مجید یراقبافان صداقت، حسن نیت و احساس حضور در محضر امام حسین(ع) را مهمترین ویژگی برنامه‌های موفق محرم به حساب آورد.

سوره سینما-سارا سپاسیان: بیشتر از دو دهه قبل و زمانی که چهره های جوان امروزی قدم به عرصه اجرا نگذاشته بودند، مخاطبان میانسال امروز و جوان دیروز به دیدن چهره های آرام و موقری عادت داشتند که با لحنی معقول در مورد مسائل دینی و معارفی سخن می گفتند. مجید یراقبافان یکی از همان مجریان قرآنی است که معتقد است امروز در حیطه کاری خود به جایگاه دست پیدا کرده و نیازی نیست به فضاهای دیگر سر بزند. با او درباره اجرای برنامه های مذهبی تلویزیون گفت و گویی کرده‌ایم.

الان در تلویزیون یک برنامه مذهبی خاص وجود دارد که الگوی سایر برنامه ها قرار بگیرد؟

مجید یراقبافان: نمی توان یک برنامه خاص را به عنوان برنامه معیار و الگو معرفی کرد و دیگر برنامه ها را به وسیله آن کوبید یا بالا برد. هر برنامه ای ویژگی خاص خود را دارد.

به هر حال حتما استانداردهایی وجود دارد که باید رعایت شود؟

هر چیزی باید استاندارد داشته باشد و این تنها مختص برنامه‌های تلویزیون نیست. مطابق استاندارد بودن متفاوت است با کپی برداری. من در دو حوزه برنامه سازی و اجرا ۲۰ سال است که فعالم. یک استاندارد کلی و مشترک برای همه برنامه ها و اجراها وجود دارد. در حوزه های مختلف از جمله معارف، هر برنامه چارچوب خاص خود را دارد. وقتی مناسبت‌های دینی اضافه می‌شود، حد و حصر ویژه پیدا می‌کند.

اجرای برنامه دینی به طور ویژه چه ویژگی‌هایی دارد؟

در اجرای برنامه دینی و معارفی باید به یک اصل اساسی توجه شود. یعنی قائل باشیم به این موضوع که مردم تا حدی تعلق خاطرهایی به مسائل دینی دارند، چون در یک جامعه اسلامی زندگی می کنند و حتما پیش زمینه ها و آگاهی هایی دارند. این موضوع کار مجری را هم سهل می کند و هم سخت. سهل از این جهت که به هر حال یک اطلاعات اولیه دارند و ما می توانیم ساده تر محتواهایی را ارائه کنیم. کار ما از این جهت سخت می شود که با کوچک ترین خطایی دیده می شویم و انگشت اتهام از طرف کسانی به سمت ما دراز می شود که بر مسائل اشراف دارند. از طرفی هم ما با خطرهایی مواجه هستیم. شاید به خاطر خیلی بی دقتی ها در ذهن مخاطب بدعت هایی در حوزه دین ایجاد کنیم که قطعا شایسته نیست. گذشته از اینها باید به یک سری نکات ظریف توجه کرد. در امر برنامه سازی نباید از تکنیک های روز غافل ماند. نور، دکور، کارگردانی، اتاق فکر برنامه و متون و … همه باید مورد توجه قرار بگیرند و اجرا هم به همین ترتیب نباید از استانداردهای جهانی تلویزیون دور بماند. مخاطب امروز ما تماشاگر برنامه های ماهواره ای هم هست و به خاطر سواد بصری که دارد، دست به مقایسه می زند.

برای جذب جوانان به سمت برنامه های مذهبی باید از مجریان مذهبی استفاده کرد یا چهره های دیگری که در عرصه های دیگر موفق بوده اند؟

من چندان قائل به این تقسیم بندی نیستم. همه ما داریم در یک کشور اسلامی زندگی می‌کنیم و تا حدی همگی مذهبی هستیم. به طور کلی با مرزبندی های این چنینی برای مجریان موافق نیستم. برای مثال چرا فکر می‌کنیم امیرحسین مدرس برای صحبت از مسائل معارفی باید حتما در قالب برنامه‌ای قرار بگیرد که تهیه شده به دست گروه فرهنگ و معارف است؟ می‌توان محتواهای مذهبی را به همه گروه های برنامه ساز هدایت کرد. فرقی نمی کند فیلم و سریال باشد یا برنامه ترکیبی. می توان در ظرف هر برنامه مظروفی به نام دین ریخت. در این حالت است که به هدف می‌رسیم. هر کسی می تواند در برنامه خود از دین و عرفان صحبت کند، حتی سید علی ضیاء در «ویتامین ۳». اگر می‌خواهیم مخاطب جوان برنامه مذهبی را تماشا کند، بهتر است چنین سیاستی را در پیش بگیریم.

گفتید علی ضیاء و یادم افتاد در «ماه عسل» ۹۱ که او اجرا کرد، صدای شما هم در بخش صحبت با چهره‌های قرآنی شنیده می‌شد.

این موضوع را برای اولین بار است که مطرح می کنم. قرار بود کل اجرای آن برنامه به من واگذار شود، اما نباید قبول می کردم. معتقدم جایگاه انسان چیزی نیست که مصادره کردنی باشد. مخاطب وقتی شبکه ای را تماشا می کند به صرف دیدن چهره من، قبل از اینکه بفهمد موضوع و محتوا و کارشناس برنامه چیست، با توجه به ذهنیتی که از من دارد قالب کلی برنامه را متوجه می‌شود. پس چرا باید حالا که در قالب خودم جایگاهی دارم، جایگاه دیگری را مصادره کنم؟ ضمن اینکه ماه عسل ۹۱ اولین تجربه من در پشت دوربین نبود. در فرمایشات مقام معظم رهبری نیز آمده که باید حفظ قرآن بین مردم تسری پیدا کند. آن سال من فکر کردم این برنامه مسیر خوبی است برای رسیدن به این امر مهم. من سال هاست که برنامه سازی انجام می‌دهم و دریافته ام که گاهی نیازی نیست چهره مجری دیده شود.

اجراهای مذهبی در تلویزیون ما چه خط قرمزهایی دارد؟

وقتی شما از خط قرمز سخن می‌گویید، یعنی دارید از بخشنامه و الزام صحبت می‌کنید که توسط سازمانی که متولی امری است، صادر شده است. این در حالی است که واقعا سلیقه و اعتقاد همگی ما عوامل را در بر نمی‌گیرد. برای مثال اینکه از روز اول محرم تمام مجریان موظف به پوشیدن پیراهن مشکی باشند یا خانم ها حتما چادر به سر داشته باشند، موضوعاتی است که به مرور و مثل یک قانون نانوشته رایج شده است. آنچه اهمیت دارد اصل مراعات کردن هاست و برای هر برنامه ای متفاوت است. موضوعاتی در حوزه دین و معارف وجود دارد که به قول معروف مختص اصحاب السر است. قطعا نمی‌توان از چنین مسائلی در تلویزیون صحبت کرد و همین مسئله است که در ردیف خط قرمزها قرار می‌گیرد. در یک کلام اگر در برنامه سازی حس کنیم در محضر حضرت امام حسین (ع) هستیم ناخودآگاه هر حرفی زده نمی‌شود، هر موسیقی پخش نمی‌شود و … .

در آخر از میان مجریان حاضر اجرای کدام یک را می‌پسندید؟

امیرحسین مدرس و رسالت بوذری کسانی هستند که کارشان را خوب بلدند و البته به حسن سلطانی افتخار می‌کنم. استاد سلیمی هم که مبدع اجرای قرآنی است، مدتی است کم کار شده و از نگاه من سرآمد این سبک از اجراست. چهره جوانان را به مطالعه بیشتر توصیه می‌کنم. من شخصا هنوز هم پس از سال ها برای اجرای هر قسمت از برنامه ساعت‌ها مطالعه دارم. برای بهتر دیده شدن باید از تکلف و تصنع به دور بود و دانست که مخاطب هرگز نقش بازی کردن یک مجری را نمی‌پسندد.