آهنگساز «فرزند صبح» میگوید موسیقی این فیلم را با ایمان و اعتقاد ساخته است.
سوره سینما- بهزاد عبدی آهنگساز مطرح سینمای ایران که با فیلم سینمایی «مزار شریف» در سی و سومین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، اولین تجربه سینمایی خود را با «فرزند صبح» ثبت کرده. عبدی که یاد و خاطره امام خمینی (ره) را در ذهن دارد، از تجربه ساخت این پروژه صحبت کرده است
بهزاد عبدی چطور به دنیای سینما معرفی شد؟
بهزاد عبدی: اولین کار جدی من در سینما فیلم «فرزند صبح» به کارگردانی بهروز افخمی بود که به جز اکران جشنواره نمایش دیگری نداشت. البته بهروز افخمی با اعمال تغییراتی در تدوین، فیلم را اکران خواهد کرد. در موسیقی هم به پیشنهاد کارگردان با وفاداری به تم اصلی تفاوتهایی با نسخه جشنواره وجود دارد.
به عنوان اولین تجربه چقدر زمان صرف کردید تا موسیقی ساخته شود؟
ساخت تم اصلی یک فیلم کاملا حسی است و به هیچ عنوان قبل از شروع نمیتوان زمان خاصی را برایش پیش بینی کرد. به طور کل موسیقی باید خودش سراغ آهنگساز بیاید نه اینکه به تصور اشتباه آهنگساز و موسیقیدان سراغ نوع و سبک خاصی برود. همه آثار هنری اینگونه خلق شده اند و زمانی که تم اصلی خلق شد آهنگساز آن را پرورش میدهد تا به بهترین شکل در فیلم قرار بگیرد.
فیلمنامه «فرزند صبح» را دوست داشتید؟
زمانیکه قرار بود برای «فرزند صبح» موسیقی بسازم فیلمنامه ای در دست نداشتم، هنوز هم نسخه ای که در جشنواره اکران شد را ندیدهام. موسیقی از نسخه تدوین شده توسط مرحوم سیف اله داد ساخته شد. آنچه من از این اثر برداشت کردم فیلمی کم دیالوگ اما سرشار از شاعرانگی بود. کارگردان به زیبایی شخصیت کاریزماتیک امام راحل را از همان اوان کودکی با انتخاب درست بازیگر کودک با آن چشمان نافذ به تصویر آورد. این مساله در کنار سابقه افخمی نشان دهنده این است که او کارش را خوب بلد و به کارش مسلط است.
زمان اکران در جشنواره متاسفانه فیلم بازخوردهای خوبی نداشت این مساله در اولین فعالیت حرفه ای شما در سینما تاثیر بدی نداشت؟
اگرچه اولین تجربه من با انتقاد همراه بود ولی تاثیری در کار من نداشت. سالها در دنیای موسیقی فعالیت دارم و پیش از آن فیلم من اجرای اپرا داشتم و احساس می کنم از نظر خودم موسیقی فیلم شنیده شد ولی به طور کل اغلب منتقدین و مخاطبان سینما اگر به هر دلیل از فیلمی خوششان نیاید همه چیز را باهم مورد قضاوت قرار می دهند.
برخی منتقدان امروز نقد محتوایی شان بر نقد تکنیکی غلبه می کند اگرچه پرداخت محتوا مهم است اما همه سینما نیست. قطعا اگر فیلمی که به خاطر برخی مسایل باعث شد کارگردان حتی اعلام کند فیلم من نیست در شرایط بهتری نمایش داده می شد کار من هم بیشتر مورد توجه قرار می گرفت. اما ما از آنچه اتفاق افتاده بی خبریم پس نباید به راحتی قضاوت کنیم. اینکه مخاطب یک فیلم آماده نشده را ببیند حق دارد استقبال نکند، اما قضاوت مساله دیگری است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
برای آهنگسازی در آثار سینمایی معمولا چه فیلم هایی توجه شما را جلب می کند؟
چون ارکسترال کار می کنم هرچه فیلم ها به فضای فاخر و ارزش های درونی نزدیک تر باشند بیشتر من را به مشارکت راغب می کنند. به همین خاطر برای «فرزند صبح» هم مشتاق بودم پس از آن فیلم هایی چون «راه بهشت»، «متروپل» «آل»، «مزارشریف» و … هم ارکسترال ساخته شد.
برای ساخت موسیقی فیلم هایی از این جنس برای تاثیر بیشتر ساز خاصی هم مد نظرتان هست؟
برخی کارگردانان چون به اندازه کافی با مسائل تکنیکى موسیقی آشنا نیستند بر استفاده از یک ساز خاص اصرار دارند اما ساز وسیله است هدف نیست. با نواختن برخی سازها می توان فضایی ایجاد کرد که همه را تحت تاثیر قرار دهد. برداشت ما از حس و حال نوای برخی سازها به حافظه موسیقایی ما باز می گردد. من «فرزند صبح» را فیلمی شاعرانه دیدم و قطعا تعریف شاعرانگی بسته به حافظه شعری ما باهم تفاوت دارد. فیلم سینمایی «محمد (ص)» فارغ از اینکه از چه سازی استفاده کرده موسیقی گوشنوازی دارد که در حافظه موسیقایی ما ماندگار خواهد شد.
«فرزند صبح» موضوعی منحصر به فرد دارد. این پروژه را به صرف پیشنهاد بهروز افخمی قبول کردید یا دلیل دیگری هم داشت؟
وقتی این کار به من پیشنهاد شد، استقبال کردم به هیچ وجه سراغ کاری که به آن اعتقاد ندارم نمی روم. سال ۶۸ زمان رحلت امام (ره) من کلاس سوم دبیرستان بودم اتفاقات آن زمان در اوج جوانی ما رخ داد و من به خوبی حس و حال مردم و جو غمگین را به یاد دارم. گاهی هستیم و نمیشناسیم گاهی نبودیم اما میشناسیم.
با انتقادهای وارد شده به فیلم چقدر موافقید؟
درباره فیلم سینمایی «فرزند صبح» احساس می کنم در حد و اندازه خود حق مطلب را ادا کرد. این فیلم قرار نبود و اصلا نباید وجهه ای عجیب و غریب از شخصیت امام را نشان دهد. هرکس نگاه خاص خودش را در فیلمسازی دارد قطعا اینکه سوژه چه باشد کار را سخت و دچار حاشیه میکند. شخصیت کاریزماتیک امام راحل (ره) را نه تنها ۷۰میلیون ایرانی که یک دنیا می شناسند . در ساخت فیلم اگرچه به همه جزئیات توجه شده بود، اما عجیب نیست فیلمی با چنین کاراکتری که مورد توجه دنیا است مورد نقدهای متفاوت قرار بگیرد.
به نظر شما همه این انتقادها غیر منطقی بودند؟
متاسفانه نظرات سلیقه ای در سینمای ما زیاد است و همه چیز را تحت الشعاع قرار میدهد. این فیلم جدا از بحث موسیقی، گریم و طراحی صحنه فوق العاده ای داشت ولی هیچکس دراین باره نظر نداد و همه چیز باهم زیر سوال رفت. مثلا اگر یک فیلم مورد اقبال قرار بگیرد ممکن است حتی درباره یک جمله بگویند کارگردان عجب جسارتی داشت و چه حرف هایی را بیان کرد! به نظر من غیرآماده بودن فیلم زمان اکران باعث شد در حق «فرزند صبح» اجحاف شود. احساس می کنم اگر مشکلات فیلم برطرف شود نگاه ها به فیلم تغییر می کند. من شخصا کار را دوست داشتم و به نظرم قابل توجه بود.
حرف آخر؟
متاسفانه برخی مسایل روح هنر را خراب کرده است. اگر کسی در رابطه با موضوعی حساس فیلم بسازد همه راجع به آن حرف می زنند در صورتی که اگر واقعا حرفی برای گفتن دارند اجازه دهند دیگران عقایدش را بیان کند خودشان هم اگر ایده بهتری دارند در عمل و اجرا ثابت کنند. تا زمانی که جو جامعه اینگونه است و سلیقه به جای عقیده حکم می کند کار هنری تمام است.