فیلمبرداری فیلم سینمایی «برف» به کارگردانی مهدی رحمانی این روزها در خانه‌ای در شمال تهران ادامه دارد.

سوره سینما- در یکی از روزهای تعطیل زمستان که تهران خلوت است و آرام، گروه سازنده فیلم سینمایی «برف» به کارگردانی مهدی رحمانی در یک لوکیشین بزرگ و چشم نواز در خیابان مقدس اردبیلی مشغول کارند. عمارتی که یکی از لوکیشن‌های اصلی «برف» است، تقریبا از نسل ساختمان‌هایی است که دیدنشان در شهر آپارتمان‌ها و برج‌ها جذابیت مضاعف دارد. در حیاط بزرگ عمارت، باغچه و استخر خودنمایی می‌کند و گلدان های کوچک و زیبایی که در اطراف پله های اصلی حیاط گذاشته شده محوطه را زیباتر کرده اند. گروه داخل سالن اصلی و در طبقه اول مشغول به کارند.

مهدی رحمانی در کنار یدالله نجفی صدابردار نشسته و محمدرضا غفاری بازیگر جوان سینما روی نردبام در حال نصب پرده است. شلوار و لباس سربازی پوشیده با موهای کوتاه سیمای سربازی جوان را پیدا کرده، رویا تیموریان هم با شال سبز و لباس یشمی کنار محمدرضا ایستاده و دیالوگ می گوید. صحبت از خواستگاری است که قرار است به خانه بیاید، پسر جوان به نظر نامطئن و مشوش است و مادر سعی می کند آرام و منطقی رفتار کند. محوطه سالن با یک دست مبل و میز و صندلی ناهار خوری تزئین شده، گوشه ای از سالن بوفه ای قرار دارد و کمی آن طرف تر وسایلی که محیط واقعی زندگی یک خانواده را تداعی می کند. معمولا پشت صحنه فیلم ها شلوغ و نامرتب است، اما این خانه نظمی جالب دارد، گویی که همه چیز واقعی است و زندگی در آن جریان دارد. مهدی رحمانی کات می دهد و به سراغ بازیگرانش می رود. برخوردش همراه با آرامش و طمانینه است، کمی با محمدرضا غفاری صحبت می‌کند و کمی با رویا تیموریان.

در این فاصله دیگر اعضای گروه با هم حرف می‌زنند. تولد یکی از آنها است و همه از کیک و هدیه صحبت می‌کنند. در میان حرف‌ها و خنده‌ها معلوم می‌شود، تولد کارگردان نزدیک است و پس از آن تولد یدالله نجفی صدابردار باسابقه که جوانترهای گروه او را عمو صدا می‌زنند. نجفی خوش‌خلق و پرانرژی است و همان قدر که در کارش جدیت به خرج می‌دهد در زمان استراحت یا فاصله بین دو پلان با شوخی‌هایش فضا را گرم می‌کند. « ۹ روز است که فیلمبرداری «برف» شروع شده و کلا ۴۰ جلسه فیلمبرداری داریم که همه در تهران انجام می‌شود.» این جمله را مهدی رحمانی می‌گوید در فاصله دو پلان که گروه تدارکات باید پرده ها را آویزان کنند تا محمدرضا غفاری دوباره روی نردبام قرار بگیرد.

بازیگر جوانی که پیشتر در «رویای خیس» و مجموعه «آشپزباشی» او را دیده ایم و امسال بازی خوبش را در «قاعده تصادف» بهنام بهزادی در جشنواره فجر دیدیم یکی از شلوغ ترین اعضای گروه است، محمدرضا با لبخند می گوید: این قدر روی نردبام بودم و پرده نصب کردم دستم قطع شد. غفاری دور می‌شود و روی یکی از مبل‌ها کنار تیموریان که نقش مادرش را بازی می کند می‌نشیند و با هم دیالوگ‌ها را تمرین می‌کنند. مهدی رحمانی هنوز برای توضیح درباره فیلمش کمی فرصت دارد، در حالی که چای می‌نوشد و گوشه چشمی هم به بچه‌های صحنه دارد می‌گوید: فیلمنامه این فیلم را حسین مهکام نوشته، داستان درباره خانواده ای است که ما یک روز از زندگی آنها را می‌بینیم، قرار است برای دختر خانواده خواستگار بیاید و آنها برای این مراسم آماده می‌شوند. رحمانی ادامه می‌دهد: پیش از شروع فیلمبرداری تمرین و دورخوانی داشتیم، قبل از هر سکانس هم تمرین می کنیم تا بازیگرها کاملا هماهنگ باشند. تمام سکانس‌های فیلم به شیوه دوربین روی دست فیلمبرداری می‌شود. مهدی رحمانی در بخش دیگری از صحبت‌هایش می گوید: «برف» شباهتی به فیلم‌های قبلی‌ام ندارد، «پنهان» هم مانند «برف» یک ملودرام اجتماعی بود اما قصه آن در طبقه مرفه و روشنفکر می گذشت. اینجا و در «برف» یک خانواده سنتی داریم. این کارگردان می گوید تا آخر اسفندماه فیلمبرداری «برف» طول می‌کشد و ترجیح می‌دهد برای نمایش فیلمش تا سی و دومین جشنواره فیلم فجر صبر کند.

امین جعفری فیلمبردار فیلم تازه مهدی رحمانی پس از سال‌ها فعالیت در سینمای کوتاه و فیلم تلویزیونی در سال‌های اخیر پشت دوربین آثار مستقل و متفاوت سینمای ایران قرار گرفته و به این واسطه می‌توان انتظار داشت از این پس بیشتر و جدی‌تر از او بشنویم. جعفری درباره حضورش در این پروژه می‌گوید: تصحیح رنگ فیلم «قاعده تصادف» به کارگردانی بهنام بهزادی شروع شده بود که پیشنهاد همکاری در «برف» مطرح شد. من فیلم های قبلی آقای رحمانی را ندیده بودم، در ملاقاتی که داشتیم باهم درباره سینما و جنس کار در این پروژه صحبت کردیم و فیلمنامه را که خواندم از قصه و فضای آن خوشم آمد. فیلم به شیوه دوربین روی دست فیلمبرداری می‌شود، جعفری در این باره می‌گوید: ایده کارگردان استفاده از دوربین روی دست بود، این شیوه یک ویژگی است و من آن را صرفا یک امتیاز برای فیلمی نمی‌دانم. گاهی قصه و فضای یک فیلم ایجاب می‌کند تا از دوربین روی دست استفاده شود. جعفری ادامه می‌دهد: بیشتر فیلم در داخل یک عمارت فیلمبرداری می شود، چند سکانس در حیاط و محوطه بیرونی خانه داریم، بیشتر صحنه‌ها ابری است، بعضی روزها همه گروه آماده بودند تا اگر آسمان ابری شد، به سرعت پلان های مختلف را فیلمبرداری کنیم. در بعضی مواقع هم که هوا آفتابی بود پلان های داخلی را می گرفتیم و منتظر می شدیم تا دوباره آسمان ابری شود.

جعفری در پاسخ به این سوال که فیلمبرداری روی دست بیشتر دیده می شود و برای فیلمبردار هم جذابتر است می‌گوید: به نظر من هر شیوه و هر سبکی زمانی درست به نتیجه می رسد که در خدمت فیلم باشد. دوربین روی دست در بعضی فیلم ها به این دلیل انتخاب می شود که اصلا قرار نیست فیلمبرداری دیده شود و دوربین مثل یکی از شخصیت ها است. در بعضی فیلم ها هم حال و هوای قصه ایجاب می کند با دوربین روی دست کار شود تا حس موجود در صحنه به خوبی به مخاطب منتقل شود. حرکت دوربین روی دست محسوس تر و به زندگی نزدیکتر است و این برای بعضی قصه ها مناسب است. در زندگی واقعی نماهایی که با کرین و حرکت های دوربین همراه است نداریم و به همین دلیل دوربینی که هم اندازه چشم مخاطب است، شاید کمتر به چشم بیاید و واقعی تر به نظر برسد.

امین جعفری «برف» را با دوربین red فیلمبرداری می کند، او درباره محدود بودن در یک لوکیشن می گوید: ما تنوع بصری را از طریق رفتن به فضاهای مختلف خانه جبران کردیم و سعی کردیم از زوایای مختلف تصویر داشته باشیم. گاهی البته ضروری است که یک مکان از خانه را از یک زاویه بارها ببینیم. وی در بخش دیگری از سخنانش می گوید: حضور در این پروژه را دوست دارم، مهدی رحمانی کارگردان جوانی است که بر کارش تسلط دارد، شخصیتی دوست داشتنی دارد و فضای خوبی برای همه گروه فراهم کرده تا مانند یک خانواده در کنار هم کار کنند. وی درباره ارتباط بازیگرانش با شیوه فیلمبرداری با دوربین روی دست گفت: از بعضی بازیگران شنیده‌ام که با این شیوه راحت تر کار می‌کنند، تمرکز بیشتری دارند، در این شیوه محدود نمی‌شوند و می‌توانند خلاقیت و آزادی عمل بیشتری داشته باشند.

امین جعفری که در کارنامه اش فیلمبرداری فیلم های «فصل باران‌های موسمی»، «پرویز» و «قاعده تصادف» را دارد سال ۹۲ با «برف» به جشنواره فیلم فجر خواهد رفت. منصور میرشکاری برنامه‌ریز و دستیار اول کارگردان با صدای بلند از گروه می‌خواهد که آرام باشند تا فیلمبرداری پلان بعدی شروع شود. رحمانی دوباره پشت دوربین برمی گردد، تیموریان دیالوگ می‌گوید و غفاری روی نردبام در حالی که دیالوگ می‌گوید با پرده‌ها بازی می‌کند. ویدا روشنی طراح صحنه و لباس فیلم یکی از اعضای گروه است که گوشه ای از سالن نشسته و کار بازیگران را نگاه می‌کند، روشنی درباره کارش می‌گوید: فیلم فضایی واقع گرا دارد، من در طراحی و چیدمان و استفاده از رنگ‌ها سعی کردم این واقع گرایی را حفظ کنم. این خانه خالی بود، وسایل را تهیه کردیم و در تمام فضاهایی که لازم داشتیم قرار دادیم. خالی بودن خانه کمک کرد آنچه در ذهن داشتم راحت تر عملی کنم.  از بخشی از فضای سالن استفاده کردیم و آشپزخانه را ساختیم، آن طور که فیلم لازم داشت بیرون و در حیاط هم بخشی را دیوار کشی کردیم چون محوطه حیاط بسیار بزرگتر و وسیع تر از آنی بود که ما لازم داشتیم.

این طراح صحنه و لباس جوان می گوید: این خانواده ۳۰ سال است در این خانه زندگی می‌کنند، احساس زندگی را باید در این خانه ببینیم، حس زوال و فروپاشی که در قصه وجود دارد در طراحی و فضاسازی و حتی رنگ و شکل لباس شخصیت‌ها هم لحاظ شده است. روشنی گفت: آقای رحمانی وسواس زیادی برای طراحی دارد، شنیده بودم که در طراحی صحنه و لباس «پنهان» هم با حساسیت کار را دنبال کرده، او به دنبال این است که جزئیات فیلم با درونمایه آن همخوانی داشته باشد. ما حتی در آبی که در استخر دیده می‌شود، کمی رنگ ریختیم که رنگ لجن و ماندگی داشته باشد. در طبقه دوم ساختمان اتاق شخصیت‌های فیلم است که طراحی شده و وسایل در آنها قرار گرفته، یکی از اتاق‌ها هم در پشت ساختمان و کمی با فاصله از دیگر اتاق‌ها دیده می‌شود.

بزرگی عمارت فضایی به وجود آورده که گروه سازنده «برف» به راحتی در تمام ساختمان پخش شوند، یکی از اتاق ها محل استراحت است، یکی برای گریم، یکی برای مدیر تولید و گروهش. میز بزرگی هم در گوشه ای از طبقه دوم قرار دارد که اعضای گروه وعده های غذایی شان را اغلب دور هم آنجا صرف می کنند. یکی از امتیازهای لوکیشن اصلی «برف» این است که دیده نشده، بسیاری از عمارت های بزرگ و ویژه شهر تهران که راهی به مجموعه ها و فیلم ها باز کرده‌اند از فرط تکرار، برای مخاطبان آشنا هستند و جذابیتی ندارند! اما این خانه با این همه فضای عجیب و غریب برای تماشاگران سینمای ایران آشنا نیست. قصه «برف» همان طور که از نامش می شود حدس زد در زمستان روایت می شود و در زمستان گرم و آفتابی ۹۱ که پشت سر گذاشتیم مهدی رحمانی و گروهش منتظر بودند تا هوا ابری و برفی شود. فیلمبرداری پلان‌های مختلف و حفظ راکورد در شرایطی که هوای تهران در این مدت متغیر بوده چندان ساده نبوده است.

محمدرضا غفاری در فیلم سینمایی «برف» نقش امید را بازی می کند او درباره حضورش در این پروژه سینمایی می گوید: فیلمبرداری «قاعده تصادف» سه هفته بود که تمام شده بود، فیلمنامه «برف» را که خواندم قصه و فضای آن را دوست داشتم. بی اغراق مهدی رحمانی کارگردانی است که در کنار تسلط بر کارش اخلاق حرفه ای دارد. گروه «برف» مانند یک خانواده هستند، این فضای صمیمی به همه ما کمک می کند تا بیشترین تلاشمان را بکنیم تا بهترین نتیجه را از کارمان بگیریم.

این بازیگر جوان در سال ۹۱ نسبت به سال های قبل پر کارتر شده، او امسال در فیلم های سینمایی «فرشتگان قصاب»، «قاعده تصادف» و «گس» بازی کرد و «برف» چهارمین پروژه سینمایی او در امسال است. غفاری درباره حضور پررنگش در سینما می گوید: من بعد از «رویای خیس» در سال ۸۴ پیشنهادهایی داشتم، اما مصر بودم انتخاب‌هایی داشته باشم که در روند بازیگری گامی به جلو باشد و به من کمک کند.

وی ادامه می دهد: بعضی از فیلمنامه ها و نقش ها مناسب نبود و در بعضی مواقع من مناسب حضور در پروژه ای نبودم. سنم کمتر بود و برای آن سن و سال نقش کمتر وجود دارد. غفاری می گوید: بعد از بازی در مجموعه «آشپزباشی» مدتی به انتظار یک پیشنهاد مناسب بودم، «انتهای خیابان هشتم» پیش آمد و پس از آن «گیرنده» که هر دو تجربه های خوبی بودند. اما امسال شاید به این دلیل که سنم بیشتر شده و مهمتر از آن فیلمنامه های بهتری پیشنهاد شد، فرصت همکاری در پروژه های بیشتری را به دست آوردم. سعی کردم در هر فیلم تجربه تازه ای داشته باشم، من هنوز جوانم و بسیاری از نکات بازیگری را باید در خلال این تجربه‌ها بیاموزم. «برف» هم این فرصت را به من می دهد که بیاموزم و نقشی را بازی کنم که در کارنامه ام نداشته ام.

محمدرضا غفاری در آموزشگاه بازیگری کارنامه دوره آموزشی گذرانده، او با انتخاب هایش در این سال ها نشان داده که بازیگری برایش کاملا جدی است: بازیگری برای من حرفه ای است که دوست دارم در کنار لذت عمیقی که از آن می برم و می خواهم شما را هم در آن شریک کنم، راهی برای تجربه زندگی باشد. در هر کاری بازی نمی کنم و امیدوارم بتوانم این روند را ادامه بدهم. این بازیگر در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره همکاری با رویا تیموریان می‌گوید: خوشبختانه در این فیلم با گروهی حرفه‌ای و صمیمی کار می‌کنم، خانم تیموریان نقش مادرم را بازی می‌کند و سکانس های مشترک فراوان داریم. ایشان از گنجینه های بازیگری است و این فرصت را دارم که از دانش و تجربه او استفاده کنم.

غفاری درباره داستان فیلم «برف» می گوید: در این فیلم من نقش پسر خانواده ای را بازی می کنم که شما به عنوان بیننده یک روز از زندگی آنها را می بینید. مانند «قاعده تصادف» اتفاق خاصی در این فیلم نمی افتد، اما موقعیت این خانواده مهم است و فضای دلنشینی بر قصه حاکم است که آن را دوست دارم و خوشحالم که می توانم بخشی از این فضا و قصه باشم. وی درباره ارتباطش با مهدی رحمانی می‌گوید: اولین روزی که با آقای رحمانی ملاقات کردم، به او گفتم بعضی نقش ها را نمی توانم بازی کنم و تجربه حضور در آنها را ندارم. اما از این که در فیلمی مستقل با فیلمسازی جوان همکاری کنم خوشحال می شوم. فیلمنامه «برف» نقاط قوت فراوانی دارد. این بازیگر درباره تمرین‌هایی که در «برف» داشته می‌گوید: تمرین و دورخوانی برای هماهنگی گروه بازیگرها مفید است و من تجربه خوبی در این زمینه دارم. پیش از شروع فیلمبرداری با هم تمرین داشتیم، فیلمنامه را خواندیم و درباره شخصیت ها و شناسنامه آنها با کارگردان و دیگر بازیگرها صحبت کردیم.

غفاری می گوید: امیدی که من در نظر داشتم در روز اول شاید با تصویری که آقای رحمانی از امید در ذهن داشت کمی تفاوت داشت. در این جلسات و با این بحث ها توانستیم پیش از فیلمبرداری به یک تصویر روشن و کامل از امید برسم که این کار من را زمان فیلمبرداری راحت تر می کرد. بازیگر فیلم سینمایی «برف» می گوید که یکی از دغدغه هایش این است که تنها در نقش جوان های مثبت دیده نشود: در «انتهای خیابان هشتم» تلاش کردم این تصویر را بشکنم، یعنی نقش جوانی را بازی کردم که کاملا مثبت یا شیرین نیست. در «گیرنده» نقش جوانی روستایی را بازی کردم و در «قاعده تصادف» اگر چه همه جوان‌ها امروزی و شبیه به نمونه‌های واقعی هستند اما این شخصیت و موقعیتی که در آن بود، برایم تازگی داشت. امید هم نقشی تازه برای من است. محمدرضا غفاری به نتیجه فیلم «برف» امیدوار است: همه چیز نشان می‌دهد که می شود به این فیلم دل بست. فیلمنامه، کارگردانی و گروهی حرفه ای پشت و مقابل دوربین این احساس را در من تقویت می کند که این فیلم بتواند مخاطبش را پیدا کند و روی تماشاگرش تاثیر بگذارد. وی می گوید: مخاطب فیلم قشر خاصی نیستند، همه قشری می‌توانند تماشاگر فیلم باشند، هر کدام از ما می توانند چنین فضا و قصه ای را تجربه کنند. «برف» شبیه زندگی واقعی است. شبیه موقعیتی که ممکن است برای هر یک از ما به وجود بیاید.

با پایان سال ۹۱ پرونده فیلمبرداری فیلم «برف» در تهران بسته می شود و مراحل فنی در سال ۹۲ ادامه می یابد. برای تماشای فیلم تازه مهدی رحمانی باید تا سی و دومین جشنواره فیلم فجر صبر کنیم. عوامل این فیلم عبارتند از تهیه‌کننده و کارگردان: مهدی رحمانی، نویسنده: حسین مهکام، مشاور کارگردان: بابک میرزاخانی، فیلمبردار: امین جعفری، صدابردار: یدالله نجفی، طراح گریم: مهرداد میرکیانی، طراح صحنه و لباس: ویدا روشنی. بازیگران: رویا تیموریان، محمدرضا غفاری، آناهیتا افشار، میلاد کیمرام، مینا ساداتی، شیرین یزدانبخش، رابعه مدنی و …