مستندهای «مصطفی» و «عباس» محصول حوزه هنری تصویری ماندگار از سرداران دفاع مقدس هستند.

سوره سینما- وبسایت حوزه هنری نوشت: آنهایی که «مصطفی» و «عباس» را دیده‌اند مشتاقانه انتظار تماشای بخش‌های بعدی را می‌کشند و البته این را متوجه شده‌اند این آثار شاید بیشتر از بعضی از فیلم‌های سینمایی رضا میرکریمی در کارنامه او ماندگار شود. مجموعه مستند داستانی «نام‌ها» محصول حوزه هنری، پروژه‌ای است بزرگ و منحصر به فرد درباره سرداران دفاع مقدس که به کارگردانی سیدرضا میرکریمی و همراهی یک تیم بزرگ ساخته می شود. تا کنون دو اپیزود از «نام‌ها» آماده شده، روی پرده رفته و مورد توجه قرار گرفته است. اپیزود «عباس» درباره شهید عباس دوران و «مصطفی» درباره شهید دکتر مصطفی چمران. میرکریمی که سال‌ها قبل و پیش از آن که به عنوان کارگردان سینما به شهرت برسد، فیلم کوتاه و مستند ساخته و برای کودکان مجموعه کارگردانی کرده، در این تجربه تازه، دوباره به سراغ مخاطب نوجوان رفته و قصه قهرمانانی را روایت کرده که حفظ یاد و خاطره‌شان یک وظیفه ملی است. این مجموعه به شیوه کمیک موشن ساخته می شود و پیش از آن، در سینمای ایران اتفاقی به این شکل و سبک وجود نداشته است. مجموعه‌ای برای مخاطب نوجوان که با عوامل حرفه‌ای ساخته شده و هر یک در مورد قهرمانی است که نامش را بارها شنیده ایم اما شاید بسیاری از فرازهای زندگی او را نمی دانیم.

«مصطفی»؛ قصه آرمانخواهان از جان گذشته

در اپیزود «مصطفی» که درباره شهید دکتر مصطفی چمران است راوی پرویز پرستویی است که با صدای گرمش کمک کرده حس و حالی که کارگردان نیاز داشته، در اثر متجلی شود. در صدای پرستویی تلفیق احساس و قدرت مردانه و شور و اشتیاق یک مبارز آرمانگرا وجود دارد و این انعکاس روح بی¬قرار شهید بزرگواری است که سلوک و منش او، استثنایی و تکرارنشدنی به نظر می‌رسد. قصه از زبان مصطفی روایت می‌شود و این اپیزود فرم دایره ای دارد. آغاز قصه، پرواز مرغ دریایی و شروع روایت مصطفی است از زندگی‌اش و ختم داستان شهادت او و بازهم پرواز مرغ دریایی، که نمادی است از رهایی. آنچه کارگردان برای نمایش ابعاد مختلف شخصیت این سردار بزرگ گزینش کرده، در زمان محدودی که این اپیزود دارد شامل فرازهایی اساسی است، مثل تحصیل در آمریکا، ازدواج اول شهید چمران، سفر به لبنان، آشنایی با امام موسی صدر، ازدواج با غاده و بازگشت به ایران و شهادت. نزدیک شدن به روحیات مصطفی و فاصله گرفتن از دیدگاه رسمی و نگاه کلیشه ای به این شهید بزرگوار از جذابیت‌های این اپیزود است. به ویژه که این مجموعه برای مخاطبی ساخته می شود که شاید آشنایی‌اش با این شخصیت ها در کمترین حد ممکن باشد. میرکریمی غبار را از تمثال مصطفی کنار می‌زند و او را به چهره‌ای دست یافتنی تبدیل می‌کند. رد پای گرایش‌های سیاسی و عقیدتی او و تعلق خاطرش به مردم مظلوم جهان و رسالتی که برای خود قائل بوده را در این اپیزود می توان یافت و از این منظر، «مصطفی» به شخصیت والا، پیچیده و چند وجهی شهید چمران وفادار است.

«مصطفی» از نظر ساختاری شکست زمان دارد، قصه به شکل خطی و ساده روایت نمی‌شود و این رفت و برگشت زمانی و پراکنده گویی های راوی، این ذهنیت را در مخاطب تقویت می‌کند که شنونده خاطرات یک شخصیت است. شخصیتی که پشت فرمان و از آینه خودرو با همسر و فرزندانش وداع می‌گوید تا فرزندان مظلوم لبنان را پدری کند. شهید دکتر چمران، شخصیتی والامقام در تاریخ سیاسی معاصر ایران است و پرداختن به او در یک بخش ۳۰ دقیقه‌ای قطعا همه زوایای شخصیتش را بازتاب نمی‌دهد. اما میرکریمی موفق شده در این اپیزود هم تماشاگر را با خود همراه کند، هم روی مخاطب تاثیر بگذارد، هم به یادمان بیاورد که در روزگاری نه چندان دور، آرمانخواهانی می‌زیستند که برای آن که جهان جای بهتری برای زندگی کردن باشد، جانشان را هم دریغ نکردند.

عباس؛ قصه اسطوره های ماندگار

اپیزود «عباس» در مقایسه با اپیزود «مصطفی» یک ویژگی بارز دارد. این که بسیاری از ما مانند نسل امروز که مخاطب اصلی قصه هستند، از جزئیات زندگی این شهید بزرگوار چیزی نمی‌دانیم. به همین دلیل این اپیزود جذاب تر است. صدای امیر جعفری و ریما رامین فر روی دو شخصیت اصلی، فضای عاطفی مجموعه را تقویت کرده و یکی از مهمترین امتیازهای این بخش، تاکید فیلمساز روی علاقه عباس به همسرش مهناز است. در این قصه، با توجه به شخصیت شهید دوران، طنزی لطیف جاری است که بار تراژیک قصه را کمرنگ می‌کند. فیلمساز در این قصه، با توجه به نام شخصیت اصلی، او را به واقعه کربلا پیوند می‌زند و در کنار آن، عباس را قهرمانی اسطوره‌ای می‌داند که همچون رستم، سیاوش و سهراب در خاطره‌ها ماندگار می‌شود. «عباس» به دلیل روحیه شهید دوران و حماسه بزرگی که با ایثار او شکل گرفت، لحنی حماسی دارد و احساس غرور و افتخار را در مخاطب زنده می‌کند. این هم یکی از دستاوردهایی است که فیلمساز با ساخت این اپیزود به آن دست یافته است. عشق در «عباس» پررنگ تر از «مصطفی» است و ردپای مهناز همان طور که در زندگی شخصی شهید دوران پررنگ بوده، در این بخش از مجموعه قوی است.

با تماشای دو بخش از مجموعه «نام‌ها» می‌توان حدس زد میرکریمی برای روایت هر قصه بنا بر شخصیت و ویژگی قهرمان آن داستان، رویکردی انتخاب کرده و استراتژی داشته است و این به کلیت مجموعه تنوع و تازگی داده است. آنهایی که «مصطفی» و «عباس» را دیده‌اند مشتاقانه انتظار تماشای بخش‌های بعدی را می‌کشند و البته این را متوجه شده‌اند این آثار شاید بیشتر از بعضی از فیلم‌های سینمایی رضا میرکریمی در کارنامه او ماندگار شود.