تهیه‌کننده «موکان» بهترین فیلم مستند جشنواره فیلم کوتاه تهران، محصولات حوزه هنری را از آثار شاخص جشنواره فیلم کوتاه تهران دانست.

رضا خوش‌فرمان تهیه‌کننده این مستند درباره این فیلم به سوره سینما گفت: موکان در زبان بلوچی به معنای نخل‌هاست. درمیان نام‌های تاریخی و امروزی آن نیز نام مکران وجود دارد. بلوچستان سرزمین نخل‌هاست، این درخت تقریبا در همه خانه‌های ساکنان این جغرافیا  یافت می‌شود و معیشت هزاران نفر از مردم این سامان از راه کشت و برداشت آن می‌گذرد.

وی افزود: سال ۱۳۸۵ زمانی که مشغول پژوهش اسنادی و میدانی در مورد نخل درزندگی مردم بلوچ برای مجموعه مستندی به نام «هامین» بودم ضرب المثلی رایج به نام «مچ وبچ» به این معنا که درخت نخل همانند فرزند است را شنیدم. این موضوع ایده اولیه مستند موکان را در ذهنم شکل داد.

این تهیه کننده گفت: سال ۱۳۸۹ کارگردان فیلم پس از شنیدن طرح در خواست ساخت این طرح را مطرح کرد. خوشبختانه همه جای این استان در مورد نخل چنین باوری وجود دارد و این قصه، روایت زندگی همه نخل‌دارانی است که خود را صاحب درخت نمی‌دانند، بلکه صاحب فرزند می‌دانند حتی به درختان بلند قامت نخل که برای گرده افشانی از آن استفاده می‌کنند «سول» یا داماد می‌گویند. این موضوع نشان دهنده پیوند عمیق انسان ساکن این جغرافیای زیستی با طبیعت است، طبیعتی خشن که هیچ گیاه دیگری توان ماندن در آن را ندارد. در نهایت بر اساس ایده اولیه، پژوهش‌های بیشتری انجام دادم که طرح موکان شکل گرفت. با پیشنهاد محمد علی هاشم زهی این طرح برای ساخت به او واگذار شد و بنده به عنوان تهیه‌کننده اولین سفر برای بازدید لوکیشن در منطقه سراوان را برنامه ریزی کردم که ۲ ماه بعد در مردادماه هم زمان با فصل برداشت خرما در سراوان (هامین) فیلمبرداری آغاز شد.

خوش‌فرمان گفت: با توجه به فرا رسیدن فصل هامین فرصتی برای ارائه طرح و تصویب آن وجود نداشت. تصمیم گرفتم با هزینه شخصی تهیه و تولید فیلم را آغاز کنم فیلم کلید خورد پس از دو روز فیلمبرداری، بیماری همسر فقیر محمد راوی فیلم باعث طولانی شدن فیلمبرداری و افزایش  هزینه ۳ برابر تولید فیلم شد اما از سوی دیگر کارگردان مجالی یافت تا به خلوت، تنهایی‌ها و درون شخصیت فقیر محمد راه پیدا کند. حدود ۴ ماه تدوین و صدا گذاری فیلم طول کشید و در نهایت فیلم آماده شد. در این استان به وفور شبیه فقیر محمد انسانهای دیگری خواهید دید چرا که این باور عمومیت دارد. اما باید اذعان کنم فقیر محمد کمی عمیق‌تر بود یا شاید دوربین زمان بیشتری برای نشان دادن زندگی او داشت.

وی در پاسخ به این سؤال که تأکید وی در این مستند بر چه چیزی بوده گفت: پیوند انسان و طبیعت  و اینکه نخل در زندگی آنها فراتر از یک گیاه  است و هویتی انسان گونه دارد. علاوه بر آن جنبه های  پنهان مردم سرزمینم که در غبار دوری جغرافیایی نسبت به پایتخت، مسائلی همچون قرار گرفتن در مسیر بین‌اللمللی ترانزیت مواد مخدر، فعالیت گروه‌های صهیونیستی در جهت ایجاد تفرقه…و تصویر نادرستی که بعضی فیلم‌های سینمایی قبل و بعد از انقلاب از مردم این منطقه داده بود. نه به جایزه و حتی نه به فروش فیلم فکر کرده بودم فقط ساختم و بعد از ساخت متوجه شدم فیلم نصف قیمت هزینه شده (بدون دستمزد تهیه کنندگی ،پژوهش و ایده وطرح …) خریدار دارد.

وی درباره کیفیت دیگر آثار شرکت‌کننده در جشنواره فیلم کوتاه تهران توضیح داد:  سطح کارهای مستند نسبت به یکی دو سال قبل بسیار بهتر و رقابت بسیار نزدیک و سخت بود گرچه از سینمای مستند سالمند ایران انتظار بیشتری می‌رود. این تفاوت را در بخش‌های مختلف جشنواره می‌توانستید ببینید. در  بخش ملی و بخش بین‌اللملل سطح کارها بسیار متفاوت بود.این موضوع نشان می‌دهد تلاش‌های فیلم‌سازان، نهادهای حمایتی  و تهیه‌کنندگان مستقل به لحاظ فرم، تکنیک و نوع روایت فاصله زیادی با سینمای مستند جهان دارد. اما سینمای مستند ایران  هنوز به لحاظ مضمونی و محتوایی قصه‌های ناشنیده بسیاری  دارد.

خوش‌فرمان درباره حمایت حوزه هنری و نگاه این نهاد به ساخت مستند افزود: تولیدات چند سال اخیر سینمایی و مستند حوزه هنری ترغیبم کرد تا «موکان» را به حوزه هنری ارائه دهم. سازمان توسعه سینمایی سوره به دلیل حضور در جشنواره‌های بین‌المللی، ایجاد غرفه‌های معرفی و عرضه فیلم امکان بیشتری برای دیده شدن فیلم فراهم می‌کند که در نهایت ترجیح دادم با حوزه هنری قرارداد امضا کنم. در جشنواره امسال فیلم‌های محصول حوزه هنری بهترین فیلم مستند جشنواره و۴ کاندید جوایز بخش‌های اصلی را تشکیل دادند. امیدوارم حمایت مالی حوزه هنری از تولید مستندهای فاخر و هنری افزایش پیدا کند. ایران سرزمین اقوام،مذاهب، فرهنگها واقلیم‌های گوناگون در پیکره واحد ایرانی اسلامی است که انسان‌هایی خاص در آن زیسته و می‌زیند. این موضوع، سینمای مستند جهان را رنگ‌آمیزی خواهد کرد.