سوره سینما – دیزنی در حال گذراندن بزرگ‌ترین آزمون تحریف تاریخ سینما است. بزرگ‌ترین کمپانی سرگرمی در جهان، چند سالی است که شروع به جایگزینی جنسیت و نژاد در کاراکترهای آثار کلاسیک خود کرده است. «پری دریایی کوچولو» (The Little Mermaid) آخرین تلاش دیزنی برای پیاده کردن سیاست‌های موردعلاقه حزب دموکرات است. آن‌ها آریل، شاهزاده دانمارکی و مو قرمز سفیدپوست را با بازیگری سیاه‌پوست جایگزین کردند. فیلم دیزنی، فقط ۲ میلیون دلار در چین فروخت. دیزنی این فیلم را با بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری ساخته است و در بازه پنج‌روزه در آمریکا، ۱۱۸ میلیون دلار فروخته است. معمولاً فروش هفته اول، بر مبنای سه روز است، که با این اوصاف، «پری دریایی» حتی به مرز یک‌صد میلیون دلار هم نرسید.  اثری که با چنین بودجه و حجم تبلیغات به بازار عرضه شده، باید در حدود ۸۰۰ میلیون دلار بفروشد تا ضرری دیگر روی دست‌های دیزنی نگذارد.

برای مقایسه، در هفته پیش گفتیم که چین با گیشه ۷۰ میلیون دلاری، به نجات «سریع و خشن ۱۰» آمد. که حتی آن عدد هم در حد و اندازه آثار پیشین نیست. قسمت هفتم و هشتم این سری هر یک، چهارصد میلیون دلار در چین فروخت. حتی «محافظان کهکشان» پس از یک ماه از اکران، با گیشه ۵ میلیون دلاری هنوز بیشتر از «پری دریایی» در چین فروخته است.

گلوبال تایمز بزرگ‌ترین نشریه انگلیسی زبان چین به دیزنی هشدار داد که دست از زدن انگ نژادپرستی به مردم این کشور بردارد. تایمز در این گزارش اشاره داشت که معلوم نیست نزاکت سیاسی  ^۱ political correctness دیزنی، مقصود اقتصادی داشته و یا نگرانی صادقانه برای سهیم کردن نژادها و جنسیت‌های دیگر به اصطلاح «نمایندگی کردن از نژادها و جنسیت‌های متنوع» representation ^۲.

گلوبال تایمز در پاسخ اتهامات نژادپرستی دیزنی به هر کسی که با این فیلم مشکل دارد گفت: «جنجالی که دیزنی با آوردن زوری اقلیت‌ها در فیلم‌های کلاسیک به راه انداخته است، ربطی به نژادپرستی ندارد. این امر فقط نشانگر تنبلی و بی‌مسئولیتی آن‌ها در استراتژی داستان‌گویی را نشان می‌دهد… اگر دیزنی صادقانه می‌خواهد تا داستانی از اقلیت‌های مظلوم بگوید، به جای اینکه آثار کلاسیک را قربانی نزاکت سیاسی کند، چرا آثاری اورجینال با حضور آن‌ها نمی‌سازد؟ … وقتی‌که داستان‌های زیبای کودکانه‌ای که همراه زندگی کودکان بوده‌اند، به عرصه تسویه‌حساب نژادی تبدیل می‌شود، خاصیت جادویی خود را از دست داده و به دعوایی درباره رنگ پوست تبدیل می‌شوند.

گلوبال تایمز چند روز پیش نیز به دیزنی هشدار داد که شکست فیلم در گیشه را بر گردن نژادپرستی مردم چین نیندازد.

«پری دریایی» در فضای آنلاین نیز جنجال‌های فراوانی به راه انداخته است. تمامی وب‌سایت‌های نظرسنجی، امتیازدهی کاربران را محدود کرده و جلوی (نقدهای بسیار تند و منفی علیه یک فیلم لیبرال) review bomb شدن این فیلم را گرفته‌اند. برخی معتقدند که دیزنی در پشت پرده، کاربران قلابی را خریداری کرده تا امتیاز بسیار عالی به فیلم دهند. آن چیزی که مشخص است، فقط دادن امتیاز بالا، مجاز است؛ جایی برای نقد در کشوری که مبلغ آزادی بیان است، نیست.

سه وب‌سایت هالیوود ریپورتر، ددلاین و ورایتی، واکنش چینی‌ها را تشبیه به واکنش راست‌گرایان در آمریکا کرده‌اند. آن‌ها اشاره داشتند که در اقدامی مشابه در ایالت متحده، این افراد برچسب چپ‌گرایی به این اثر زده‌اند.

پاورقی:

۱. سخن گفتن و عمل کردن بر طبق ادب سیاسی یا ملاحظات سیاسی را، با این منظور که اقلیت‌های نژادی و مذهبی و غیره نرنجند، «نزاکتِ سیاسی» یا بی‌نقصیِ سیاسی یا درستکاریِ سیاسی یا وجاهتِ سیاسی به انگلیسی (Political correctness) می‌گویند. از نزاکت سیاسی در بسیاری از موارد در چارچوب مصلحت‌گرایی سیاسی پیروی می‌شود. البته این توضیح و توجیه ویکی‌پدیا از این عمل است؛ «نزاکت سیاسی» در عمل یک نوع خودسانسوری و نداشتن جسارت برای گفتن حقایق است.

۲. نام علمی این قبیل از اقدامات هالیوود، جایگزینی بزرگ Great Replacement است. روشنفکران و لیبرال‌های جایگزین گرا، با برنامه‌ریزی جدی و اجرای دقیق Representation، در حال جایگزین کردن سفیدپوستان غرب، از منظر جمعیت و فرهنگ بومی، با نژادها و عقاید غیر غربی هستند. این اقدامات با مهاجرت‌های وسیع افراد غیربومی به این کشورها صورت گرفته و در برخی از مناطق، سفیدپوستان در اکثریت نیستند. چند میلیون پناهجوی غیرقانونی در دوران ریاست‌جمهوری بایدن، به خاک آمریکا وارد شده‌اند. آلمان، سوئد، انگلیس و فرانسه دیگر کشورهایی اروپایی هستند که با این معضل روبرو شده‌اند.

این مسئله را به وضوح، در سینمای هالیوود می‌توان دید؛ جنسیت و نژاد اکثر قهرمانان فیلم‌ها، دیگر یک مرد سفیدپوست نیست. دلیل اصلی پرفروش شدن «تاپ گان: موریک» در آمریکا و دیگر کشورهای اروپایی، این بود که مردان سفیدپوست، خود را در تام کروز دیده و همان‌طوری که در فیلم دیدیم، او غیرقابل جایگزین است. حرف دل این افراد این بود که «ما هنوز مهم هستیم»، سریع دنبال جایگزین کردن ما نباشید. تقریباً تمامی فیلم‌هایی که جای یک قهرمان مرد و سفیدپوست شناخته‌شده را با فردی دیگر عوض می‌کنند، در گیشه شکست خورده‌اند.