سوره سینما – نخستین روز از برگزاری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با برگزاری آئین افتتاحیه آغاز شد. مراسم افتتاحیه این رویداد با حضور بزرگان سینما و پیشکسوتان فیلم کوتاه برگزار و در ابتدای این مراسم با مردم مظلوم و ستمدیده غزه که در روزهای جنگ به سر می‌برند، همدردی شد.

همچنین در این مراسم از داریوش مهرجویی، وحیده محمدی‌فر، آتیلا پسیانی، فردوس کاویانی، آرش میراحمدی و مرتضی پورصمدی که طی ماه‌های اخیر درگذشتند، یاد شد.

در این افتتاحیه نکوداشتی برای مهدی امامی؛ مستندسازی که امسال در بازگشت از سفر اربعین در یک سانحه جان خود را از دست داد برگزار شد و سپس از پوستر طراحی شده توسط امیرشهاب رضویان که روایتی چهل ساله از جشنواره فیلم کوتاه بود، رونمایی شد.

بخش پایانی افتتاحیه به اعلام برگزید‌گان بخش عکس و اهدای جوایز آنان اختصاص یافت. در این بخش عنوان عکس برتر به همراه تندیس و جایزه نقدی به صورت مشترک به هادی دهقان‌پور برای عکس «غروب اسکله» و اسحاق آقایی برای عکس «حمام» رسید.

*محمد خزاعی: ایستگاه چهلم؛ ایستگاه به بار نشستن ریل‌گذاری‌ برای راهبرد کلان «بومی‌گرایی در ژانر»

در نخستین روز، پیامی از محمد خزاعی؛ رئیس سازمان سینمایی به چهلمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران منتشر شد که در بخشی از آن آمده بود: «چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را می‌توان ایستگاه به بار نشستن ریل‌گذاری‌ها و تلاش‌های مجدانه برای راهبرد کلان «بومی‌گرایی در ژانر» دانست؛ چه آنکه آثار رسیده و منتخب اعضای محترم هیات انتخاب نیز مهر تاییدی بر این مهم است که با جشنواره‌ای به دور از کلیشه‌زدگی و قصه‌ها و روایت‌های تکراری روبه‌رو هستیم. خوشحالم که به استقبال دوران جدیدی از جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران می‌رویم که دریچه‌ای تازه‌ با شعاع نوری گسترده‌تری را در برابر دیدگان ما گشوده است و مسیری برای رسیدن به قله‌ها را پیش‌روی ما نهاده است؛ راهی که با تلاش، هم‌افزایی و همدلی جامعه فیلم کوتاه ایران و حمایت تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران هموار می‌شود، تا رسالت تاریخی بسط و گسترش گفتمان انقلاب اسلامی را در دوران نوین جهانی به ارمغان آورد.»

*چله‌نشینی جامعه فیلم کوتاه و مداومت برعهدی چهل‌ساله

مهدی آذرپندار؛ دلیر جشنواره فیلم کوتاه نیز در پیامی با اشاره به اینکه چهلمین جشنواره تهران، چله‌نشینی جامعه فیلم کوتاه است، نوشت: «همه امیدمان به آن است که از پس این چله‌نشینی، دریچه‌های آشتی، نور، امید و سعادت به روی همراهان این جشنواره در این چهل سال بیش از پیش باز شود؛ چنانکه پوستر جشنواره چهلم، تبلور همین امیدواری ماست که آدمی به امید زنده است. امید به برگزاری جشنواره‌ای پرشور با حضور همه سلایق و اندیشه‌ها. البته رکوردشکنی جشنواره در میزان دریافت آثار بخش بین‌الملل در بین تمام ادوار چهل ساله، حضور پررنگ‌تر از همیشه فیلم‌سازان ساکن استان‌ها در بین فیلم‌های پذیرفته شده در بخش ملی، تنوع بالای ژانرها و اقلیم‌ها و توجه به بومی‌گرایی در فیلم‌ها و سطح بالای آثار، از نشانه‌های این «مبارک سحری» است که در ازای آن «صبر و ثبات» چهل ساله به ما وعده داده شده است.پس مشتاقانه می‌نشینیم به تماشای این چله‌نشینی سینمایی که همگان به آن دعوتید؛ ان‌شاءالله.»

*کمال تبریزی: موضوع مهم یک فیلم، نحوه شروع و پایان آن است

در نخستین روز، نشست تخصصی با عنوان «گفت‌وگوی کارگردان با فیلمنامه نویس» با حضور کمال تبریزی؛ دبیر جلسات و محمدرضا گوهری و سیدجواد صفوی برگزار شد.

کمال تبریزی در این نشست عنوان کرد: یک نکته خیلی مهم در فیلم‌سازی فیلم بلند و کوتاه وجود دارد و در هنگام کار بارها به آن فکر کردم و گفتم موضوع مهم یک فیلم، نحوه شروع و پایان فیلم است. خیلی باید به این فکر کنیم که چطور باید مخاطب را تا انتهای فیلم نگه‌داریم و صحنه شروع و پایان فیلم چطور باشد زیرا این مهمترین نکته‌ای است که در فیلم وجود دارد. همچنین من فکر می‌کنم در این فیلمنامه باید حتما به اولین و آخرین صحنه فیلم فکر کنیم.

وی درباره نحوه شروع فیلم گفت: شروع فیلم می‌تواند با یک عکس همراه باشد و بعد تکمیل شود اما همیشه لازم نیست فیلم با سکانس‌های شبیه به هم ساخته شوند. اکثر فیلم‌های من پایان ندارند و گاهی برای فیلم‌هایم چندین سکانس پایان می‌گرفتم اما در آخر استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌شد اما اینکه پایان داستان چطور تمام شود خیلی مهم است.

شخصا معتقدم اهمیت پایان فیلم از شروع آن بیشتر است ولی به طور کلی هردو اهمیت بسزایی دارند، من توجه به هر دو را دوست دارم.

تبریزی تاکید کرد: در سینما قرار نیست همه چیز منطق داشته باشد و گاهی منطق درونی وجود دارد. همچنین معتقدم سینمای کوتاه در مقابل سینمای بلند مانند یک عکس است؛ اینکه فیلم کوتاهی قابلیت گسترش و تبدیل به فیلم بلند را دارد و لزوما بد نیست. اساسا در فیلم مخصوصا در فیلم کوتاه، اگر یک رفتار یا یک اتفاقی را مشاهده می‌کنیم نباید حتما قبل از آن توضیح دهیم که چرا‌ این فرد درحال انجام چنین رفتاری است و لقمه را راحت در اختیار مخاطب قرار ندهیم و اتفاقا فیلم بایتد بتواند کنجکاوی مخاطب را برانگیزد تا مخاطب کنجکاو شود و چندبار فیلم را ببیند.

* آمادگی هنروتجربه برای نمایش فیلم‌های منتخب جشنواره فیلم کوتاه تهران

محمد طیب؛ مدیر گروه سینمایی هنروتجربه در بازدید روز نخست از پردیس سینمایی ملت به تعاملات گروه هنروتجربه با انجمن سینمای جوانان ایران اشاره کرد و گفت: ما در گروه هنر و تجربه این آمادگی را داریم تا بسته‌ای از بهترین آثار جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را اکران کنیم.

وی درباره همکاری با جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران نیز عنوان کرد: پیش از برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران ما یک جلسه‌ تعامل در جهت هم‌فکری با آقای مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران داشتیم و مقرر شد یک بسته از فیلم‌های برتر کوتاه سال‌های گذشته جشنواره را برای نمایش آماده کنیم که کارهای آن انجام شده است.

طیب با تاکید بر اینکه امکان ما در گروه سینمایی هنر و تجربه برای حمایت از فیلم‌های کوتاه با فراهم کردن شرایط اکران در سراسر کشور صورت می‌گیرد، ادامه داد: طی ماه‌های گذشته میزبان نمایش بیش از ۱۰ فیلم کوتاه در گروه هنر و تجربه بوده‌ایم که این مسیر را در شش ماه دوم سال ادامه خواهیم داد و شرایط برای برگزاری نشست‌های نقد و بررسی را فراهم می‌کنیم.

*محمدرضا تخت‌کشیان: سعی می‌کنم هر کارگردانی را دو سه نمره بالا ببرم

نشست تخصصی گفت و گوی کارگردان با تهیه‌کننده با حضور کمال تبریزی و محمدرضاتخت کشیان در روز نخست جشنواره برگزار شد.

محمدرضا تخت‌کشیان تهیه کننده سینما در این نشست‌ گفت: از نظر من فیلمنامه موجود زنده است چون می تواند متولد شود. من وقتی کاری را می‌پذیرم دغدغه و سخت گیری خودم را دارم و کیفیت کار برایم مهم است.

وی در پاسخ به سوال کمال تبریزی که برای شروع یک فیلم چه اتفاقاتی به لحاظ اجرایی باید بیافتد و انتخاب و نگاه کارگردان چگونه باید باشد، گفت: در سال‌های همکاری ام با دوستان فیلمساز یک شیوه خاص وجود ندارد و نگاه‌های آن‌ها متفاوت است. هر فیلمی سختی‌های خاص خود را دارد. به نظر من کارگردان تعیین می‌کند که تهیه‌کننده تا کجا اجازه دخالت داشته باشد. من به عنوان تهیه کننده تا یک جایی اختیار کامل دارم. به نمونه کار اعتقادی ندارم و به گفت و گو معتقدم. در گفت و گو باید ببینیم در کجا ایستاده‌ایم. باید ببینم فیلمساز جسارتش را دارد یا نه، آرتیست هست یا نه در نمونه کاری که کارگردان ارائه می‌کند، ممکن است تمام کار هنر آن کارگردان نباشد.

وی ادامه داد: من کاری را انجام می‌دهم که بتوانم حتی یک درصد کارگردان را بالاتر ببرم. تاجایی اختیار دارم که بگویم با کارگردان کار می‌کنم یا نمی‌کنم. من تا قبل از انجام فیلم‌برداری اگر بتوانم کاری می‌کنم. کارگردان اگر بتواند برآیند همه نیروها را در مسیری که تعیین کرده بکشاند کار درستی انجام داده است.

تخت‌کشیان درباره این که تا چه اندازه پر مخاطب بودن اهمیت دارد و اینکه محتوا مهم‌تر است یا مخاطب، گفت: یقینا مخاطب باید فیلم را بپسندد اما این را من نمی‌توانم تشخیص دهم. اینکه فیلمی موفق می‌شود یا خیر در سالن سینما و بعد اکران مشخص می‌شود. مگر اینکه اتفاقاتی بیافتد؛ به طور مثال امکان دارد فیلم معمولی بسازی و جامعه حالش خوب باشد و مردم ارتباط بگیرند و برعکس. در مورد پسندیدن مخاطب مقطع زمانی نیز تاثیر دارد.

وی درباره توافق مالی با کارگردان گفت: از نظر من فیلم‌نامه موجود زنده است چون می‌تواند متولد شود. من وقتی می‌پذیرم دغدغه و سخت‌گیری خودم را دارم و کیفیت کار برایم مهم است. من با کارگردان‌های فیلم اولی بسیار کار کردم و وارد بحث‌های بودجه نمی‌شوم. سعی می‌کنم هر کارگردانی را دو سه نمره بالا ببرم. اگر کسی فقط به خاطر جذب سرمایه با من کار کند با او کار نمی‌کنم، اگر هم به خاطر پول می‌خواهد بیاید حداقل به من نگوید. بازیگر یا عوامل باید کار را درست انجام دهند کم نیستند افرادی که اصلا برای دستمزد کار نمی‌کنند.

گفتنی است؛ چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار می‌شود.