به گزارش سوره سینما در ابتدای مراسم، اردشیر صالح پور سخنانی در باب شناخت شناسی پرده و پرده خوانی بیان داشت. صالح پور از این هنر با عنوان شمایل خوانی و یا صورت خوانی یاد کرد و گفت: پرده خوانی هنری ترکیبی است یعنی ترکیبی است شعر، موسیقی، آواز و همینطور نقاشی و تصاویری که نوع ارتباط را از طریق دیدن وشنیدن ابراز می کند. در عین حال پرده خوانی نوعی قصه خوانی و روایت خوانی نیز به شمار می آید و به مثابه نمایش پرتابل است. بدین ترتیب در این گونه از نمایش از صناعات ادبی و هنری بسیاری بهره گرفته می شود.

وی در ادامه صحبت هایش افزود: اساسا کسانی که راوی این پرده ها هستند مرشد یا درویش خوانده می شوند. این راویان به کمک نفس گرم خود، همراهی تماشاگر، حضور همراهی تابلو و چوبی که همیشه به همراه دارند که به آن مطراق و بعضا منتشاء نیز اطلاق می شود داستان مورد نظر خود را نقل می کنند. جنس پارچه ای که بر آن نقاشی شده است عمدتا از متقال، کرباس، کتان و پاه از چهلوار (چلوار) است که معمولا از سه متر کمتر و از چهار متر بیشتر نیستند. این پرده ها انباشته از تصاویر بسیاری است و در همین یک فریم هفتاد و دو مجلس داستان و عمدتا ۳۶۶ صورت در آن وجود دارد.

وی در ادامه از موضوع و محور داستانی این پرده ها گفت: موضوع این قصه ها عمدتا از بهشت و جهنم گرفته می شود تا مصائب کربلا، بدین معنا که به نوعی هم از آخرت و قیامت صحبت می شود و هم واقعه کربلا. حادثه مختار، بارگاه یزید، کرامات و معجزات انبیاء و قدیسین و حتی داستان هایی که جنبه عامیانه دارند مانند داستان جوانمرد قصاب و یادختر نصرانی و ضامن آهو از دیگر موضوعات این پرده خوانی هاست.

صالح پور در ادامه از استاد محمد فراهانی یاد کرد و گفت: روان شاد استاد محمد فراهانی از بازماندگان مکتب نقاشی قهوه خانه ای بود بیان می کرد که پای نقل نقال ها در قهوه خانه ها می نشستند و ما این نقل ها را در خیالمان بر پرده می کشیدیم. به همین دلیل به این نوع از نقاشی خیالی نگاری و نقاشی مکتب قهوه خانه نیز می گویند؛ چرا که خاستگاه آنها قهوه خانه است و متاسفانه امروز قهوه خانه ها جای خود را به کافی شاپ ها داده اند.

نظم در عینِ آشفتگی

نقاشی های قهوه خانه ای عمدتا به دو وجه تقسیم می شوند؛ دو منظر خیر و شر. این نوع فلسفه از زمان باستان در ایران زمین همواره وجود داشته است. این دو مظهر خیر و شر در نقاشی ها با دو رنگ قرمز و سبز نمود پیدا می کنند و یا به اقتضای خوب بودنشان نقاشی ها حاله نور دارند. بنابراین این پرده ها صرفا نقاشی هایی ساده نیستند بلکه ارزش های تحلیلی ـ توصیفی بسیاری دارند و به ما کمک می کنند تا هنر سنتیِ فرهنگ خود را دریابیم.

وی در ادامه صحبت هایش افزود: یکی از خصلت های این گونه نقاشی ها این است که بسیار در هم هستند اما در عینِ این اشفتگی یک نوع نظم وجود دارد و این نظم را مرشد می تواند با نفس گرم خود ایجاد کند.

صالح پور در پایان در معرفی دو مرشد نقل کننده روایت این پرده بیان کرد: حاج مهدی طریقت در وافع سه ربع فرهنگ و سنت ایرانی – دینی ایران بود و این دو مرشد فرزندانِ خلف این عزیز عستند. باید گفت یکی از ویژگی های منحصر به فرد این پرده خوانی دومرشده بودنِ آن است و روایت آن توسط این دو مرشد و با مضمون واقعه کربلا اجرا می گردد.