یک فیلمنامه‌نویس از افرادی که مانع نقد کردن فیلم «محمد (ص)» می‌شوند، انتقاد کرد.

سوره سینما- چهلمین جلسه سینما روایت یکشنبه ۲۰ اردیبهشت‌ماه در مجتمع فرهنگی اسوه برگزار شد. سید هاشم ناصرزاده کارشناس و منتقد سینما، شفیع آقا محمدیان مدیر سابق مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به عنوان مهمانان جلسه نقد و بررسی این فیلم حضور داشتند و اجرای برنامه بر عهده رسول شادمانی بود.

اگر مسلمانان دوباره فلسطین را بگیرند، چه می‌کنند؟

در ابتدای جلسه نقد و بررسی فیلم اکسودوس خدایان و پادشاهان که روایتی از زندگی حضرت موسی (ع) می باشد، هاشم زاده با بیان اینکه ریدلی اسکات یکی از تاثیر گذار ترین کارگردانان سینمای جهان است و به خصوص اینکه فیلم هایش را در برخی مقاطع حساس می سازد که دارای پیام هایی است، گفت: ریدلی اسکات پیش از این نیز در فیلم «پادشاهی بهشت» که در زمان اشغال فلسطین ساخت، به این نکته اشاره کرده بود که زمانی غرب در جنگ های صلیبی از مسلمانان شکست می خورد و  فلسطین را از دست می دهد، صلاح الدین ایوبی اما با آنها با جوانمردی رفتار می کند و می گذارد تا آنها به خانه های خود باز گردند، ردیلی اسکات این سوال را مطرح می کند که اگر بار دیگر مسلمانان فلسطین را باز پس بگیرند آیا باز هم رفتاری مانند صلاح الدین ایوبی خواهند داشت؟

این منتقد سینما با اشاره به اینکه  در فیلم «موسی» ریدلی اسکات روایتی از قوم یهود  و هجرت این قوم دارد، گفت: در این فیلم عصا از دست موسی گرفته شده است و به دست او شمشیر داده اند. موسی در این فیلم در هنگام ناراحتی و نگرانی نسبت به نبوت خود شک می کند! و زمانی که شمشیر خود را در دریا پرتاب می کند، تازه صبح فردا و آخر از همه متوجه می شود که  معجزه ای رخ داده. اسکات در این فیلم از روایت داستان حضرت موسی (ع) در متون مقدس عبور کرده است.

این منتقد سینما تاکید کرد، معنای هالییود یا چوب مقدس اشاره به عصای موسی دارد که  معجزه می کرد اما اکنون می بینیم که عصای مقدس به چوب جادوگری هری پاتر تبدیل شده و تفریحشان به توهمات این چوب تبدیل شده است.

تقدس زدایی از پیامبر بزرگ الهی

سید ناصر هاشم زاده با بیان اینکه ریدلی اسکات در فیلم خود تلاش کرده تا چند دیدگاه معنوی را به خود نزدیک کند، گفت: در این فیلم می بینیم که قوم بنی اسرائیل در مقطعی خدا را از می گذارند و تنها به شرط تامین منافعشان است که خدا را قبول می کنند. ریدلی اسکات با نشان دادن این تصور قوم یهود این سوال را مطرح می کند که آیا واقعا قوم یهود به دست خدا نجات پیدا کرد؟ آیا موسی پیامبری بود که یهود را وادار به هجرت کرد؟!  در کل فیلم خود موسی به این شک دارد و شک در سراسر فیلم دیده می شود.

هاشم زاده افرود: در اصل روایت ریدلی اسکات از قوم یهود و موسی(ع) روایتی از موقعیت انسان امروز در برابر ماورا است. معنویت گرایی امروز هم به معامله با خدا تبدیل شده است. همان طور که روانشناسی مدرن در کتاب هایی چون  چگونه پولدار شویم، چگونه موفق شویم و … انسان را تشویق به معامله با خدا می کند و می گوید اگر با رفتن به کلیسا یا عبادت حس آسودگی پیدا می کنید پس خدا را قبول داشته باشد ولی اگر از خدا ناراحت شدید می توانید خدا را کنار بگذارید.

این کارشناس سینما تاکید کرد: در ذات فیلم «موسی» نحوه نگاه بنی اسرائیل به خدا وجود دارد که وقتی به خدا نیاز دارد به سمت او می رود ولی خدا را در برابر پرستیدن یا نپرستیدن خدا، آزاد می داند. در این فیلم موسی در مرحله اول یک مبارز است، یک چریک که با فرعونیان مبارزه می کند اما زمانی که ناتوان می شود به سراغ خدا می رود و خدا وارد صحنه شد و موسی با او شرط می کند! در هیچ کجای این فیلم قداستی برای موسی (ع) نمی بینیم.

هگل بسیار قرآن می خواند!

هاشم زاده با بیان اینکه دیدگاه فلسفی اسکات در این فیلم ناشی از فلسفه ای است که بعد از قرون وسطی و در زمان دکارت ایجاد شده است، گفت: از زمانی که دکارت این جمله معروفش را بیان کرد که «من فکر می کنم پس هستم» و انسان محوری را آغاز کرد، این انسان بود که مرکز جهان شد و خدایی را برای خود بیرون از تصوراتش قائل نشد. هگل نیز چنین اعتقادی دارد، او بسیار قرآن مطالعه کرده بود و در کتاب «عقل در تاریخ» می گوید من از خدای مسلمانان می ترسم چون خارج از وجود من نیز هست. ریدلی اسکات با نشان دادن یک خدای کوچک یا «یهوه» در میان قوم یهود این باور را هگلی را دنبال می‌کند، خدا در میان ما است در حالی که ما می گوییم خداوند هم در میان ما است و هم در خارج از ما و همه جا است.

سینمای ایران، نفتی و رانت خوار است

رسول شادمانی با طرح این مسئله که مدتی است تولید فیلم ها درباره زندگی پیامبران شیب تندی به خود گرفته است، گفت: بعد از ساخته شدن فیلم هایی درباره حضرت نوح، حضرت عیسی و حضرت موسی من فکر می کنم که حتی ساخته شدن فیلم محمد(ص) نیز ناشی از این تب باشد. مجری نشست نقد و بررسی فیلم «موسی» این سوال را مطرح کرد که چرا باید سینمای آمریکا تا این حد به زندگی پیامبران بپردازد؟ هاشم زاده در پاسخ به این سوال گفت: سینما برای آمریکا و هالیوود نوعی تجارت است. هر فیلمی که می سازند به فروش آن نیز فکر می کنند و از آن هم خوب پول در می آوردند اما ما پول خرج می کنیم فیلم می‌سازیم چون پول نفت است و کسی پاسخگوی آن نیست. سینمای ما سینمایی رانت خوار است که بر اساس روابط پول ساخت فیلم رتا می دهند و کسی هم نمی پرسد چه این چه فیلمی است که ساخته اید؟! رانت خواری در سینمای ما فساد ایجاد کرده اما در هالیوود اجازه این کارها را نمی دهند اگرچه هالیوود ذاتا فاسد است.

اما در آمریکا اگر ریدلی اسکات هم فیلمش نفروشد باید جواب خیلی ها را بدهد، سینمای آنها حساب و کتاب دارد و بی خود پول خرج نمی کند. آنها یک مراسم اسکار دارند که برای یک سال ما مسلمانان خوراک فکری درست می کند. ما منتظریم ببینم آنها چه فیلمی درست می کنند تا درباره اش صحبت کنیم.

می گویند فیلم «محمد (ص)» را نقد نکنید

هاشم زاده با اشاره به اینکه نقدی درباره فیلم محمد رسول الله ساخته مجید مجیدی نوشته اما مورد انتقاد قرار گرفته است، گفت: می گویند فیلم «محمد (ص)» را نقد نکنید، پس چه کار کنیم؟ ما فیلم می سازیم که تفکر رشد کند یا اینکه  جلوی تفکر گرفته شود؟

این منتقد افزود: در هالیوود روی ساخت فیلم ها فکر می شود. ریدلی اسکات داستان فیلم «موسی» را بعد از عبور از رود نیل و پیروزی یهود به پایان می رساند در حالی که این تازه اول ماجرای قوم یهود است. لابی های صهیونیست ها نمی گذارد که چیزی به ضررشان ساخته شود. اما کارگردان یک زرنگی نیز به خرج داده است و در انتهای فیلم قوم یهود را در حال هجرت و سرگردانی نشان می دهد. اسکات یک تاجر است و با این کار می خواهد همه را از خود راضی نگه دارد. اما در کشور ما مدیران فرهنگی چه تفکری دارند؟ با چه تفکری می گویند چه فیلمی ساخته شود و چه ساخته نشود؟! مثلا مدیری می گوید فیلم دفاع مقدسی بسازید بعد در یک فیلم دو صحنه جنگی می گذارند که می توانست صحنه مسابقات اتوموبیل رانی هم باشد و اسمش را می گذارند فیلم دفاع مقدسی. ما سی سال است که ادعا داریم جشنواره بین المللی فیلم داریم. چه چیز این جشنواره بین المللی است؟!

فیلم‌های «محمد(ص)» و «رستاخیز» معجزات را زمینی جلوه می‌دهند

شفیع آقا محمدیان کارشناس سینما با اشاره به نقد هاشم زاده بر فیلم «محمد(ص)» ساخته مجیدی، گفت: کارگردان در این فیلم  معجزات را در حد زمینی پایین آورده است. کاری که ما در رستاخیز نیز شاهد آن هستیم و هیچ حس معنوی از دیدن این فیلم ها به انسان منتقل نمی شود.

آقا محمدیان درباره فیلم «موسی» گفت: فیلم خوش ساختی است اما به عنوان یک شاهکار در سینمای جهان شناخته نمی شود وحتی از کارهای قبلی کارگردان خود نیز ضعیف تر است. این فیلم فروش چندانی نخواهد کرد. بیش از ۸۰ درصد این فیلم را ویژوال افکت ها تشکیل می دهند و بر اساس تکنولوژی پیشرفته ای که در اختیار هالیوود است ساخته شده است. این فیلم نسبت به کارهایی که در سینمای ایران ساخته می شود بسیار جلوتر است.

استفاده از گلشیفته برای حضور در شرق

آقا محمدیان گفت: ریدلی اسکات گفته این فیلم برداشتی آزاد از تورات است. اقتباس آزاد یعنی هرکاری که دلت می خواهد با داستان بکنی و آنچه خودت می خواهی برسی. در سینمای هالیوود به دلیل هزینه های بالای تولید فیلم کمتر به سراغ بازیگران مشهور می روند اما در این فیلم می بینیم که از بازی گلشیفته فراهانی استفاده شده حتی در حد چند صحنه کوتاه تا با استفاده از آن بتوانند در شرق نفوذ کنند.

هالیوود به دنبال بی غیرت کردن مردم

هاشم زاده در پایان جلسه نقد و بررسی فیلم اکسودوس خدایان و پادشاهان با بیان اینکه یهودیان از قرن ۱۸ میلادی به دنبال بی غیرت کردن مسیحیان بوده است، گفت: پایین آوردن شان مذهب و توهین به پیامبران الهی یکی از کارهایی بوده که آن ها در طول این مدت انجام داده و به دنبال بی غیرت کردم مردم بوده ان، هم اکنون نیز تنها مسلمانان هستند که در برابر توهین به پیامبران ساکت نمی نشینند و اعتراض می کنند. به نظرم برخی از حوادث مانند کاریکاتورهای موهن درباره پیامبر(ص) نیز برای تخمین میزان حساسیت مسلمانان نسبت به پیامبر (ص) است.