فیلم سینمایی «اشباح» به کارگردانی داریوش مهرجویی درباره تنهایی و سرگشتگی انسان است.

سوره سینما- فیلم سینمایی «اشباح» ساخته کارگردان باسابقه سینمای ایران، داریوش مهرجویی پیشتر در سی و دومین جشنواره فیلم فجر روی پرده رفت و واکنش‌های مختلفی را به همراه داشت. حالا و در تب و تاب بازی‌های جام جهانی این فیلم اکران عمومی شده. فیلمی که خاطره بهترین آثار سازنده‌اش را زنده نمی‌کند، اما تلاش یک کارگردان قدیمی برای روایت قصه‌ای درباره تنهایی، ریاکاری و عشق است. با نگاهی به اثری از ایبسن و چه کسی است که به یاد نیاورد زمانی بهترین اقتباس‌ها در سینمای ایران را داریوش مهرجویی انجام می‌داد؟ تلاش کارگردان به استفاده از قابلیت‌های اثر ایبسن و تلفیق مایه‌های آشنای آثار او با دغدغه‌های همیشگی‌اش قابل توجه است.

خلاصه داستان: تیمسار تورج میر سلیمانی بدلیل از دست رفتن جایگاه و مقام و قدرتش در گذشته حالا به لا ابالی گری رسیده است و خود را تنها حس می کند.شبی که همسرش در خانه نیست با حالی درهم و عجیب در اتاق تاجی کلفت جوان خانه را می زند و به زور وارد می شود . سارا زن خانواده بعد از مدتی متوجه می شود که تاجی از تیمسار باردار است و به همین دلیل او را از خانه بیرون می کند .تاجی بی پناه سراغ معشوقه اش به نام معمار می رود و او هم پس از فهمیدن ماجرا قصد دارد تاجی را بیرون کند که پس از دیدن پولهایی که همسر تیمسار به او داده نظرش عوض می شود .سارا همسر تیمسار فرزندشان مازیار را به خارج از کشور می فرستد .سالها می گذرد ،تیمسار فوت می کند و تاجی هم بر اثر سرطان معده می میرد و دخترش رزا هم بعنوان خدمتکار به خانه تیمسار می رود . مازیار از سفر باز میگردد و با مشکلات شخصیتی و روانی بسیاری مواجه است ، اما چاره رهایی از این حصار ذهنی و آشفتگی را در عشق به رزا می بیند. سارا وقتی از تصمیم جدی آنها مطلع می شود ، حقیقت را بازگو می کند و می گوید که رزا هم دختر تیمسار است و مازیار و رزا را به شوک و سرگشتگی عجیبی فرو می برد.

چند نکته درباره فیلم: « اشباح » روایت انسان هایی در گیر و دار تقدیر و در رفت و آمد با امید و نا امیدی است. داریوش مهرجویی این بار هم سراغ اقتباس رفته و فیلمنامه را با نگاهی به نمایشنامه معروف نویسنده نروژی ، هنریک ایبسن نوشته است. ایبسن نویسنده ای سرشار از مفاهیم عمیق و با روحیه ای ستیزه جو با جامعه و اندیشه دوران خود بود و در دوران خودش با چالش های فراوانی روبرو شد.گئورگی پلخانف فیلسوف و منتقد روس ایبسن را آموزگاری پریشان میداند و بهزاد قادری در کتاب « ایبسن؛ آرمانشهر و آشوب » می نویسد که « این به دلیل فضای بسته انسان های موجود در نمایشنامه های اوست که سرشار از ناامیدی و در یک تنگنا قرار دارند ». حالا مهرجویی با همان علائق فلسفی و روانکاوانه ای که در آثارش از او سراغ داریم وارد این داستان شده و شخصیت هایی را خلق کرده که بی تردید می شد با وسواس و حساسیت بیشتری آنها را پرداخت کرد و فضاهای بکر و تاثیرگذارتر را بر اساس اغتشاش و آشوب نهفته در آثار ایبسن بوجود آورد.فروپاشی و انحطاط فردی و زوال و نابودی تیمساری که روزی در شان و درجاتی بالا قرار داشت و گسیل شدن این تاریکی به زندگی یک خدمتکار جوان و رقم خوردن آینده ای سیاه برای فرزندان آنها که در نهایت به نوعی زوال پسرش را به همراه دارد.

«اشباح» تلاش دارد در فضای افشاگرانه و تند خود سرگشتگی انسان را به تصویر بکشد و با دست گذاشتن بر نقاط تاریک و دنیای پیرامون آن که به نقل از خود فیلم همیشه آسمان آن ابری است و تنفس در آن دشوار است ، از سویی هم تنهایی او را در میان انبوهی از روابط معلول و ریاکارانه دیگر آدمیان نمایان کند. ریاکاری و ارتباط معلولی که نماد شخصیتی آن ، معمار ، معشوقه سابق تاجی است که در میان زرق و برق مادیات عشق را به فراموشی می سپارد. مازیار فرزند تیمسار که به لندن رفته بود حالا پس از سالها آمده و تنها امید او به زندگی ، رزا دختر تاجی است که با بیرون آمدن غول حقیقت از پشت ابرهای ذهن پنهان کار مادر که قصور کرده ، تنها روزنه امید مازیار را که عشق به رزا و زندگی با او در جزیره ای دور افتاده بود را می بلعد . نکته آخر اینکه تاکید بر آفتاب در اثر ایبسن نقشی عرفانی دارد و در «اشباح» مهرجویی هم می توان از آن به عنوان تشعشعی از رستگاری ابدی یاد کرد که در پایان فیلم به زندگی مازیار رنگ می بخشد . در مجموع «اشباح» اثری متوسط از مهرجویی است که ظرفیت بالایی از لحاظ تبدیل شدن به اثری ماندگار و موفق را داشت و این ویژگی ها را نیز باید مدیون جهان داستانی ایبسن دانست.

کوتاه از بازی های فیلم: از بازیگران جوان این فیلم ملیکا شریفی نیا در نقش تاجی و هنگامه حمیدزاده در نقش رزا توانسته بودند بازی‌های قابل توجهی را ارائه کنند که دریافت دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و دومین جشنواره بین المللی فیلم فجر مهر تاییدی بر این امر است، اما امیر علی دانایی انتخاب مناسبی برای ایفای نقش مازیار نبوده و فاصله بازی او در مقابل بازیگرانی چون مهتاب کرامتی به راحتی به چشم می آید و در فضای کلی داستان قابل باور نیست. حسن معجونی هم در حضور کوتاه خود حس مورد نظر شخصیت معمار را با توجه به ویژگی‌های شخصیتی و جسمانی‌اش به خوبی به مخاطب القا می‌کند.

آمار فروش: فیلم سینمایی «اشباح» که تهیه کننده آن جهانگیر کوثری است و پخش آن را هدایت فیلم بر عهده دارد با برخورداری از ۱۰ سالن سینما در پایتخت در مدت ۲۴ روز نمایش به فروش حدود ۱۶۰ میلیون تومان دست یافته است که به نظر با این تعداد سینما نسبت به دیگر آثاری که همزمان با آن روی پرده آمده اند آنچنان از لحاظ فروش عقب نیست و در شرایطی یکسان به سر می‌برد.