به گزارش سوره سینما به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای ارسباران، ششصد و سی امین نشست باشگاه فیلم تهران با نمایش و نقد فیلم سینمایی «در آغوش درخت» ساخته بابک خواجه پاشا یکشنبه ۶ آبان‌‌ماه با حضور بابک خواجه پاشا نویسنده و کارگردان، محمدرضا مصباح تهیه‌کننده و کورش جاهد کارشناس و مدرس سینما در فرهنگسرای ارسباران برگزار شد.

نمایش تعارض بین امیال انسانی و قوانین اجتماعی در فیلم

در ابتدای نشست کورش جاهد کارشناس و مدرس سینما با اشاره به انتخاب این فیلم به عنوان نماینده ایران در اسکار گفت: با دیدن «در آغوش درخت» ناخودآگاه یاد فیلم «بی‌عشق» ساخته آندری زویاگینتسف افتادم که در آن فیلم هم زن و شوهر به پایان رابطه‌شان رسیده‌اند و فرزندشان گم می‌شود. در انتهای این فیلم روسی، پسربچه پیدا نمی‌شود و تلخ به پایان می‌رسد. این ما را به فکر وا می‌دارد که چرا فیلمساز دو ساعت گشتن دنبال پسربچه را نشان می‌دهد و در پایان پیدا نمی‌شود؟ تعبیر من این است که انگار کودکی خود زن و شوهر است که گم می‌شود و می‌توان خوانش نمادین داشت.

وی اضافه کرد: اما «در آغوش درخت» جنبه واقع‌گرایانه دارد و یکی از اتفاقات خوب آن دوزبانه بودن و خارج شدن از تهران است. اینکه فرهنگ بومی و اصیل ترکی را در فیلم می‌بینیم اتفاق خوبی است و امیدوارم بیشتر فیلم‌هایی ببینیم که در شهر‌هایی به جز تهران ساخته می‌شود و به خرده‌فرهنگ‌های دیگر می‌پردازد. مسئله این فیلم، جدا نشدن دو کودک از یکدیگر است که جنبه روانشناسانه دارد. اینکه دو بزرگسال نمی‌توانند به تفاهم برسند و خودخواهی آنها باعث می‌شود بچه‌ها جدایی از یکدیگر را تمرین کنند. همچنین تعارض بین امیال انسانی و قوانین اجتماعی در این فیلم نمایش داده می‌شود.

فقدان و از دست دادن؛ مضمون اصلی «در آغوش درخت»

در ادامه بابک خواجه‌پاشا نویسنده و کارگردان فیلم با ابراز خرسندی از برپایی این نشست عنوان کرد: در دوران مختلف مضامین مشترک به ذهن هنرمندان خطور می‌کند و این به خاطر دغدغه‌هایی است که وجود دارد. جدایی در جوامع مختلف یک دغدغه مشترک است، اما زاویه دید فیلمساز است که مضمون را تعیین می‌کند. مضمون اصلی قصه فیلم فقدان و از دست دادن است. انسان زمانی که چیزی را از دست می‌دهد تازه قدر آن را می‌داند. تلاش کردیم این را در بستری مانند دوری فرزندان از خانواده نمایش دهیم.

وی با بیان اینکه خانواده ایرانی رنگ‌های متنوعی دارد، افزود: در برخی خانواده‌ها جدایی شبیه فیلم «جدایی نادر از سیمین» اتفاق می‌افتد و برخی خانواده‌ها مانند خانواده فیلم ما، با وجود جدایی هنوز به یکدیگر احترام می‌گذارند. جهان کودکان جهان دیگری است و متاسفانه خیلی اوقات در بحران طلاق از این منظر نگاه نمی‌کنند که آن بچه چه‌طور می‌بیند. شبیه به اتفاق فیلم، در اطرافم افتاده بود و جرقه‌ای شد که فیلم را بسازم.

خواجه‌پاشا در پاسخ به پرسش یکی از مخاطبان درباره نوع فوبیای شخصیت زن فیلم گفت: فوبیای دوری که موتیف اصلی فیلم است، واقعا وجود دارد. نمونه‌ای در یک شهرستان داشتیم که شخصی ۳۰ سال از محله خودش خارج نشده بود. همسرش می‌گفت من عاشق سفر هستم ولی نمی‌توانیم از محل خارج شویم. این منبع الهام من برای فوبیای دوری شخصیت زن بود. از لحاظ پزشکی یکی از راه‌های درمان فوبیا مواجهه و گذر از آن است که در فیلم هم زن توانست با ترسش روبه‌رو شود.

سپس پرسشی درباره کمال‌گرایی موجود در فیلم مطرح شد که خواجه‌پاشا در پاسخ بیان کرد: همه صحنه‌های «در آغوش درخت» بر پایه واقع‌گرایی و منطق است، به جز صحنه پایانی که با هویت ایرانی و امیدمحوری که در قصه‌گویی دارم، دلم نیامد بچه‌ها کشته شوند، و گر نه بچه‌ها منطقا زنده نیستند. در حقیقت آن بچه‌ها نمی‌توانند در آن شرایط پیدا شوند و سکانس پایانی واقعیت قصه نیست، بلکه خواست قلبی بیننده است.

وی اضافه کرد: هویتم را در فیلم چه از لحاظ ملی و چه از لحاظ مذهبی و سنتی رعایت می‌کنم و تلاشم بر این بوده که جریان بومی آن منطقه خاص در فیلم رعایت شود. وظیفه من به عنوان فیلمساز، گفتنِ درد‌های جامعه نیست، بلکه به تصویر کشیدن جامعه‌ای است که دوست دارم وجود داشته باشد.

به‌کارگیری شیوه فیلمسازی ارزان با خروج از تهران

محمدرضا مصباح تهیه‌کننده فیلم «در آغوش درخت» اظهار کرد: من در چند سال اخیر تلاش کردم که سالی یک فیلم را به فیلمساز‌های اول اختصاص دهم و هر سال یک فیلمساز اول معرفی کردیم. البته آقای خواجه‌پاشا با اینکه نخستین فیلم بلندش را ساخته، بسیار باتجربه است و با فیلمسازان بزرگی به عنوان دستیار همکاری کرده است. من فکر می‌کنم در سینما رسالت مهم‌تری از پول در آوردن وجود دارد.

وی افزود: بعد از خواندن فیلمنامه «در آغوش درخت»، یک جمله از بابک خواجه‌پاشا من را قانع کرد که ساخت این فیلم را شروع کنیم. گفتند اگر این فیلم فقط و فقط مانع از جدایی یک زوج شود، ما را بس است. به لطف خدا این اتفاق افتاد و گزارش‌های متعددی رسید که برخی خانواده‌ها با دیدن این فیلم حداقل در تصمیم جدایی تامل کردند.

مصباح تصریح کرد: جلسات متعددی با مشاوران خانواده قوه قضائیه و روانشناسان داشتیم و قرار شده تماشای فیلم را به زوج‌هایی که در آستانه طلاق هستند پیشنهاد کنند. به عنوان یک فعال فرهنگی امیدوارم آثار این‌چنینی بیشتر ساخته شود.

وی در پاسخ به پرسشی درباره هزینه تولید فیلم گفت: در دفترمان شیوه فیلمسازی ارزان را داریم و تمام فیلم‌هایی که ساخته ام در نقاط مختلف ایران بوده و تا کنون در تهران فیلم نساخته‌ام. در همه پروژه‌ها سعی کرده‌ایم با هزینه بسیار کمی فیلم را بسازیم و برای ساخت «در آغوش درخت» کمتر از ۶ میلیارد تومان هزینه شده است، در حالی که به عنوان مثال یکی از فیلم‌های کمدی در حال اکران ۷۵ میلیارد تومان هزینه داشته است.

مصباح در پایان درباره پخش بین‌المللی فیلم «در آغوش درخت» بیان کرد: فیلم در کانادا اکران شده و از هفته آینده اکران آن در آمریکا آغاز می‌شود.