در ابتدای این جلسه نقد و بررسی که بعد از اکران فیلم برگزار شد محمد مهدی عسگر پور کارگردان  فیلم سینمایی «میهمان داریم» با اشاره به انگیزه‌های خود برای تولید این فیلم سینمایی گفت: اصولا منوچهر محمدی به ارائه طرح ها و ایده های مختلف معروف هستند و معمولا طرح هایی را به ما می دهند که نمی توانیم به راحتی از این طرح ها عبور کنیم. ایده ساخت فیلم سینمایی میهمان داریم هم از همین طرح ها شروع شد که بعد از خوانش طرح اولیه من از کلیت کار خوشم آمد و تصمیم گرفتم کار ساخت آن را آغاز کنم.

میهمان داریم و یک چالش فکری برای تولیدکنندگانش

وی ادامه داد: بعد از انجام مراحل مقدماتی مطالعه طرح فیلم تصمیم بر این شد تا با چند نویسنده برای نگارش فیلمنامه اصلی قرارهایی گذاشته شود چون معقتد بودیم دراین مورد باید از توان فرد دیگری برای نگارش فیلمنامه استفاده کنیم. متاسفانه این امکان فراهم نشد و من ناچار شدم خودم نگارش فیلمنامه را به عهده بگیرم که خدا را شکر دوران بسیار لذت بخشی بود و من را به زمانی ارجاع داد که آن را دوست داشتم و علاقه خاصی به آن داشتم.

منوچهر محمدی تهیه کننده فیلم «میهمان داریم» هم در این جلسه نقد و بررسی گفت: ساخت این فیلم سینمایی برای ما حسی بود که برآمده از سینمای انقلاب و دفاع مقدس است. حسی که باید می دانستیم به چه شکلی می توان موضوعات مطرح شده در فیلم را به درستی زنده نگه داریم و این یک چالش فکری بود که برای من همواره وجود داشت. اینکه بتوانیم مرزهای این جهان و آن جهان را در قالب مفاهیم بنیادی و نظری و مسائلی دیگر چون اعتقاد و خانواده مطرح کنیم. بنابراین امیدوارم این مواردی که به آن اشاره کردم در فیلم اتفاق بیفتد و این تبادل فکری که ما در فیلم به دنبال آن بودیم تبدیل به یک جریان در سینمای ما شود.

قرار نیست یک مادر شهید در خانه بماند

شهلا باقری پژوهشگر و از منتقدان حاضر در این نشست گفت: در این فیلم خیلی برای من جالب بود که خانواده ای به تصویر کشیده شده که علاوه بر تعهدات اخلاقی پیام آور ارزش های انقلاب نیز هستند و این فضای فضایی است که کمتر درسینمای دفاع مقدس ما اتفاق افتاده است. سینمایی که علاوه بر بیان ارزش های دفاع مقدس به خانواده نیز می پردازد.

وی خاطرنشان کرد: یکی از پیشنهاداتی که می توانم برای بهتر شدن فضای چنین فیلم های ارزشمند ارائه دهم بسط و نشر ارزشهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس از این خانواده به درون جامعه است. در این فیلم اگر نقش مادر بین جامعه ما منتشر شود و در همان خانه باقی نماند می تواند عنصر بسیار خوبی برای بسط ایثارگری به بطن جامعه باشد و شاید این موضوعی است که در فیلم کمتر به آن پرداخته شده است. فیلم به طور کلی در رسالت خود موفق بود اما اگر ما بتوانیم از این پس اتصال بین خانواده های شهدا و ایثارگران به جامعه را بیشتر تصویر کنیم بسیار بهتر است. این فیلم به خوبی توانسته تجربه زیستی خانواده شهدا را به تصویر بکشد اما اگر وظیفه جامعه شناختی خود را نیز ارائه می داد بسیار بهتر از آن چیزی بود که در حال حاضر می بینیم.

بضاعت های سینمای دفاع مقدس تمام شدنی نیست

ناصر هاشم زاده منتقد و فیلمنامه نویس هم در این جلسه گفت: وقتی این فیلم را تماشا کردم احساس کردم چه بضاعت های خوبی در سینمای دفاع مقدس ما وجود دارد که تمام شدنی نیست و می توان از زوایه های متفاوت به آن نگاه کرد. خوشبختانه منوچهر محمدی در حال ارائه تجربیات خوبی در این عرصه است که از ان جمله می توان به فیلم های طلا و مس و بوسیدن روی ماه اشاره کرد.

این منتقد سینمایی ادامه داد: فیلم میهمان داریم اثر قابل تاملی است که می تواند در ذهن مخاطب و یا پرسشگر سوالات زیادی را مطرح کند . بنابراین وقتی یک فیلم بتواند بحث های ارزشمند و قابل تاملی را مطرح کند به طور حتم آن اثر فیلم قابل تاملی خواهد بود. این فیلم توانسته چالش های خوبی را در ذهن مخاطب ایجاد کند که اتفاقا ما را به ارزیابی از خودمان نیز هدایت می کند و این موضوع تفکر برانگیزی است که می توانیم به عنوان یک امتیاز از آن یاد کنیم .

این فیلم آن چیزی نیست که ما درباره خانواده شهدا می خواستیم

محمد حسین ساعی کارشناس رسانه و ارتباطات هم در این جلسه نقد و بررسی با بیان اینکه فیلم سینمایی میهمان داریم در یک فضای شریفی ساخته شده است، خاطرنشان کرد: این درست که فیلم در فضای شریف و ارزشمندی ساخته شده اما معتقدم آن چیزی نیست که ما برای به تصویر کشیدن زندگی خانواده شهدا می خواستیم. فیلم جنبه کاملا نمادین دارد که از خانه های قدیمی و کهنه تا ریختن قطره اشک دختر شهید روی سطل رنگ سبز را شامل می شود. در اینجا همه چیز نمادین و ابهام برانگیز است و نوع نگاه نیز آنچنان نگاه انزوا طلبانه ای نسبت به خانواده شهید است که در بسیاری از موارد این تلخی تماشاگر را آزار می دهد. دوست ندارم این جمله را به کار برم اما باید بگویم من در فیلم میهمان داریم سندرومی از فیلم «عروسی خوبان» را می بینم که گرچه مقصد دوستان نبوده است اما باعث می شود ماجرای نگاه به این فیلم کمی تلخ شود.

وی تصریح کرد: از نظر من سینمای حماسی به نوعی از سینمای ارزشی ما حذف شده است. و این همان دیدگاهی بود که شهید آوینی در مستندهای روایت فتح شاهد آن هستید. آوینی در این فضا کوشیده است بدون حتی یک تصویر از لحظه شهادت رزمندگان نگاه حماسی و سلوکی آنها را به تصویر بکشد و آن را به جامعه امروز خود بیاورد و این اشکال از سیاستگذاران ماست که فضا را مدیریت نمی کنند و در عرصه فلسفه و عرفان انزواگرایانه قدم بر می دارند. متاسفانه ما در این سالها فیلم حماسی نداریم و اگر هم داریم به قدری تعداد آنها کم بوده که نمی توان از آن به عنوان یک جریان یاد کرد بنابراین باید فکری به حال این فضا کنیم.

پرداختن به خانواده راه نجات سینمای ایران از اعوجاج است

منوچهر محمدی بعد از صحبتهای این سه منتقد و در پاسخ به نقد باقری مبنی بر نپرداختن حضور شخصیت فخر السادات در بیرون از خانه خاطرنشان کرد: مفهوم خانواده یکی از مفاهیم بنیادین است و شاید اگر در شرایط فعلی نسخه ای برای بهبود شرایط مربوط به جامعه و خانواده وجود داشته باشد همان برگشت به درون خانواده باشد. ما اگر بتوانیم از همین خانواده مراقبت کنیم می توانیم به آینده نیز امیدوار باشیم. بنابراین من لزومی برای معرفی شخصیت در بیرون از خانه نمی بینیم چرا که همین فضای ارزشمندی که مادر در آن حضور دارد می تواند مقدمه شناخت بیشتر مخاطب از او و جایگاه وی در بین مردم باشد. اتفاقا پرداختن به این مقوله است که می تواند یکی از راههای نجات سینمای ما از اعوجاج باشد.

وی در پاسخ به اظهارات ساعی پیرامون این فیلم گفت: ما در سینمایی هستیم که اندازه آن گاه به اندازه یک جهان است و گاه به اندازه یک خانه . بنابراین همه قصه های روایت شده دراین فضا هم در این دو چارچوب قرار می گیرد. قصه هایی که به تصویر کشیده می شود که ما از آنها تذکر بگیریم. من نمی خواهم در مقام دفاع از فیلم برآیم اما می خواهم بگویم فضای فیلم ما  دعوت تماشاگر از دنیایی به دنیای دیگر است. دنیایی که با روایت یک قصه می خواهد بدون هیچ شعاری برای تماشاگر قابل باور باشد. بنابراین ما نمی توانیم فیلم شعاری بسازیم که تماشاگر بدون هیچ ملاحتی آن فضا را درک نکند.

عسگرپور هم در پاسخ به اظهارت ساعی و باقری خاطرنشان کرد: چون در این نشست در مقام فیلمساز قرار گرفته ایم بنابراین نمی توانم از مقام یک مدیر سینمایی به بعضی از اظهارات دوستان پاسخ دهم کما اینکه وقتی آقای ساعی بر این باورند که فیلم آنچه دلشان می خواست نبود پس من هم نمی توانم زیاد موضوع را ادامه دهم چرا که این اظهار نظر که برای من قابل احترام است و راه را برای اظهار نظر می بندد. اما می توانم بگویم من فارغ از نگاه اقتدارگرایانه ای که دوستان دارند بر این باورم باید برای ارائه چنین نظرهایی الگوهای مفروضی داشته باشیم و بعد از آنها در قبال این فیلم اظهار کنیم.

کارگردان میهمان داریم در پاسخ به اظهارات باقری هم گفت: لازم نیست حتما در فیلم بقال سرکوچه یا همسایه خانه کناری را نشان دهیم که از قبل آن متوجه تعاملات اجتماعی حاج ابراهیم و فخرالسادت شویم. اینها به نظر من نازل کردن بحث های مطرح شده دراین فیلم آن  هم به شکل عجیب و غریب است. برای من اصلا کاری نداشت در فیلم شخصیت هایی مانند همسایه را اضافه کنم اما معتقدم ما باید شناخت شخصیت ها دریافت را پیدا کنیم.

این جلسه با پرسش و پاسخ حاضران در جلسه ادامه پیدا کرد.