هفتمین جشن انجمن منتقدان سینمایی ایران و سومین جشنواره مطبوعات سینمایی چهارشنبه ۲۵ دیماه در ایوان شمس برگزار شد.

سوره سینما-سارا کنعانی: هفتمین جشن انجمن منتقدان سینمایی ایران که به یاد علی حاتمی «شب دلشدگان» نامیده شد ، چهارشنبه بیست و پنجم دی ماه در حالی در ایوان شمس برگزار شد که تاخیر بیش از اندازه در شروع، طولانی شدن مدت زمان برگزاری آن و همچنین غیبت عده بسیاری از مدعوین حتی کاندیدهای برنده جایزه، تفاوت آن را با دوره های قبل به وضوح روشن می کرد. شاید برگزاری توآمان سومین جشنواره مطبوعات سینمایی در خلال این جشن، موجب کسالت بار شدن آن را فراهم آورده بود. در این جشن از کیانوش عیاری، ایرج کریمی، پرتو مهتدی، پرویز نوری و حسین گیتی نقدیر شد.

شب دلشدگان،  به یاد علی حاتمی
هفتمین دوره جشن منتقدان به یاد علی حاتمی با نام شب دلشدگان معرفی شد. کامران ملکی اجرای این مراسم را بر عهده داشت و برای شروع یکی از اشعار حافظ را با تحریف تعمدی قرائت کرد تا تاکید کند هم اکنون و در اولین جشن منتقدانی که در دولت جدید برگزار می شود، دوران امیدواری فرا رسیده است. پس از آن سحر عصر آزاد ، روابط عمومی جشنواره مطبوعات سینمایی پشت میکروفون قرار گرفت و تاکید کرد داوران این بخش بدون در نظر گرفتن رسانه یا نام خبرنگار کار خبری آنان را داوری و انتخاب کرده اند. در این بخش حسین گودرزی، آرزو شهبازی، فاطمه فریدن، محمدرضا لطفی، سمیه قاضی زاده، محمد عبدی، محسن حدادی، شیما غفاری، مهدی آزادی و … برای رشته های مختلفی مثل خبر و گزارش و مصاحبه و مقاله و کاریکاتور جایزه گرفتند.

عیاری، کارگردانی که در فیلم گم می شود

پس از اینکه به طور رسمی بخش جشن انجمن منتقدان سینمایی ایران شروع شد، مهدی هاشمی، هوشنگ گلمکانی و محمدعلی سجادی روی سن آمدند تا بخش تقدیر از کیانوش عیاری انجام شود.

مهدی هاشمی برای همین موضوع پشت میکروفون قرار گرفت و گفت : درباره کیانوش عیاری باید کتاب ها نوشت، اما اینجا به گفتن چند جمله اکتفا می کنم. عیاری امپراطور و شاه «روزگار قریب» است. او یک تالیف کامل از خود باقی گذاشت. به ندرت رخ می دهد که کسی برای یک سریال نویسندگی، تهیه کنندگی و کارگردانی را بر عهده بگیرد، اما عیاری این شاهکار را از خود نشان داد.
همچنین هوشنگ گلمکانی نیز درباره مهدی هاشمی بیان داشت: قبلا هم این موضوع را عنوان کرده بودم. کیانوش عیاری از آن دسته کارگردان هایی است که انگار نیست. او فیلم هایی می سازد که حضور کارگردان در آن احساس نمی شود. عیاری از جایی به بعد به این میزان از پختگی دست پیدا کرد و فیلم به فیلم ، خودش را پنهان تر کرد. این نیز نوعی از فضاسازی است که مورد علاقه من است. برخی از کارگردان ها وسط قاب و صحنه شان این موضوع را فریاد می زنند که من این فیلم را ساخته ام، اما عیاری خودش غایب است و این خیلی خوب است!

محمدعلی سجادی نیز درباره این کارگردان سینما گفت: عیاری در این ۴ دهه که فیلم می سازد همواره به عنوان یک فیلمساز تجربه گرا عمل کرده است. او در کارنامه اش فیلم ۸ میلی متری هم دارد. زمانی که همه گرفتار موج زدگی بودند یا درگیر فرم گرایی های صرف، او برای خودش یک اثر انگشت داشت که حتی در فیلم های کوتاهش هم دیده می شد. عیاری همیشه به سینمای روایی و قصه گو و استاندارد علاقه داشته و تا امروز نشان داده که چقدر صاحب اندیشه و نگاه زیبایی شناسانه به دوربین است. شاید در آغاز گرفتار دوربین شده بود، اما از جایی به بعد این دوربین بود که گرفتار او شده بود. کیانوش عیاری هنرمندی خلاق و عاشق سینماست که در یک فضای بحران زده با نگاهی جامع کار می کند. عیاری گرفتار سینماست و نه موج.

کیانوش عیاری پشت میکروفون قرار گرفت و گفت: گم شدن من به عنوان کارگردان در فیلم که آقای گلمکانی به آن اشاره کرد، آرزوی من است و حتی دوست داشتم امشب هم اینجا نبودم! برای من خیلی مهم است که دیده نشوم. من معتقدم قدرت کارگردانی باید محو شود. من خودم دلزده می شوم وقتی قدرت مثلا یک بازیگر را به شکل بارزی مشاهده می کنم. این موضوع مثل این است که کار نیکی انجام بدهی و بخواهی آن را جار بزنی. یادم هست در آخرین روزهایی که بر سر تصویربرداری سریال بودیم، به روستایی وارد شدیم. عده ای از پیرزن ها دور مهدی هاشمی جمع شدند و او را دکتر صدا می زدند. از دیدن اش به وجد آمده بودند. ایشان مدام تکرار می کرد من فقط بازیگرم و همه زحمت ها را این آقا کشیده. می گفت و به من اشاره می کرد. آن پیرزن ها با اخم به من نگاه می کردند و دوباره با لبخند و مهربانانه سرشان را به سمت هاشمی برمی گرداندند! من هم کارگردانی هستم که فریب شهرت را نمی خورم.

منتقد، ستون پنهان سینما
در بخش دیگری از مراسم، از پرتو مهتدی از مترجمان سینمایی یاد شد که این روزها در بیمارستان به سر می برد و یکی از شاگردان وی جایزه اش را تحویل گرفت. پس از آن از حسین گیتی تجلیل شد که از منتقدان قدیمی سینماست. جهانبخش نورایی در صحبت های خود در مورد وی گفت: من حسین گیتی را دوست دارم چون هر وقت بی حوصله هستم او تماس می‌گیرد و من را برای نوشتن سر ذوق می آورد. ما به او احتیاج داریم تا هر وقت دلسرد شدیم، دوباره برگردیم. منتقد ستون پنهان سینماست که لا به لای کارگردان و بازیگر و … دیده نمی‌شود.

ایرج کریمی یکی دیگر از چهره هایی بود که از او تجلیل شد. طهماسب صلح جو یکی از کسانی بود که درباره او صحبت کرد و تاکید داشت که وی تنها یک منتقد نیست و از سال ها قبل فیلم ساخته است. سعید عقیقی و یاشار نورایی نیز درباره او حرف هایی داشتند و به خصوص ذکر این موضوع که کریمی حتی کارتون ها را هم به شکل جدی مورد نقد قرار می‌داده است، نکته جالب توجه صحبت وی بود.

رابطه سینماگر و منتقد ، یک جای معین نمی ایستد
پرویز نوری آخرین شخصی بود که از او تجلیل شد و حتی خودش هم با زبان طنازانه عنوان کرد: «خوب شد نمردم و برای من هم بزرگداشت گرفتند».

مسعود کیمیایی و جواد طوسی درباره نوری صحبت کردند. کیمیایی در صحبت های خود عنوان داشت:پرویز نوری در ۲۱ سالگی سردبیر شد و از ۱۵ سالگی برای سینما مطلب نوشته بود. او سینمای امریکا را به خوبی می شناخت، آن هم در زمانی که هنوز همه چیز به یک دکمه سپرده نشده بود و می شد به دنبال خلاقیت بود. خلاقیتی که در اختیار ذهن فرد هنرمند قرار داشت. نوری زمانی که هنوز چرک نویس ها وارد حیطه نقد نشده بودند، پاکیزه نوشت و چند روزنامه و مجله را سردبیری کرد. رابطه سینماگر و منتقد یک جای معین نمی ایستد. پرویز نوری از بزرگان نقد سینماست.

به پیشنهاد همسر پرویز نوری، جایزه او توسط همسرش به وی اهدا شد.

فرشته طائرپور به همزمانی ساعت برگزاری این جشن با اختتامیه جشنواره جام جم اشاره کرد و اینکه برخی هنرمندان حضور در این جشن را به آن یکی ترجیح داده اند. وی همچنین تاکید کرد ای کاش دوران تدبیر و امید، زمان وحدت بین هنرمندان باشد. این صحبت وی بی جواب باقی نماند و علیرضا غفاری از مجریان صدا و سیما وقتی روی سن آمد تاکید کرد همه ما عضو یک جامعه بزرگ هنری هستیم و بسیاری از هنرمندان که شأنیت هر دو مراسم برایشان اهمیت داشت سعی کردند با پیک موتوری خود را به هر دو برسانند.

شهاب حسینی در هنگام گرفتن جایزه خود تاکید کرد هر هنرمند به هر میزان که کارش را خوب انجام دهد، چیزی فرا تر از وظیفه خود در برابر مردم انجام نداده است. پرویز شهبازی «دربند» را به این سبب که فاصله میان او و مردم را برداشته است، ارزشمند به حساب آورد.

احسان عبدی‌پور که اهالی رسانه همیشه او را بشاش و بذله گو یافته اند، این بار او را حتی هنگام دریافت جایزه اش قدری عصبی دیدند. به طوری که حتی جملات وی به درستی فهمیده نشد، بس که به تندی مطرح شان کرد. برداشت کلی حرف های این کارگردان جوان حول این محور بود که امیدوار است در آینده موانعی که بر سر راهش گذاشته‌اند، برطرف شود.

بابک حمیدیان که با صدایی گرفته پشت میکروفون قرار گرفت هوای تهران را غیرقابل تحمل توصیف کرد و گفت در ۲۴ ساعتی که از دیلمان و فیلمبرداری کار جدیدش به اینجا برگشته، سلامت صدایش را از دست داده است.

علیرضا رضاداد در ساعت پایانی مراسم به سالن وارد شد و وقتی برای اهدای جایزه ای روی سن آمد، کامران ملکی از او درخواست کرد اجرای افتتاحیه و اختتامیه جشنواره فجر را به کسی از اهالی سینما بسپارند و نه مجری تلویزیون. محمود کلاری فیلمبردار «آسمان زرد کم عمق» را بیش از خودش شایسته دریافت جایزه معرفی کرد.

احمد طالبی‌نژاد منتقدها را به عنوان افرادی معرفی کرد که هر چقدر هم خوب باشند، هیچ وقت از ریتم سر در نمی آورند! نمونه بارزش همین مراسم طولانی که می توانست دو ساعته تمام شود!

علاوه بر حجت ایوبی که قدری زودتر جلسه را ترک کرد، سیدرضا میرکریمی، کیومرث پوراحمد، مازیار میری، شهاب حسینی، همایون ارشادی، رضا عطاران، بهروز شعیبی، فرامرز قریبیان، مهدی هاشمی، مهناز افشار، فرهاد اصلانی، پگاه آهنگرانی، پرویز شهبازی، علیرضا زرین‌دست، امیر اثباتی، بابک حمیدیان، داریوش فرهنگ، کامبوزیا پرتوی، محمد صالح‌علا، نازنین بیاتی، خاطره اسدی، ترانه علیدوستی، آنا نعمتی، مسعود فروتن، فرشته طائرپور و…. حاضران در این جلسه بودند.