فیلمنامه‌نویس فیلم «آزادی مشروط» بهروز افخمی و داریوش مهرجویی را از معدود فیلمسازانی دانست که علاقه به مطالعه دارند.

حسین مهکام به سوره سینما، درباره روند ساخت اولین فیلم خود گفت: تدوین فیلم «آزادی مشروط» به پایان رسیده است و در حال حاضر مشغول صداگذاری و ساخت موسیقی برای آن هستیم. امیدوارم که فیلم با کیفیت خوبی برای حضور در جشنواره فیلم فجر آماده شود. لذت کارگردانی از برخی جهات حتی بیشتر از نوشتن فیلمنامه است. البته تفاوتی میان این دو کار نیست. کارگردانی هم نوعی نوشتن است. البته ابزار آن فرق می کند.

این فیلمنامه‌نویس افزود: من با کارگردانی بیگانه نبودم. در فیلم کاهانی، به عنوان نویسنده سر صحنه هم حاضر می شدم اما کارگردانی باعث شد هماهنگی فیلمنامه با اقتضائات تولید و توالی سکانس ها را بهتر درک کنم. مهم ترین درس کارگردانی برایم این بود که متوجه مساله مهم تدوین شدم. در فیلمنامه های بعدی بهتر می دانم که کدام سکانس ها ارجحیت دارند و با توجه به شناختی که از اهمیت تدوین پیدا کرده ام می نویسم.

مهکام درباره دومین تجربه کارگردانی خود نیز گفت: مشغول نگارش فیلمنامه تازه ای با موضوع اجتماعی شهری هستم که بعد از پایان نوشتن برای ساخت آن اقدام خواهم کرد.

حسین مهکام درباره کارهای دیگرش گفت: دو فیلمنامه دیگر نیز دارم که یکی «چهارشنبه ۱۹ آبان» است که در آن به وحید جلیلوند و علی زرنگار مشاوره داده‌ام. این فیلم در حال ساخت است و برای جشنواره فیلم فجر آماده می‌شود. فیلمنامه دیگرم برای داریوش غذبانی است که «سگ دو» نام داشت اما گویا قرار است با اسم «از نفس افتاده» ساخته شود. این فیلم، اولین تجربه این کارگردان است.

او درباره تجربه نوشتن فیلمنامه مشترک نیز گفت: به جز تجربه ای که با عبدالرضا کاهانی داشتم راستش از دیگر همکاری هایم راضی نبودم. به نظرم افق دید نویسندگان باید ۶۰ تا ۷۰ درصد به هم شبیه باشد تا نتیجه کارشان خوب از آب در بیاید. ولی به هر حال اختلاف وجود دارد. با این وجود حرف آخر را کارگردان می زند. فیلمنامه نویس اگر قواعد حرفه ای کارش را بداند خودش را با زوایای ذهنی کارگردان همسو می کند.

حسین مهکام که پیش از این تجربه به عنوان مشاور فیلمنامه «با دیگران» را نیز در کارنامه خود ثبت کرده است، درباره این حرفه گفت: حضور نویسنده مشاور، صرفا شفاهی است. مشاور به هیچ وجه در نوشتن فیلمنامه دخالت نمی کند و در عوض قدم به قدم در بازنویسی آن همراه نویسنده است و موارد مورد نظرش را به صورت شفاهی ارائه می دهد.

نویسنده فیلمنامه «هیچ» گفت: یک فیلمنامه اقتباسی برای یدالله صمدی نوشتم که «پدر آن دیگری» هستم، نام دارد و از داستانی به همین نام، نوشته پرینوش صنیعی اقتباس شده است. نگارش این فیلمنامه تمام شده است.

مهکام درباره اقتباس در سینمای ایران گفت: متاسفانه در این زمینه بسیار ضعیف عمل کرده ایم و به جز چند نمونه درخشان، فیلم های اقتباسی چندانی در سینما نداریم. فکر می کنم «پله آخر» علی مصفا یکی از بهترین اقتباس های سینمای ایران است. مصفا تنها حال و هوایی از دو داستان «لئو تولستوی» و «جیمز جویس» را گرفته و نام آن ها را نیز در تیتراژ آورده است.

نویسنده فیلمنامه «برف» ادامه داد: اقتباس یعنی همین. متاسفانه فیلمسازان ما فکر می کنند وقتی قرار است اقتباس کنند باید عین داستان را بیاورند و فیلم کنند. نویسنده ها هم چنین انتظاری دارند. آنها دوست دارند داستانشان کاملا در فیلم وجود داشته باشد. این به نظر مضحک است. اقتباس یعنی گرفتن حال و هوای یک داستان. وقتی امتیاز یک اثر را می‌خرند معنی اش این نیست که آن را بدون پس و پیش بسازند. در غرب اقتباس امر متداولی است. به عنوان مثال بیشتر آثار استنلی کوبریک اقتباسی است اما فیلم هایش وامدار قصه نیست. داستان تنها دستمایه کار کارگردان است و در نهایت معلوم است که فیلم و فیلمنامه برای کوبریک است. داستان از ذهن کارگردان عبور کرده است.

مهکام تصریح کرد: نمی توان گفت ایراد از ادبیات ما است. ما قصه های درخشان زیادی داریم. مساله این است که بیشتر کارگردان های ایرانی زیاد اهل مطالعه نیستند. بسیاری از این کارگردان ها متاسفانه از فیلمسازان قدیمی و پیشکسوت هستند. میانگین مطالعه بین اهالی سینما پایین است. داریوش مهرجویی و بهروز افخمی جزو معدود کارگردان های پیش کسوتی هستند که مطالعه می کنند.

حسین مهکام در پایان گفت با وجود «آزادی مشروط» و «چهارشنبه ۱۹ آبان» اگر کار صمدی و قذبانی هم روند تولید خود را با موفقیت طی کند، امسال با چهار فیلم در جشنواره حضور خواهد داشت.