های ویژه: محمدرضا شرف‌‌الدین(پری، ستارگان، خاک، کیمیا، مرد پنجم، مروارید سیاه)

صدا: روبیک منصوری(آرزوی بزرگ، بهشت پنهان، تجارت، در کامل خونسردی، دیوانه‌وار، راه افتخار، روزهای خوب زندگی، عروسی خون، منطقه ممنوع)

صدابردار: رضا اردلان(آخرین بندر، آرایش مرگ، سربلند)، خلیل رافع(آخرین بندر، آرایش مرگ، سربلند)، محمود سماک‌باشی(آرزوهی بزرگ، تجارت، زمین آسمانی)، بهمن حیدری(می-خواهم زنده ‌بمانم، به خاطر هانیه، روزهای خوب زندگی)، اصغر شاهوردی(کیمیا، مهریه‌ بی-بی‌، پری)، ساسان باقرپور(دل و دشنه، درد مشترک، پری)

صداگذار: روبیک منصوری(آرزوی بزرگ، بهشت پنهان، تجارت، در کمال خونسردی، دیوانه‌وار، راه افتخار، روزهای خوب زندگی، عروسی خون، منطقه ممنوع)

تهیه‌کننده: بنیاد سینمای فارابی(خلع سلاح، راه افتخار، روز شیطان، زمین آسمانی، روز واقعه، مرد پنجم)، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(بادکنک سفید، بشیر، حسرت، سال‌های بی‌قراری، نگاهی دیگر، کوچه و موزه)

بازیگر مرد: جمشید مشایخی(اشک کوسه، دیدار، راه افتخار، مجازات، خانه پدری، روز واقعه، مرضیه)

بازیگر زن: شهلا ریاحی(عروسی خون، می‌خواهم زنده بمانم، خانه پدری، رویای نیمه‌شب تابستان، مرضیه)

نگاهی به چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر

چهاردهمین جشنواره فیلم فجر

زمان برگزاری ۲-۱۱ اسفند ۱۳۷۴

دبیر جشنواره: عزت‌الله ضرغامی(معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)

هیئت انتخاب:

سید مجید پورطباطبایی(عضو شورای فیلمنامه ارشاد)، مسعود ترقی‌جاه( مسئول واحد فرهنگی فارابی)، سیدعلی‌اکبر حجازی(مشاور وزیر ارشاد)، سیدحسن خامنه‌ای(عضو شورای فیلمنامه)، سیدعلی‌رضا سجادپور(مدیرکل سینمای تجربی)، محمد شریعتی، ناصر عنصری(عضو شورای اجتماعی فارابی)، اصغر فهیمی‌فر، حمید کاظمی(رئیس بخش فرهنگی سیما فیلم)، محمدهادی کریمی(نویسنده روزنامه کیهان و مشاوره اداره نظارت)، علی‌رضا محسنی(قائم‌مقام اداره‌کل نظارت و ارزشیابی)، مجتبی مشیری(مدیر شبکه ۴) و اکبر نبوی(مسئول روابط عمومی جشنواره، سردبیر نشریه ویدئو و مشاور سینمایی وزارت ارشاد).

 

هیئت داوران:

سینمای ایران: مسعود جعفری‌جوزانی، محمد رجبی، خسرو سینایی، جواد شمقدری و نادر طالب‌زاده

مواد تبلیغی: جهانگیر الماسی، مسعود ترقی‌جاه، محمدحسین حلیمی، محمدعلی رجبی و علی وزیریان

در بخش مسابقه سینمای ایران ۴۱ فیلم و در بخش فیلم‌های اول دوم ۲۲ فیلم حضور دارند که از جمله فیلم‌های مهم می‌توان به “بازمانده” سیف‌اله داد، “بانی‌چاو” احمدرضا گرشاسبی، “برج مینو” و “بوی پیراهن یوسف” ابراهیم حاتمی‌کیا، “خواهران غریب”(کیومرث پوراحمد)، “شاخ گاو” کیانوش عیاری،”سفر به چزابه” و “نجات‌یافتگان” رسول ملاقلی‌پور، “ضیافت” مسعود کیمیایی، “عاشقانه” علی‌رضا داودنژاد، “گبه” و “نون و گلدون” محسن مخملباف، “لیلی با من است” کمال تبریزی اشاره کرد. در بخش فیلم‌های اول و دوم نیز فیلم‌های چون “پدر” مجید مجیدی، “دکل” عبدالحسین برزیده حضور دارند.

در این دوره با افزایش فیلم‌های بخش مسابقه مواجه هستیم که غالب آن‌ها مربوط به جنگ هشت ساله هستند. فیلم “لیلی با من است” اولین فیلم کمدی جنگی است که به حوزه جنگ ایران و عراق وارد شده‌است. فیلم به شدت مورد استقبال مردم و سینماگران قرار می‌گیرد.

بخش سینمای بین‌المللی:

• جشنواره جشنواره ها:

نمایش ۲۴ عنوان از فیلم‌های منتخب جشنواره‌های مختلف جهان.

• نمایش ویژه:

نمایش ۱۵ فیلم از سینمای جهان در جشنواره.

• خاطره، ابداع و تخیل در نقاشی متحرک چک:

نمایش ۵ انیمیشن از سینمای چک

• سینمای یک سرزمین: گرجستان:

نمایش ۲۴ عنوان فیلم کوتاه و بلند از سینمای گرجستان.

• سینما و ادبیات (هند، انگلستان):

نمایش ۱۲ عنوان از فیلم‌های ژانر اقتباسی سینمای هند و همچنین نمایش ۲۰ عنوان از فیلم‌های ژانر اقتباسی سینمای انگلستان، عناوینی چون ۱۹۸۴(مایکل رادفورد)، هملت(سرلارنس الیویه)، مرد ناجور(کارول رید).

• بزرگداشت فریتس لانگ:

در این بخش ۱۱ فیلم از فریتس لانگ به نمایش درآمد.

• مردانی با دوربین‌های فیلمبرداری:

نمایشی از فیلم‌های برگزیده تعدادی از فیلمبرداران مهم تاریخ سینما همچون گرگ تولند، گئورگ کراوزه، راسل متی و…

• چشم‌انداز سینمای مستند:

مروری بر مستندهای دفاع مقدس همچون کارهای شهید مرتضی آوینی، در این دوره بزرگداشت وی برگزار می‌شود، نادر طالب‌زاده و جواد شمقدری از دیگر فیلمسازانی هستند که فیلم‌هایشان در این بخش به نمایش درمی‌آید. این بخش مورد استقبال عالی تماشاگران قرار گرفته و نشستی با عنوان بررسی سینمای مستند، ویژگی‌ها و امکانات و چگونگی گسترش آن در ایران برگزار می‌شود.

• سینمای بین‌المللی:

نمایش ۱۳ عنوان از فیلمسازانی همچون تقی امیرانی، آلبرلاموریس، یروان جیانیکیان و….

در این دوره بخش ره‌آورد اصفهان حذف شده‌ است.

ه-۱) جوایز بخش مسابقه حرفه‌ای فیلم‌های بلند:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم: پدر(مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)

*       جایزه ویژه هیئت داوران: بازمانده(سیف‌اله داد)

*       سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: کیومرث پوراحمد(خواهران غریب)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول مرد: محمد کاسبی(پدر)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول زن: فاطمه گودزی(غزال)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم مرد: حسین یاری(آخرین مرحله)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم زن: پریوش نظریه(پدر)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه: کمال تبریزی و رضا مقصودی(لیلی با من است)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری: محمود کلاری(گبه)

*       سیمرغ بلورین بهترین تدوین: شهرزاد پویا(سفر به چزابه)

*       سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس: جمشید آهنگرانی(خواهران غریب)

*       سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری: نظام‌الدین کیانی(نون و گلدون)

*       سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری: بهروز شهامت و عباس رستگارپور(گبه)

*       سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه: جواد شریفی‌راد(دایره سرخ)

*       سیمرغ بلورین بهترین موسیقی: حسین علیزاده(گبه)

*       سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی: جلال معیریان(غزال)

فیلم‌های اول و دوم:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول: دکل(عبدالحسین برزیده)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم: پدر(مجید مجیدی)

مسابقه مواد تبلیغی فیلم‌ها

*       سیمرغ بلورین بهترین پوستر: ابراهیم حقیقی (تیک‌تاک)

با تقدیر از آیدین آغداشلو برای پوستر فیلم هبوط

*       سیمرغ بلورین بهترین عکس: جمشید بایرامی(سلام سینما)

*       سیمرغ بلورین بهترین نمونه فیلم: علی‌رضا کریمی(روز واقعه)

برگزیدگان گروه‌های دیگر شرکت‌کننده در جشنواره:

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان:

جایزه ویژه هیئت داوران: بهترین فیلم دوم برای فیلم “قصه‌های بازار”

مرکز فرهنگی سپاه پاسداران:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای فیلم “دکل”

مرکز گسترش سینمایی مستند و تجربی:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم “پدر”

سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم برای فیلم “پدر”

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای فیلم “دکل”

با وجود فیلم‌های مهمی که در این دوره حضور دارند، سیمرغ بهترین فیلم به “پدر” می‌رسد. با اینکه دو تن از داوران جشنواره، افرادی با گرایش خاصی سیاسی و ایدئولوژیک هستند، فیلم‌های مهمی چون “نجات‌یافتگان” و “سفر به چزابه” دیده نمی‌شوند. البته ذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که فیلم‌های “نجات‌یافتگان” ( این فیلم به دلیل نمایش تصویری خاکستری از یک سرباز عراقی و نوع ارتباط‌گیری دختر مددکار با رزمنده پس از چهار سال توقیف نمایش داده شد) و “سفر به چزابه” نگاه جدید و نوعی به مقوله جنگ داشتند. ولی نادیده گرفتن ابراهیم حاتمی‌کیا در جشنواره جای سوال دارد.

با نگاهی به فهرست جوایز درمی‌یابیم که فیلم‌هایی با محوریت کودکان و نوجوانان جوایز اصلی را گرفته‌اند. فیلم کمدی “لیلی با من است” سیمرغ بهترین فیلمنامه را دریافت می‌کند که نشان از گذشتن از نگاه جشنواره‌ای به سینمای جنگ دارد. همچنین درام عاشقانه علی-رضا داودنژاد، فیلم “عاشقانه” در بین این همه فیلم جورواجور دیده نمی‌شود.

“لیلی با من است” اولین فیلم کمدی است که سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را دریافت می‌کند.

به علت تلاقی ماه رمضان و شب‌های قدر جشنواره چهاردهم ۲ – ۱۱ اسفند برگزار می‌شود.

این آخرین دوره‌ای است که کاتالوگش به سردبیری بهرام ری‌پور منتشر شده و همچنین اداره جلسات پرسش و پاسخ اهالی رسانه و سینماگران را محمود گبرلو برعهده دارد.

اختتامیه جشنواره، ۱۱ اسفند در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان صدا و سیما برگزار می‌شود و برای اولین‌بار اهدای جوایز از حالت قبلی‌اش خارج شده وعلی نصیریان، عزت‌الله انتظامی و احمدرضا درویش سیمر‌غ‌ها را به برندگان اهدا می‌کنند.

بیش از ۱۸۰ فیلم خارجی از ۳۲ کشور در بخش‌های مختلف جشنواره به نمایش درمی‌آیند. همچنین بیش از ۸۰۰ هزار تماشاگر در ۱۲۰۰ سالن در ۲۰ سالن آزادی، آفریقا، بهمن، عصرجدید، سپیده، فرهنگ، کریستال، کانون، ماندانا، فرهنگسرای بهمن، فرهنگسرای ارسباران(مهمانان خارجی)، قدس و استقلال(دست‌اندرکاران سینما) و فلسطین(رسانه‌های جمعی) به تماشای فیلم‌های جشنواره می‌نشینند.

پرکارها:

کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا(برج مینو و بوی پیراهن یوسف)، محسن مخملباف(گبه و نون و گلدون)، رسول ملاقلی‌پور(سفر به چزابه، نجات‌یافتگان)

فیلمنامه‌نویس: سیروس الوند(چهره، فاتح)، ابراهیم حاتمی‌کیا(برج مینو، بوی پیراهن یوسف)، رسول ملاقلی‌پور(سفر به چزابه، نجات‌یافتگان)، محسن مخملباف(گبه و نون و گلدون)، محمود حسنی(شیخ مفید، قانون)

فیلمبردار: علی‌رضا زرین‌دست(بازمانده، ضیافت، پاکباخته، دشمن)

تدوینگر: ایرج گل‌افشان(هفت گذرگاه، جهنم سبز، طالع سعد، ماه مهربان، توطئه، شیخ مفید، فرار از جهنم)

آهنگساز: محمدرضا علیقلی(دایره سرخ، سفر به چزابه، عاشقانه، لبنان عشق من، نجات-یافتگان، بازگشت از بوداپست، پدر، تعطیلات تابستانی، دکل)

چهره‌پرداز: عبداله اسکندری(بازمانده، پاتک، چهره، سفر به چزابه، نجات‌یافتگان، فرار، پاکباخته، مرد آفتابی)

طراح صحنه: مجید نیامراد(برج مینو، چهره، فاتح، پاکباخته)

جلوه‌های ویژه: عباس شوقی(بانی‌چاو، بیگانه‌ای در شهر، ضیافت، بوی پیراهن یوسف، مادرم گیسو، هفت گذرگاه، خواهران غریب، عاشق فقیر)

صدابردار: محمود سماک‌باشی(برج مینو، بوی پیراهن یوسف، چهره، عاشقانه)

صداگذار: روبیک منصوری(گریز از مرگ، بی‌قرار، پاکباخته، جهنم سبز، مرد آفتابی، ویرانگر، تعقیب، سلام به انتظار، ضیافت، گارد ویژه، گروگان)

تهیه‌کننده: سیمافیلم(لیلی با من است، سفر به چزابه، سلام به انتظار، فاتح، لبنان عشق من، گریز از مرگ، بی‌قرار، دام، تنگنا، چهره، بانی‌چاو)

بازیگر مرد: مهدی فقیه(قله دنیا، غزال، آخرین مرحله، لیلی با من است، سفر به چزابه)

بازیگر زن: توران قادری(غزال، فرار، تنگنا، ماه مهربان)، ملیحه نظری(مرد آفتابی، شاخ گاو، مادرم گیسو، طالع سعد)

نگاهی به پانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر

پانزدهمین جشنواره فیلم فجر

زمان برگزاری ۲۲ بهمن – ۲ اسفند ۱۳۷۵

دبیر جشنواره: عزت‌الله ضرغامی(معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)

هیئت داوران:

سینمای ایران: محمد رجبی، نادر طالب‌زاده، جهانگیر الماسی، رسول ملاقلی‌پور، ابراهیم فروزش.

مواد تبلیغی: مسعود ترقی‌جاه، محمدحسین حلیمی، محمدعلی رجبی، محمود کلاری و اکبر نبوی.

در بخش مسابقه سینمای ایران ۲۹ فیلم حضور دارند که از فیلم‌های مهم این دوره می‌توان به “بچه‌های آسمان” مجید مجیدی، “سرزمین خورشید”احمدرضا درویش، “سلطان”مسعود کیمیایی، “عقرب” بهروز افخمی، “کیسه برنج” محمدعلی طالبی، “لیلا” داریوش مهرجویی،”معجزه خنده”یداله صمدی، “نابخشوده” ایرج قادری” و ننه لالا و فرزندانش” کامبوزیا پرتوی اشاره کرد. در بخش فیلم‌های اول و دوم نیز شاهد حضور فیلم‌هایی همچون “مسافر جنوب” پرویز شهبازی، “مردی شبیه باران” سعید سهیلی، “سینما سینماست” سیدضیاالدین دری و “فصل پنجم” رفیع پیتز هستیم.

بخش کودکان سرزمین ایران در این دوره جشنواره شکل می‌گیرد که مختص به پخش ۱۳ مستند درباره کودکان است. مستندسازانی همچون فرهاد مهران‌فر، بهرام عظیم‌پور و فرشاد فداییان از جمله فیلمسازانی هستند که آثارشان در این بخش به نمایش درمی‌آید.

سینمای بین‌المللی:

• جشنواره جشنواره‌ها:

۳۷ فیلم از فیلم‌های نمایش داده شده در جشنواره‌های خارجی از جمله نیکسون(الیور استون)، مرد مرده(جیم جارموش)، تشریفات ساده(جوزپه تورناتوره)، فارگو(برادران کوئن) و… در این بخش حضور دارند.

• نمایش‌های ویژه:

نمایش ۱۳ فیلم از فیلمسازانی همچون والتر هیل، یوجی یامادا در این بخش از جشنواره.

• چشم‌اندازی از سینمای قاره‌ی پنجم:

نمایش ۱۶ فیلم کوتاه و بلند ساخته شده توسط کمپانی فیلم استرالیا به همراه ۵ فیلم از کمپانی فیلم نیوزلند در این دوره.

• سینمای ایتالیا، یک مرور:

نمایش ۱۶ فیلم از کارگردانان بزرگ تاریخ سینمای ایتالیا همچون روسلینی، فلینی، برادران تاویانی و…

• سینمای سه‌بعدی روسیه:

نمایش ۱۴ فیلم از سینمای روسیه.

• توشیرو میفونه، همیشه سامورایی:

نمایش ۱۴ فیلم از فیلم‌هایی که توشیرو میفونه به عنوان بازیگر در آن‌ها ایفای نقش کرده‌است.

• اولیور استون، یک نگاه:

نمایش سه فیلم متولد چهارم ژولای، نیکسون و وال استریت از این فیلمساز آمریکایی.

• داد و ستد کلام و تصویر: شکسپیر و سینما:

نمایش ۹ فیلم از فیلم‌سازان بزرگی که آثار شکسپیر را اقتباس کرده‌اند فیلمسازانی همچون ولز، کوراساوا، مانکیه‌ویچ  و…

• فصل‌های خنده در قرن سینما:

نمایش ۲۲ فیلم کمدی صامت و ناطق تاریخ سینما از کارگردانانی همچون رنه کلر، چارلی چاپلین، ارنست لوبیچ.

• سینمای کودکان و نوجوانان:

نمایش ۱۱ فیلم کودکان و نوجوانان از سینمای ایران و جهان.

• سینمای هنرهای رزمی (ژاپن):

نمایش ۹ فیلم سینمای ژاپن که در آن هنرهای رزمی وجود دارد.

ه-۱) جوایز بخش مسابقه حرفه‌ای فیلم‌های بلند:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم: بچه‌های آسمان(کانون پرورش فکری کودک و نوجوان)

*       جایزه ویژه هیئت داوران: سرزمین خورشید(احمدرضا درویش)

*       سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی: مجید مجیدی(بچه‌های آسمان)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول مرد: ابوالفضل پورعرب(مردی شبیه باران)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش اول زن: گلچهره سجادیه(سرزمین خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم مرد: امین تارخ(ماه و خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین بازیگری نقش دوم زن: جمیله شیخی(لیلا)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه: مجید مجیدی(بچه‌های آسمان)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری: محمد آلادپوش(سرزمین خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین تدوین: حسن حسن‌‌دوست(بچه‌های آسمان)

*       سیمرغ بلورین بهترین طراحی صحنه و لباس: امیر اثباتی(سرزمین خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین صدابرداری: جهانگیر میرشکاری(سرزمین خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین صداگذاری: مسعود بهنام و بهمن اردلان(براده‌های خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه: محسن روزبهانی(سرزمین خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین موسیقی: بابک بیات(مردی شبیه باران و براده‌های خورشید)

*       سیمرغ بلورین بهترین چهره‌پردازی: جلال معیریان(طوفان)

فیلم‌های اول و دوم:

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول: مسافر جنوب(پرویز شهبازی)

*       سیمرغ بلورین بهترین فیلم دوم: براده‌های خورشید(محمد حسین حقیقی)

مسابقه مواد تبلیغی فیلم‌ها:

*       سیمرغ بلورین بهترین پوستر: هوشنگ خرم‌دین(گبه)

*       سیمرغ بلورین بهترین عکس: بابک بروزیه(سفر به چزابه)

*       سیمرغ بلورین بهترین نمونه فیلم: ایرج گل‌افشان(برج مینو)

برگزیدگان گروه‌های دیگر شرکت‌کننده در جشنواره:

بنیاد سینمایی فارابی:

جایزه ویژه هیئت داوران بهترین فیلم برای فیلم “سرزمین خورشید”.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم برای فیلم “بچه‌های آسمان”.

گروه کودک و نوجوان شبکه دوم:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول برای فیلم “مسافر جنوب”

گروه کودک و نوجوان شبکه دوم:

جایزه ویژه هیئت داوران بهترین فیلم دوم برای فیلم “موشک کاغذی”

گوهران”

دیپلم افتخار بهترین فیلم اول برای فیلم “مردی شبیه باران”

در این دوره مجید مجیدی با فیلمی درباره‌ی کودکان جوایز اصلی را درو می‌کند. وقتی به لیست فیلم‌های بخش مسابقه نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم که در جشنواره دو سالی ا-ست که فیلم‌های کودکان و نوجوانان بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. هرچند فیلم “بچه‌های آسمان” بعدها نامزد دریافت اسکار نیز شد ولی نمی‌توان این نکته را در نظر نگرفت که فیلم-هایی همچون “لیلا” و “سرزمین خورشید” لایق توجه بیشتر بودند. فیلم “لیلا” ماجرای همسر دوم و نازایی را به گونه‌ی جدیدی بیان کرده‌است. هرچند با اختصاص چند دیپلم افتخار و جایزه ویژه در بخش‌های اصلی از شدت این کم توجهی کاسته شده‌است.

این دوره نیز به علت تقارن با ماه رمضان با چند روز فاصله برگزار می‌شود.

مهمانان خارجی در سینما فلسطین به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ می‌دهند. همچنین محمود گبرلو امسال نیز عهده‌ار نشست‌های پرسش و پاسخ است. وب سایت اینترنتی جشنواره در این دوره به بهره‌برداری می‌رسد.

فیلم‌های “لیلا” و “سلطان” مورد توجه علاقمندان قرار می‌گیرند و برای این فیلم‌ها صف‌های طولانی شکل می‌گیرد. فیلم‌های “فرار مرگ‌بار” و “ارابه مرگ” جایگزین فیلم‌های “دایره” و “متهم” می‌شوند.

بیش از ۲۲۶ فیلم شامل ۵۱ فیلم بلند و ۱۴ فیلم کوتاه ایرانی و ۱۶۱ فیلم خارجی از ۳۴ کشور به نمایش درمی‌آیند. ۲۰ سالن آزادی، آفریقا، استقلال، بهمن، سپیده، شهر قصه، عصر جدید، فرهنگ، کانون، فلسطین(اهالی رسانه) طی ۹۹۶ سانس، پذیرای ۸۷۲ هزار نفر هستند.

برای اولین بار مراسم اختتامیه از شبکه دو به صورت زنده پخش می‌شود. بیانیه هیئت داوران که توسط جهانگیر الماسی قرائت شده حاوی این نکته است که درصد قابل ‌توجهی از فیلم-ها از لحاظ کیفی در سطح پایینی قرار دارند.

پرکارها:

کارگردان: حمید خیرالدین(کمین، سجده برآب)، محمدحسین حقیقی(براده‌های خورشید، ماه و خورشید)

فیلمنامه‌نویس: محمدحسین حقیقی(براده‌های خورشید، ماه و خورشید)، سیدضیاالدین دری(سینما سینماست، در سرزمینی دیگر)، سعید سهیلی(مردی شبیه باران، طوفان شن)

فیلمبردار: پرویز ملک‌زاده(بچه‌های آسمان، سایه به سایه، مردی شبیه باران)

تدوینگر: روح‌اله امامی(مینا و غنچه، اعاده امنیت، دیپلمات، سلطان، شب روباه، حرفه‌ای، سفر بخیر، مردی شبیه باران)

آهنگساز: بابک بیات(حرفه‌ای، مردی شبیه باران، دیپلمات، سرزمین خورشید، طوفان)، محمدرضا علیقلی(سجده برآب، کمین، ماه و خورشید، معجزه خنده، براده‌های خورشید)

چهره‌پرداز: عبداله اسکندری(عقرب، ماه و خورشید، براده‌های خورشید، جوانمرد، طوفان شن، فصل پنجم، اعاده امنیت)

طراح صحنه: عبدالحمید قدیریان(کمین، لاک‌پشت)، سیامک احصایی(در سرزمینی دیگر، فرار مرگبار)

جلوه‌های ویژه: عباس شوقی(نابخشوده، هتل کارتون، جوانمرد، در سرزمینی دیگر، زن امروز، شب روباه)

صدابردار: محمود سماک‌باشی(سجده برآب، کیسه برنج، طوفان شن، مردی شبیه باران)

صداگذار: روبیک منصوری(فرار مرگبار، متهم، نابخشوده، بالاتر از خطر، جوانمرد، حرفه‌ای، راز مینا، سفر پرماجرا)

تهیه‌کننده: صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران(ماه و خورشید، براده‌های خورشید، دوربین، مسافر جنوب، موشک کاغذی، طوفان شن)

بازیگر مرد: فریبرز عرب‌نیا(سلطان، فرار مرگبار، بالاتر از خطر)، فخرالدین صدیق-شریف(سرعت، زن امروز، سرزمین خورشید)، کاظم هژیرنژاد(شب روباه، عقرب، در سرزمینی دیگر)، حسین خانی‌بیک(فرار مرگبار، حرفه‌ای، دیپلمات)، جمشید هاشم‌پور(لا‌ک‌پشت، جوانمرد، عقرب)، رضا راد(متهم، نابخشوده، سایه به سایه)، اکبر دودکار(معجزه خنده، فصل پنجم، شب روباه)

بازیگر زن: مهری ودادیان(سرحد، شب روباه، متهم، سفر بخیر)، پروین سلیمانی(آقای شانس، سلطان، شب روباه، سفر بخیر)، فاطمه صامتی(مردی شبیه باران، دیپلمات، سایه به سایه، ارابه مرگ)