کارگردان اسکاری سینمای ایران فیلمنامه‌های فیلم‌هایش را در مراسمی ویژه رونمایی کرد.

سوره سینما- کتاب «هفت فیلنامه از اصغر فرهادی» بعد از ظهر شنبه هفدهم آبان در مجتمع فرهنگی تجاری کوروش با حضور این کارگردان نامی سینمای ایران و برخی از هنرمندان و همچنین جمع کثیری از علاقمندان رونمایی شد.

در این مراسم ابتدا چهره هایی همچون حسن کساییان(مدیر نشر چشمه)، امیر شهاب رضویان، علی معلم، امیر پوریا، سعید عقیقی و مهرزاد دانش در مورد فرهادی صحبت کردند. در این مجموعه صحبت های کوتاه، به برخی از ویژگی های فرهادی از جمله توانایی اضافه کردن درام به قصه های اجتماعی ، ظرافت نگاه نویسندگی و … اشاره شد. سپس، اصغر فرهادی درباره کتاب خود دقایقی صحبت کرد.

فرهادی در ابتدای سخنان خود گفت: انتظار این میزان از جمعیت را برای رونمایی کتابم نداشتم و به خاطر این دلگرمی از همه دوستان و حضار متشکرم. حالا فرصت خوبی است برای آنکه چند نکته را عنوان کنم؛ اولین آنها در بخشی از مقدمه کتاب آمده که برای شما می خوانم: «وقتی فیلمنامه های پیش رو را مرور می کنم، آنچه بین همه آنها مشترک است و از «رقص در غبار» تا «گذشته» پررنگ تر و آگاهانه تر شده، علایم سوال است. علایم سوالی که فیلمنامه به فیلمنامه چندوجهی تر شده است. اگر با این نوشته ها توانسته باشم جسارت پرسشگری را در تماشاگران تقویت کرده و ترس شان را از کاشتن بذر سوال در ذهن ها بکاهم، از زمانی که برای نوشتن صرف کرده ام راضی و خشنودم؛ که دنیای امروز ما بیش از آنکه نیاز به مقام و مسوول پاسخگو داشته باشد محتاج مردمی است پرسشگر؛ مردمی که از گذاشتن علامت سوال در برابر آنچه برای شان ثابت و قاطع است، نهراسند.»

اصغر فرهادی بعد از خواندن این مقدمه ادامه داد: آنچه برای شما خواندم چکیده تجربه های من بود و چیزی که بالای صفحه سفید هر ورق از فیلمنامه هام، همیشه در نظر داشته ام. صحبت های من در کلاس یا نقدهایی که درباره من می خوانید و خلاصه هر چیزی که می خواهد توضیح بدهد من چطور کار می کنم، خطرهایی هم دارد! به همین دلیل من همیشه نگرانم کتابی از مصاحبه هایم در بیاید یا ناخواسته کاری غیر از شغل اصلی ام که فیلمنامه نوشتن و فیلم ساختن است انجام بدهم، چون ممکن است در دل کسانی که علاقمند به فیلمنامه نوشتن و فیلم ساختن هستند، نوعی ترس را ایجاد کند. ترسی که می گوید یک فیلمنامه نویس باید آگاهی زیاد و دقیقی نسبت به هر چیزی داشته باشد و بعد کار خودش را شروع کند. اینکه می گویند فرهادی فیلمنامه اش را مهندسی می کند و … اگرچه باید برای من خوشایند باشد، اما واقعیت بیرونی ندارد. بخش زیادی از این نوع از پردازش، حاصل ناخودآگاه من است و در برابر بسیاری از سوالاتی که سر کلاس از من پرسیده می شود صادقانه ترین پاسخ این است که بگویم نمی دانم. بخش زیادی از قصه هایی که در فیلمنامه های من وجود دارد و از نگاه شما زیبا و فکر شده است، از ناخودآگاه من می آید و شاید خودم هم نمی دانم چگونه از نقطه ای به نقطه دیگر رسیدم. اصلا شاید حسن یک کار در این است که بیشتر از ناخودآگاه ما بر بیاید. ما باید از خواندن مصاحبه ها و … تنها در راستای دستیابی به ناخودآگاه خودمان استفاده کنیم. هر چقدر بیشتر آگاه باشیم خطر تصنع و تکلف در کارمان بیشتر می شود.

کارگردان اسکار گرفته سینمای ایران در بخش دیگری از صحبت های خود برای تبیین هر چه بیشتر صحبت های خود اضافه کرد: من تا چندی پیش سیگار می کشیدم و خیلی از شخصیت ها در همه فیلمنامه هایم هم سیگار می کشیدند. مدتی است سیگار را ترک کرده ام و چندی پیش متوجه شدم ناخودآگاه هیچ کدام از کاراکترهای قصه ام هم سیگار نمی کشند! این از ناخودآگاه من بر می آید و این صادقانه ترین شکل کار است.هیچ فیلمسازی نباید تعریف و تمجیدها را به خود بگیرد و مخاطب هم نباید فکر کند او مثل یک خدای بزرگ همه چیز را از قبل می داند. تنها فرق چنین کارگردانی سماجت و پشتکاری اوست و همچنین بهره مند بودن از یک بانک عاطفی و ناخودآگاه غنی که در کودکی و نوجوانی سعی کرده با خواندن و شنیدن داستان زندگی اطرافیان و حرف های آنان، ارزش بیشتری به آن ببخشد. بنابراین اگر ما کتب سینمایی می خوانیم و مصاحبه ها را دنبال می کنیم و حرف ها را گوش می کنیم باید بدانیم بهتر است مراقب برداشت های خودمان باشیم. اینطور تصور نکنیم که درباره کلمه به کلمه یک فیلمنامه از قبل فکر شده است و فیلمنامه نویس با یک قدرت مطلقه همه آنها را از قبل حساب کرده است. مقابل هر فیلمنامه در این کتاب می توان هزار علامت سوال گذاشت . نقد به آن وارد کرد. اگر من امروز فکر می کنم تجربه اولم با مثلا تجربه چهارم من تفاوت دارد به این دلیل است که خودم همین کار را با فیلمنامه های خودم انجام داده ام و نسبت به خودم سختگیر بوده ام.

فرهادی گفت: من اولین فیلم سینمایی ام را سال ۸۱ ساختم و ۱۲ سال است که در سینما هستم، هرچند پیش از آن تلویزیون و رادیو و تئاتر را هم تجربه کرده بودم.  سخنم با علاقمندان در بدو ورود به این عرصه این است که برای موفقیت یک عامل مهم وجود دارد به نام زمان. کیفیت یک اثر چه در نوشتن و چه در بازی و چه در کارگردانی نسبت مستقیمی دارد با میزان زمانی که برای آن صرف می شود.  یک فیلمنامه خوب قطعا در یک ماه نوشته نمی شود، حتی اگر همه نوابغ فیلمنامه نوسی جهان هم جمع شوند نمی توانند چنین کاری انجام دهند.  یک کار هنری هم مثل یک چای گوارا نیاز به دم کشیدن دارد. یکی از عیب های ما این است که به هر آنچه خودمان داریم به چشم تحقیر نگاه می کنیم و فکر می کنیم وضعیت همسایه از ما بهتر است. به همین دلیل تنها ما نیستیم که مشکل فیلنامه داریم و تعجیل در نوشتن متن در همه جای دنیا وجود دارد. موفق ترین کارهای من زمان بر ترین آنها بوده اند. همیشه یاد گرفته ام فریب تشویق کسانی را که زودهنگام با اثر من روبرو می شوند نخورم.  اگر من بعد از تشویق دوستانم به سرعت از یک سکانس بگذرم و به سکانس بعدی برسم، دیگر این فرصت را ندارم که فکر کنم آیا آنان تحت نوعی جوگرفتگی و احساسات زدگی تشویقم کردند یا نه؟ در نوشتن فیلنامه خوب هم همین سیستم وجود دارد و حداقل هشت ماه برای نوشتن یک قصه خوب زمان نیاز است.

اصغر فرهادی در پایان صحبت های خود توضیح داد: من هیچ صحنه ای را ننوشته ام مگر اینکه آن را پریسا بخت آور خوانده و تأیید کرده است. اگر هم خوب نبوده با صراحت به من گفته، هرچند که کار به دعوا و قهر چند روزه هم کشیده باشد. به هر حال من فیلمنامه ها را تنها ننوشته ام. در تیتراژ فیلم های من نام او در کنار نام من به عنوان فیلمنامه نویس درج نشده اما همیشه همراه من بوده و همیشه حتی به صورت تلفنی نظر او را هم پرسیده ام.من آدم خوش شانسی بوده ام که با همکاران بسیار خوبی همراه شده ام. من دوستان خوبی در سنین مختلفی دارم و نزدیک ترین دوستان من کسانی هستند که موی سپید دارند و دل جوان. کسانی مثل حسین جعفریان یا محمود کلاری و … .

پریسا بخت آور همسر فرهادی نیز لحظاتی روی سن آمد و با بغض نسبت به اتفاق رونمایی از این کتاب ابراز خوشحالی کرد. حمید فرخ نژاد، بابک کریمی، سروش صحت، احمد مهرانفر، محمود کلاری، حسین جعفریان و … از جمله چهره های حاضر در این مراسم بودند. کتاب «هفت فیلمنامه از اصغر فرهادی» شامل متن فیلم های «رقص در غبار»، «شهر زیبا»، «دایره زنگی»، «چهارشنبه سوری»، «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» است که توسط نشر چشمه با قیمت ۴۴ هزارتومان وارد بازار کتاب شده است.