عزیزاله حاجی مشهدی، منتقد فیلم و مدرس سینما، در دومین نشست از مجموعه مباحث «از ایده تا فیلمنامه» در چهل و یکمین برنامه سینما فردا که دوشنبه، اول تیرماه،‌ در سینما آزادی برگزار شد.

به گزارش سایت سینمایی سوره، این منتقد نام آشنا، فیلمنامه را نقشه اصلی ساختمان فیلم و نخستین گام در مسیر تولید یک کار کوتاه یا بلند می داند و بر این اعتقاد است که در متن فیلمنامه که فضایی مصور را در قالب نوشتاری دقیق در ذهن ما مجسم می سازد، باید بر چند نکته کلیدی تأکید شود: پرهیز از بیان جزیی نگرانه در معرفی فضاها و ذکر حرکت دوربین و زوایای فیلمبرداری، کاربرد درست و سنجیده گفت و گوها ضمن رعایت طبیعی بودن و کوتاه بودن گفت و گوها، پرهیز از اندرزگویی ها و موعظه های مستقیم از زبان شخصیت های داستان، تأکید بر بیان تصویری و زبان سینما به دور از هرگونه توصیف و تشریح فضاها و شیوه رمان نویسی و به ویژه، از طریق مطرح کردن چندین پرسش اساسی در سراسر فیلمنامه (از آغاز تا میانه و پایان) باید شرایطی ایجاد شود که مکان،‌زمان، موقعیت، شخصیت اصلی، شخصیت های مثبت و منفی، تقابل میان شخصیت ها، گره افکنی ها، تعلیق ها، نقطه اوج، گره گشایی ها و… به روشنی مشخص شود و در پایان کار، هیچ پرسشی بی پاسخ نماند.

عزیزاله حاجی مشهدی، در همین نشست،‌ با اشاره ای کوتاه به برخی از ویژگی های موجود در فیلم های به نمایش درآمده گفت: «فاصله های بی دلیل» فیلمی از جنس «فیلم کوتاه» است. این کار ساده، به عنوان نخستین فیلم در کارنامه سازنده آن، چنان به مشخصه ها و معیارهای فیلم کوتاه وفادار مانده است که به سادگی می توان آن را به شکل فیلمی کوتاه با دو روایت، به نمایش درآورد: در روایت اول، فیلم تنها به نمایش بی کلام و بدون گفت و گوی یک مرد که سخت درگیر زندگی روزمره خویش است و با دیدن عکس مادر پیرش که در کنارش نیست، احساس تنهایی، بیکسی و دغدغه خاطر خود را به مخاطب انتقال می دهد. در روایت دوم، در ادامه همان فضا، مرد را در آسایشگاه سالمندان، درست، زمانی بالای تخت مادرش می بینیم که گویی دیر رسیده است و انگار مادر نفس های آخرش را کشیده است! «فاصله های بی دلیل» در به کار گیری تصاویر کوتاه و غیر زاید،‌ حذف گفت و گوها و بیان صریح خود، به درستی، فیلمی از جنس فیلم کوتاه به حساب می آید.

حاجی مشهدی، درباره فیلم «مهمانی خداحافظی» ساخته «حامد رجبی» گفت: این فیلم اگرچه برخلاف فیلم «فاصله های بی دلیل» از «گفت و گو» استفاده کرده است،‌ با این حال،‌ در دیالوگ ها،‌ پر گویی وحشو و زوایدی به چشم نمی خورد. در فضاسازی های مربوط به آخرین روز «با هم بودن»، «سه دوست» در یک محیط دانشجویی، جایی شبیه هنرستان کشاورزی، بسیار گذرا، خاطره های مشترک آنان مرور می شود و یکی از آنان، به ناگزیر، باید از جرگه این دوستی یا دوست داشتن ها خارج شود. فیلم، اثری متکی به دیالوگ است که به دلیل استفاده های درست و سنجیده از نماهای کوتاه و ضربآهنگ مناسب،‌ در انتقال حس خاصی که در فضای فیلم جریان دارد، موفق عمل می کند. در عین حال،‌ برای پرهیز از نمایش بی پرده برخی حس و حال های عاطفی میان این سه دوست،‌ گاه به ورطه اشاره و ایما می افتد.