کارگردان مستند «روزهای خرداد» گفت: جریان ۸۸ اتفاقاتی در دل خود داشت که جایی گفته نشد و لازم بود مطرح شود.

سوره سینما- مستند «روزهای خرداد» ساخته مهدی دزفولی به گفته سازنده‌اش تصویری متفاوت از ماجراهای پس از انتخابات سال ۸۸ دارد. کارگردان این فیلم درباره انگیزه تولید این پروژه صحبت کرد. مستندی مصاحبه محور که چهارشنبه ۱۰ آذرماه در حوزه هنری رونمایی می‌شود.

انگیزه ساخت مستند «روزهای خرداد» بعد از گذشت ۵ سال از کجا نشات گرفت؟

مهدی دزفولی: بعد از سال ۸۸ علاقمند بودم درباره رخدادهای پیش آمده این دوره که یکی از حساس ترین مقاطع تاریخ معاصر است مستندی بسازم و کاری متفاوت و منصفانه انجام دهم. جریان آن سال در ابعاد مختلف ناگفته های زیادی داشت که هیچگاه به آن پرداخت نشد. این دغدغه در من وجود داشت تا اینکه انتخابات سال ۹۲ و نتیجه ای متفاوت از آنچه ۴ سال قبل رخ داد انگیزه من را بیشتر کرد. به همین خاطر وقتی حوزه هنری پیشنهاد ساخت چنین مستندی را مطرح کرد من هم استقبال کردم.

هدفتان از پداختن به این موضوع چه بود؟

در درجه اول بازکرن مسایلی که به هر دلیل توجه زیادی به آن نشده بود. در کلیت کار تلاش کردیم ابعاد ناگفته ای که باعث جنجال و رسانه ای شدن برخی موضوعات شده بود را با قرائت و تفسیر به نقل از برخی افراد صاحب نظر مطرح کنیم. یکی از اصلی ترین مباحثی که آن سال وجود داشت بحث تقلب بود. آن زمان مستندهای زیادی در این باره ساخته شد و من باید تلاش می کردم حرفی متفاوت از آنچه تا کنون مطرح شده داشته باشم. به این منظور باید افراد شاخصی از طیف های مخالف و موافق در این باره صحبت می کردند.

پرداختن به موضوع تقلب طبیعتا در ادامه ماجرای حصر هم به دنبال داشت. این مستند جایی برای این موضوع هم دارد؟

مهمترین موضوعی که آن زمان مطرح شد اینکه اصلا چرا سال ۸۸ در آرای مردم تقلب شده ولی در سال ۹۲ کسی به نتایج معترض نیست. ما باید اول این موضوع را بررسی می کردیم که در این بین بعد از انتخابات ۸۸ بحث تمایل به حصر خانگی هم مطرح شد و ما سعی کردیم غیر مستقیم از طریق صحبت های افرادی که در این مستند حضور داشتند به این مساله هم پاسخ دهیم. به عنوان مثال طبق اظهارات عباسعلی کدخدایی مشاور عالی دبیر شورای نگهبان و سخنگوی سابق شورای نگهبان آن زمان فقط رای مردم مهم است و اینکه چه کسی رای بیاورد اهمیت نداشت. ما سعی کردیم از لابلای همین صحبت‌ها قضاوت را به عهده بیننده واگذار کنیم.

بعد از گذشت ۵ سال که کمتر واژه تقلب ذهن مردم را مشغول کرده است به نظرتان پرداختن به این مساله چه ضرورتی داشت؟

بعد از ۵ سال مردم به تقلب هیچ توجهی ندارند حتی وقتی انتخابات ۹۲ برگزار می‌شود و حسن روحانی رای می آورد واکنش ها چنان متفاوت است که دیگر کسی از این واژه استفاده نمی‌کند. دقیقا می خواستیم به همین جواب برسیم که چرا دیگر کسی به این مساله اهمیت نداد؟ ما سعی کردیم با پرداختن به یک روایت یک خطی قضاوت را به عهده بیننده بگذاریم. اگر به خاطر داشته باشید حسن روحانی هم سال گذشته در مجلس مطرح کرد که به هیچ وجه امکان تقلب نیست و در این مستند دکتر آخوندی مشاور میرحسین موسوی نامزد انتخابات ریاست‌ جمهوری سال ۱۳۸۸ هم مطرح می‌کند که این امکان وجود ندارد.

رضایت افرادی چون ابراهیم یزدی، فائزه هاشمی، احمد منتظری، الهه کولایی، محمدحسین صفار هرندی و … برای گفت و گو ساده نبوده. چطور آنها را راضی کردید در این مستند حضور داشته باشند؟

پیدا کردن این چهره‌ها ساده نیست، با پیگیری های مصرانه توانستیم با آنها ارتباط برقرار کنیم و این تضمین را دادیم که از صحبت‌هایشان درست استفاده شود. از طرفی ما حضور چهره های متفاوتی را داشتیم و هدفمان ارائه نظرات از تفکرهای مختلف بود. هیچ بخشی از گفت و گو ها تحریف نشد و همه نظرات و حرف هایشان به صورت کامل در مستند استفاده شد. ما تقریبا ۴۰ نفر در نظر داشتیم اما سرانجام ۱۵نفر قبول کردند.

نزدیکان و وابستگان نامزدهای انتخابات ۸۸ هم جزو این چهل نفر بودند؟

بله. مثلا انتخاب فائزه هاشمی یا ابراهیم یزدی به همین دلیل بود، اما ما سراغ افراد زیادی رفتیم که هر کدام به دلایل خاص خودشان تمایلی به صحبت کردن نداشتند. عطاءاله مهاجرانی و اردشیر امیرارجمند از جمله افرادی بودند که موفق نشدیم از صحبت‌های شان استفاده کنیم. به طور کل ۵۰ درصد کسانی که مد نظر مان بودند حضور پیدا کردند و نیم دیگر هم به خاطر دلایل شخصی جواب مثبت ندادند.

مستند «روزهای خرداد» تنها به مصاحبه با این افراد می پردازد یا المان‌های دیگری هم دارد؟

این فیلم مستند مصاحبه محور است، اما تصاویر آرشیوی کمتر دیده شده مربوط به آن سال را هم در خود جای داده است. ما سعی کردیم برای جذابیت بیشتر در کنار صحبت های مطرح شده از تصاویری استفاده کنیم که به استناد مباحث مطرح شده کمک کند. در مجموع ۲۵دقیقه مستند مربوط به مصاحبه و ۱۵ دقیقه هم مربوط به تصاویری آرشیوی است.

مستند «روزهای خرداد» چگونه می تواند در اختیار علاقمندان قرار بگیرد؟

ما ۴ شنبه همین هفته در حوزه هنری مراسم رونمایی برگزار خواهیم کرد. در این مراسم برخی از افرادی که از نظراتشان در مستند استفاده کردیم هم حضور خواهند داشت. علاوه بر این طی این مدت سعی کردیم با نمایش این مستند در دانشگاه ها و فرهنگسراها نظرات طیف های مختلف را جویا شویم. همچنین در نظر داریم در یک اکران خصوصی از سیاسیون و اهالی رسانه دعوت کنیم و بعد از نمایش هم جلسه نقد و بررسی داشته باشیم.

این روزها فعالیت های دیگری هم دارید؟

دو پروژه مستند در دست دارم. یکی درباره سقوط هواپیمای سی ۱۳۰ که سال ۶۰ اتفاق افتاد و بزرگانی چون یوسف کلاهدوز، موسی نامجو، ولی‌الله فلاحی، جواد فکوری و محمد جهان‌آرا در آن حادثه به شهادت رسیدند. در این مستند سعی کردیم زمینه های بروز چنین حادثه ای را با توجه به اتفاقات آن سال بررسی کنیم. این مستند بهمن ماه رونمایی می‌شود. کار دیگری هم در دست دارم که حزب جمهوری اسلامی ایران را از ۲۲ بهمن ۵۷ تا ۱۲ اردیبهشت ماه ۶۶ مورد بررسی قرار می‌دهد. این مستند سال آینده به سرانجام می‌رسد و امیدوارم قبل از ۷ تیرماه سال آینده بتوانیم از آن رونمایی کنیم.