سوره سینما – اینکه شما جزو عاشقان سینه چاک سینما باشید و یا اینکه به صورت تفنن و سرگرمی فیلم تماشا کنید، آنهم نه در سینما ، بلکه حتی در تلویزیون ، ملاک نمی شود که فیلم «الرساله» یا «The Message» را ندیده باشید. تعجب نکنید. این همان فیلم معروفی است که در کشور ما با نام محمد رسول الله(ص) شناخته شده است. این اثر در سال ۱۹۷۶ میلادی ساخته شد و هزینه ها و حاشیه های فراوانی به همراه داشت. فیلمی که به جرات می‌توان گفت به دلیل دقت و پژوهشی که روی آن انجام شده به راحتی پیامبر اعظم را نقطه اشتراک تمامی مسلمانان دنیا معرفی می کند و به گفته کارگردان آن تلاش شده تا پلی باشد میان اسلام و جهان غرب. فیلمی که شخصیت اصلی آن حمزه بن عبدالمطلب، عموی پیامبر اسلام است که با بازی درخشان آنتونی کوئین ماندگار شده است. این اثر که بارها در تلویزیون ایران به نمایش در آمده و هنوز هم بینندگان بسیاری را به خود جذب می کند ، داستان زندگانی پیامبر اعظم را از چهل سالگی تا آخرین سال‌های عمر مبارک وی روایت می‌کند. این روزها که فیلم مجید مجیدی کارگردان سرشناس ایرانی درباره حضرت محمد (ص) آخرین مراحل فنی را سپری می‌کند، امیدواری ها برای ساخت اثری دیگر درباره پیامبر رحمت بیشتر شده است. باشد که ایرانیان مسلمان شاهد تماشای اثری درخشان درباره حضرت ختمی مرتبت باشند.

درباره کارگردان «محمد رسول الله(ص)»

مصطفی عقاد کارگردان سوری این فیلم در ۱۸ سالگی به آمریکا رفت و در لوس‌آنجلس وارد دانشگاه کالیفرنیا شد. بعد از اتمام تحصیلات در دانشکده سینمایی U.C.L.A، در آمریکا ماند. او بیش از ۲۰ فیلم ساخته که همه آنها آمریکایی است. معروف‌ترین آنها الرساله «محمد رسول الله(ص)» ، « عمر مختار » و «هالووین» که فیلم پرهیجان و ترسناکی است و بسیاری فیلمهای مستند هم ساخته ، مثل جمال عبدالناصر. عقاد دستیار چند کارگردان بزرگ و مشهور از جمله «سام پکین‌پا» بوده است. وی در سال ۲۰۰۵ به همراه دخترش با انفجار بمبی توسط القاعده که در یک مجلس عروسی در هتلی در اردن کار گذاشته شده بود ، کشته شد.

مصطفی عقاد و آنتونی کوئین در پشت صحنه «محمد رسول الله»

مشکلات و هزینه های تولید

طبیعی بود که عقاد برای ساخت یک فیلم با محوریت اسلام در هالیوود مشکلات بسیاری را خواهد داشت که هم از لحاظ مکان فیلمبرداری و هم از جنبه مالی با مشکلاتی روبرو شد و برای جذب سرمایه در خارج از آمریکا اقدام کرد. مقامات عربستان سعودی و مراکش برای مشارکت در ساخت این اثر آمادگی خود را اعلام کرده بودند، اما این امر هم محقق نشد و در نهایت عقاد با هزینه ای بالغ بر ۱۷ میلیون دلار فیلم را در لیبی به پایان رساند و پس از اکران در سال ۱۹۷۶ به فروش ۱۵ میلیون دلاری دست یافت.

فیلمبرداری با بازیگران آمریکایی و عرب در دو نسخه

نکته جالب دیگری که درباره این اثر ماندگار در سینمای جهان باید به آن اشاره کرد ، این است که عقاد این فیلم را در دو نسخه ، یکبار با بازیگران آمریکایی و بار دیگر با بازیگران عرب زبان ساخته است . آنتونی کوئین در نقش حمزه ، مایکل آنسارا در نقش ابوسفیان ، ایرنه پاپاس در نقش هند ، آندری موریل در نقش ابوطالب ، نویل جیسون در نقش جعفر بن ابی طالب ، گریک هیگن در نقش عمار ، مایکل فورست در نقش خالدبن ولید ، دمین توماس در نقش زید ، جانی سکا در نقش بلال حبشی ، وولف موریس در نقش ابولهب ، دونالد برتون در نقش عمرو عاص ، رزالی کراچلی در نقش سمیه ، مارتین بنسون در نقش ابوجهل ، ارل کامرون در نقش نجاشی بازیگران آمریکایی این اثر بودند .

دوبله «محمد رسول الله(ص)» با صداهایی ماندگار

بی شک یکی از نقاط قوت و عواملی که باعث نفوذ این اثر در میان مخاطبان کشورمان شده است ، دوبله بسیار زیبای این فیلم با حضور بزرگان عرصه دوبلاژ است.این فیلم با مدیریت منوچهر اسماعیلی که خود نیز دوبله نقش حمزه را بر عهده داشت ،انجام شد و در کنار او هنرمندان بزرگی حضور داشتند که نتیجه ای شایسته و دوست داشتنی را برای مخاطبان به بار آورد.از میان هنرمندان دوبلوری که در این اثر حضور داشتند می توان به نصرالله مدقالچی به جای مایکل آنسارا در نقش ابوسفیان ،رفعت هاشم‌پور به جای ایرنه پاپاس در نقش هند ، احمد رسول زاده به جای آندری موریل در نقش ابوطالب ، جلال مقامی به جای نویل جیسون در نقش جعفربن ابی طالب ، آرشاک قوکاسیان به جای گریک هیگن در نقش عمار ، ناصر ممدوح به جای مایکل فورست در نقش خالدبن ولید ، سعید مظفری به جای دمین توماس در نقش زید ، ناصر طهماسب به جای جانی سکا در نقش بلال حبشی ، عباس تجلی به جای وولف موریس در نقش ابولهب ، ناصر خاوری به جای دونالد برتون در نقش عمرو عاص ، شهروز ملک آرایی به جای نقش شاعری که برای ابوسفیان شعر می‌خواند ، بدری نورالهی به جای رزالی کراچلی در نقش سمیه ، نصرت الله حمیدی به جای مارتین بنسون در نقش ابوجهل ، محمد علی دیباج به جای ارل کامرون در نقش نجاشی ، آذر دانشی به جای همسر ابولهب ، حسین معمارزاده به جای حسن جندی در نقش کسری یا خسرو، شاه ایران و نیز در نقش ملاکی از مدینه ، بهرام زند به جای برونو بارنابه در نقش امیه ، ایرج رضایی به جای محمد البصری در نقش بازرگان ، جواد پزشکیان به جای لئونارد ترولی تاجر ابریشم و فروشنده لباس به هند ، حسین رحمانی به جای یکی از اشراف مکه اشاره کرد.

آهنگساز محمد رسول الله(ص) چه کسی بود؟

موریس ژار سازنده موسیقی بیاد ماندنی فیلم محمد رسول الله(ص) آهنگساز و رهبر ارکستر (متولد ۱۳ سپتامبر ۱۹۲۴ میلادی) در شهر لیون کشور فرانسه بود. وی برای آثار مشهور دیگری مانند لورنس عربستان (۱۹۶۲) ، دکتر ژیواگو (۱۹۶۵) و گذری به هند (۱۹۸۴) آهنگسازی کرد و سه بار جایزه اسکار بهترین موسیقی فیلم را دریافت کرد. او همچنین در سال ۱۹۷۶ برای موسیقی زیبای فیلم محمد رسول الله (ص) کاندید جایزه اسکار شد.ژار بیش از ۱۵۰ موسیقی فیلم برای کارگردانان مشهوری مانند جان فرانک هایمر، آلفرد هیچکاک، جان هیوستن، لوکینو ویسکونتی ساخته است.او برخلاف بسیاری از هم مسلکانش، تحصیل موسیقی را در سن بالا آغاز کرد و قبل از آن وارد دانشکده مهندسی سوربون شد. اما پس از مدتی به این نتیجه رسید که تحصیل خود را در زمینه موسیقی ادامه دهد. او بر خلاف خواسته پدرش سوربون را ترک کرد و برای تحصیل آهنگسازی و هارمونی با گرایش سازی پرکاشن، وارد کنسرواتوار پاریس شد. او اولین موسیقی متن خود را در سال ۱۹۵۱ در فرانسه ضبط کرد.ژار در سال ۲۰۰۹ و در سن ۸۴ سالگی بر اثر ابتلا به بیماری سرطان درگذشت .

قطعه ای از موسیقی متن «محمد رسول الله(ص)» ساخته موریس ژار: