سوره سینما – احسان سالمی: تنها چند روز بعد از اعلام رسمی مدیر شبکه سه درباره ساخت فصل دوم سریال «در حاشیه» توسط تیم مهران مدیری، خبر پخش سریالی جدید از مهران مدیری در شبکه نمایش خانگی منتشر شد. سریالی ۱۰ قسمتی که همانند اسمش «عطسه»، کوتاه بود.

مدیری که چند سالی می‌شد از تلویزیون به شبکه نمایش خانگی کوچ کرده بود، امسال با سریال «در حاشیه» برای باری دیگر با همان گروه همیشگی‌اش به تلویزیون برگشت ولی گویا کار در شبکه نمایش خانگی آن‌قدرها هم که عده‌ای می‌گویند، بد نبوده است که مدیری در کنار تولید سریال برای صدا و سیما، هنوز نیم نگاهی هم به این شبکه دارد.

او بلافاصله بعد از اتمام پخش فصل اول سریال «در حاشیه»، با سریال «عطسه» به شبکه نمایش خانگی برگشت. اما در ارتباط با این سریال باید گفت، «عطسه» ادامه دهنده مسیر «شوخی کردم»، سریال قبلی مهران مدیری در شبکه نمایش خانگی است. اثری که هم به لحاظ فرم و هم محتوا یک کپی برابر اصل از اثر قبلی این کارگردان محسوب می‌شود.

در چهار قسمتی که تاکنون از این سریال پخش شده است، مدیری دقیقا به همان مسائلی پرداخته که در سریال «شوخی کردم» برروی آن‌ها دست گذاشته بود. موضوعاتی که همگی پیرامون نقد مسائل اجتماعی روز با زبان طنز هستند، اما نه آن طنزی که بتواند خاطره خوش آثار قبلی این کارگردان را در ذهن مخاطبان زنده کند.

مخاطبی که در این چند هفته، قسمت‌هایی از این سریال را دیده است، به خوبی متوجه این موضوع شده که «عطسه» هیچ حرفی برای گفتن ندارد و صرفا به دنبال مطرح کردن برخی از عادت‌های غلط اجتماعی و شوخی با آن‌هاست، شوخی‌هایی که حتی نمی‌تواند یک لبخند ساده را بر لب مخاطب خود بنشاند.

نقد برخی از معضلات اجتماعی همچون بیکاری جوانان، ازدواج، تب گرفتن عکس‌های سلفی، فروش صفحات و پیج‌ شبکه‌های مجازی، انتخاب عکس پروفایل برای شبکه‌های مجازی، لایک کردن و تب سفرهای خارجی که در این سریال مطرح می‌شوند، کاری درست است ولی به شرط آن که در قالب طنز بیان شود و نه هجو. چرا که در طنز به دنبال بیان یک مشکل با نگاهی اصلاح‌طلبانه هستیم ولی در هجو فقط به تخطئه کردن یک چیز در جهت خندیدن به آن پرداخته می‌شود که به نظر می‌رسد «عطسه» بیشتر به دنبال هجو باشد تا طنز. البته مدیری در «عطسه» خود حتی در این کار نیز ضعیف عمل کرده است.

حتی آن‌جا که مدیری برای خنداندن مخاطب خود به سراغ شوخی با یکی از سخنرانان سرشناس مذهبی کشور رفته است و با طراحی گریمی شبیه به خطیبی مشهور برای جواد رضویان، از او خواسته تا با لهجه مشهدی در مورد برخی از مسائل سیاسی و فرهنگی صحبت کند و فکر می‌کرده که می‌تواند با بداهه پردازی‌های این بازیگر محبوب طنز، مخاطب عام را به خنده وادار کند؛ غافل از اینکه دوره خندیدن با این نوع طنز دم دستی تمام شده است.

حال اما سوال اساسی این است که مگر سریال «شوخی کردم» اثر موفقی بود که مدیری تصمیم گرفت ادامه‌ای برای آن بسازید؟! جالب آن که مدیری حتی در زمان ساخت «شوخی کردم» به دلیل شکست مالی پروژه و عدم پرداخت دستمزد عوامل اثر از سوی سرمایه‌گذار آن، حاضر به حضور در مراسم اهدای جوایز مجموعه هم نشد، ولی با وجود این تجربه تلخ، باز هم به سراغ تولید اثری به مراتب ضعیف‌تر از «شوخی کردم» رفت!

بنابراین پررنگ ترین احتمال در ارتباط با مجموعه «عطسه» و ارائه نابه‌هنگام آن در شبکه نمایش خانگی در میان تحلیل‌های گوناگون ارائه شده، ساخته شدن «عطسه» با آیتم‌های توزیع نشده «شوخی کردم» است. موضوعی که با توجه به حواشی پیش آمده میان مهران مدیری به عنوان تهیه‌کننده و کارگردان «شوخی کردم» و شرکت گلرنگ رسانه به عنوان سرمایه‌گذار اثر، چندان دور از ذهن نیست. به ویژه آن‌که تمامی ویژگی‌های ساختاری و محتوایی دو اثر به یک شکل است و عوامل «عطسه» از تهیه‌کننده تا کارگردان هیچ‌کدام دلیل مشخصی در ارتباط با این موضوع ارائه نکرده‌اند.