سوره سینما – احسان سالمی: چند سالی می‌شود که شبکه نمایش خانگی تبدیل به یکی از رقبای سرسخت سینما و تلویزیون شده است و بعضی از تولیدات آن به حتی آثار تولید شده در دو مدیوم دیگر را کنار زدند و درصدر آثار پربحث و نسبتا پرمخاطب دوره خود قرار گرفته‌اند.

سریال «شهرزاد» یکی از همین آثار است که در چند هفته گذشته و آغاز توزیع آن در شبکه نمایش خانگی تبدیل به یکی از آثار پرمخاطب این شبکه شده است و هر روز اخبار و مصاحبه‌های زیادی در ارتباط با استقبال مخاطبان و میزان فروش خوب این سریال منتشر می‌شود. به همین بهانه به سراغ برخی از فروشگاه‌های مناطق مختلف سطح شهر تهران رفتیم تا از میزان دقیق فروش این سریال و استقبال مخاطبان آگاه شویم.

مخاطب دانشجو و فروش خوب «شهرزاد» در مرکز شهر

برای شروع کار از خیابان‌های انقلاب و ولیعصر که هر دو از مکان‌های پرتردد شهر تهران هستند، شروع می‌کنیم. در ابتدا به سراغ فروشگاه «فانوس» در خیابان ولیعصر(عج) می‌رویم. فروشگاهی بزرگ که مختص فروش نرم‌افزار و فیلم و سریال است.

جوان لاغراندام صاحب فروشگاه با جمله‌ی «من خودم عاشق این سریالم!» حرفش را آغاز می‌کند و می‌گوید: «هر دوشنبه، ۱۵ تا ۲۰ عدد از این سریال را می‌خریم و تا هفته بعد و آمدن قسمت جدید تنها ۲یا ۳ عدد از آن باقی می‌ماند که این میزان فروش برای یک سریال ایرانی عالی است.»

فروشنده که علاقمندیش به سریال «شهرزاد» باعث شده که با هیجان بیشتری در مورد آن توضیح دهد، ادامه می‌دهد: «خیلی‌ها پیگیر این سریال هستند و فروش آن نسبت به سریال‌های دیگر خیلی خوب است. برای مثال ما اصلا سریال «سیگنال موجود نیست» را نمی‌آوریم و از سریال «عطسه» هم در هر سری ۱۰ عدد می‌آوریم که آن را هم معمولا چندتایی بیشتر فروش نمی‌رود.»

فروشگاه «پارسیان» دیگر فروشگاهی است که در این راسته قرار گرفته است و مراجعه‌کننده بسیاری دارد. با فروشنده این فروشگاه در مورد «شهرزاد» صحبت می‌کنیم. جوان فروشنده می‌گوید: «صاحبکارم، هر هفته برای این سریال بین ۱۰ تا ۱۵ عدد سفارش می‌دهد که معمولا ما بیشتر از نصف آن‌ها را می‌فروشیم و تعدادی شماره‌های قبلی سریال هم در این چند هفته گذشته فروختیم. خیلی از مردم تازه به دنبال خرید آن آمده‌اند!»

فروشنده جوان ادامه می‌دهد: «البته به نظر من فروش «شهرزاد» هنوز به سریال «قهوه تلخ» نرسیده است و مهران مدیری آن اوایل خیلی محبوب‌تر بود و سریالش هم مشتری زیادی داشت ولی حالا این سریال جدیدش اصلا نمی‌فروشد. چون همه‌اش تکراری است و بی‌مزه!»

از چهارراه ولیعصر به سمت میدان انقلاب حرکت می‌کنیم و نرسیده به خیابان ابوریحان، به سراغ فروشگاه «نور و نگاه» که از فروشگاه‌های قدیمی این خیابان است، می‌رویم.

داخل فروشگاه، فروشنده شهرزاد را جلوتر از بقیه فیلم‌ها چیده است و از قسمت یک تا هشت آن را روبروی درب ورودی مغازه قرار داده است. از فروشنده در مورد شهرزاد می‌پرسم و او این‌گونه جواب می‌دهد: «من خودم این سریال را ندیدم ولی خیلی‌ها مشتری پروپاقرص آن هستند. هر هفته ۲۵ قسمت از آن را می‌آوریم و نهایتا بین ۵ تا ۷ عدد از آن باقی می‌ماند و بقیه فروش می‌رود.»

فروشنده نگاهی به پوستر «دندون طلا» که حالا در گوشه‌ای از مغازه قرار گرفته است می‌کند و با اشاره به آن پوستر رو به من می‌گوید: «دندون طلا» هم فروش نسبتا خوبی داشت ولی نه به اندازه شهرزاد. البته به نظرم هر دوی آن‌ها چون بازیگران مطرح زیادی دارند، فروش خوبی داشتند. مخصوصا اینکه مشتری‌های ما اینجا، بیشتر دانشجوها و جوان‌ها هستند.»

هنوز مشغول صحبت با فروشنده هستم که دو دختر جوان وارد فروشگاه می‌شوند و از فروشنده سراغ سریال بریکینگ بد (Breaking Bad) را می‌گیرند و او می‌گوید: «سریال «شهرزاد» را بخرید، داخلش «بریکینگ بد» هم هست.»

دخترهای جوان که از این پیشنهاد استقبال می‌کنند، فروشنده هر هشت قسمت شهرزاد را برای آن‌ها می‌آورد و رو به من می‌گوید: «این کارم فکر جالبی بود که یک سریال خارجی را کنار شهرزاد پخش کنند تا مردم بیشتر استقبال کنند.»

از فروشگاه نور و نگاه بیرون می‌آیم و در هوای سرد پاییزی راستای کتاب فروشی‌های انقلاب را رد می‌کنم تا به فروشگاه‌هایی برسم که ملغمه‌ای از کتاب، فیلم، لوازم تحریر، بازی و عطر می‌فروشند!

به سراغ یکی از این فروشگاه‌ها می‌روم که پوستری بزرگ از قسمت هشتم سریال شهرزاد را در کف پیاده‌روی جلوی مغازه چسبانده است و بر شیشه‌های کناری مغازه پوستری کوچک‌تر از این سریال به همراه ورقه A4 که رویش نوشته است: «قسمت ۸ سریال شهرزاد رسید».

فروشنده که مشغول بازی با موبایلش است، در جواب سوال من در مورد شهرزاد می‌گوید: «فروش «شهرزاد» از باقی کارها بیشتر است، حتی «عطسه» مهران مدیری هم که فکر می‌کردیم، خوب بفروشد، اصلا فروشی خوبی ندارد.»

فروشنده البته با ناراحتی ادامه می‌دهد: البته ما این چند وقته فروشمان کم شده است. ولی باز هم تقریبا هر هفته ۱۰تا از آن را می‌فروشیم.»

آخرین فروشگاهی که در این راستا به سراغش می‌رویم، فروشگاه «نوید» است که سال‌هاست در کنار دو سینمای مرکزی و پارس به فروش آلبوم‌های موسیقی و فیلم‌ می‌پردازد. فروشنده این فروشگاه پیرمردی سپیدموی است که در پاسخ به سوال من در مورد فروش سریال می‌گوید: «مشتری‌های ما هر دوشنبه به سراغ این سریال می‌آیند و من از میان ۲۰ عددی که از این سریال می‌آورم، تقریبا همه را می‌فروشم.»

از فروشنده در مورد فروش سریال‌های دیگر پرسیدیم و گفت: «ما سیگنال موجود نیست را چند هفته است که نمی‌آوریم و عطسه را هم که می‌آوریم ابتدا فروش خوبی داشت ولی حالا کم شده است. بعضی‌ها می‌گویند که کم شدن فروشش به خاطر اتفاقات این چند وقت اخیر در مورد مهران مدیری و این سریال است!»

فروش کم «شهرزاد» در جنوب شهر

در ادامه اما به سراغ برخی از فروشگاه‌های جنوب شهر می‌رویم. برای پرسش در مورد فروش «شهرزاد» و باقی سریال‌های نمایش خانگی به سراغ چند مغازه بزرگ در محدوده محله نازی‌آباد و میدان بازار دوم می‌روم. اکثر سوپرمارکت‌ها و کیوسک‌های روزنامه فروشی پوسترهایی از قسمت جدید سریال شهرزاد را بر شیشه و یا کنار درب مغازه نصب کرده‌اند.

اینجا ظاهرا فروش سریال‌ها با مناطق پرتردد انقلاب و ولیعصر تفاوت چشمگیر دارد. وقتی از میزان فروش شهرزاد می‌پرسم فروشنده می‌گوید: «فروش این سریال به نسبت سریال‌های دیگر بهتر است ولی بازهم به طورکلی فروش ما زیاد نبوده است. ما هر سری ۱۰ عدد از این سریال می‌آوریم و تقریبا ۵ یا ۶ تا از آن را می‌فروشیم.»

از این مغازه خارج می‌شوم تا برای پرسیدن سوالم به سمت فروشگاه دیگری بروم که نگاهم به چند دست فروش می‌افتد که تعداد زیادی از فیلم‌های روز خارجی و سریال‌های داخلی مثل شهرزاد و عطسه و دندون طلا، گنج مظفر و سیگنال موجود نیست را در کنار هم چیده بود و از ظاهر آن مشخص بود که همه نسخه‌های کپی شده این سریال‌ها هستند.

از نوجوان دستفروش در مورد قیمت این سریال‌ها پرسیدم که گفت: «شهرزاد» را با کیفیت بالا دارم که در انتهای هر قسمت آن سریال بریکینگ بد را هم دارد و ۳هزار تومان می‌فروشم.

در ادامه پرس‌وجو برای دریافت برآوردی میدانی از فروش اثار خانگی اما در فروشگاه بعدی هم با جواب‌هایی شبیه به فروشگاه اول روبرو می‌شویم. این فروشگاه‌ها هم در هر قسمت نهایتا ۶ یا ۷ عدد از این سریال را می‌فروشد.

شمال‌شرق شهر و مشتری‌های ثابت!

در جستجوی میزان فروش سریال پربحث این روزها؛ «شهرزاد» و باقی آثار نمایش خانگی راهی مناطق شرقی شهر تهران هم شدیم تا ببینیم ساکنین این مناطق تا چه اندازه طرفدار جدیدترین اثر حسن فتحی شده‌اند.

در فلکه چهارم تهرانپارس به سراغ یکی از سوپرمارکت‌ها می‌رویم. وقتی از فروشنده در مورد استقبال مردم از سریال شهرزاد می‌پرسم، می‌گوید: «فروش «شهرزاد» خیلی خوب است؛ حتی شماره‌های قبلی – مثلا قسمت اول یا دوم – هم هر روز مشتری جدید دارد. به طور میانگین حدود ۳۵ نسخه از هر قسمت می‌فروشم. تا حالا چنین فروشی از سی‌دی‌ها نداشتم؛ حتی «قهوه تلخ» هم اینطوری نبود.»

در محدوده شرق شهر به سراغ منطقه نارمک می‌روم. جایی که در آن دو واکنش متفاوت را در مورد یک سوال می‌بینم! اولی خواروبارفروشی در محدوده پارک فدک که در مواجه با سوال ما در ارتباط با سریال‌ها گفت: «اصلا هیچ فیلمی نمی‌آورم. مردم شیر و ماست و پنیر می‌خوان؛ فیلم که جاش تو مغازه نیست!»

دومی اما در محدوده خیابان سمنگان بود که در واکنشی معقول‌تر نسبت به سوال ما، می‌گوید: «بد نیست؛ یعنی ارزش را دارد که CDهای آن را روی پیشخوان بگذارم تا مردم ببینند. در هر سری تقریبا ۱۰-۱۵ تا قسمت فروش می‌رود. البته اوایل کمتر بود ولی انگار الان تبلیغاتش بیشتر شده و مردم شنیدند که سریال قشنگی است و بیشتر می‌خرند. به طور کلی سی‌دی‌ها یک سری مشتری ثابت دارد؛ که هفته‌ای یک بار آخر هفته می‌آیند و جدیدترین فیلم و سریال‌ها را می‌خرند.»

حساب و کتاب آثار نمایش خانگی

با این اوصاف به نظر می‌رسد به جز مناطقی مانند خیابان انقلاب و میدان ولیعصر که پرفروش‌ترین منطقه برای عرضه‌ی تمامی محصولات فرهنگی و هنری به حساب می‌ایند، فروش سریال‌های خانگی و از جمله «شهرزاد» در مناطق شمالی شهر بیش از مناطق جنوبی است و همچنان بسیاری از فروشگاه‌ها معتقدند که «قهوه‌ی تلخ» به دلیل اینکه اولین سریال شبکه خصوصی پخش خانگی بود و هنوز اعتماد مردم به این سیستم از بین نرفته بود فروش بیشتری را تجربه کرده است.

با این حال به نظر می‌رسد فروش سریال جدید حسن فتحی باید برای تولیدکنندگان راضی کننده بوده باشد، اما مسئله‌ی جالب عدم درج تیراژ انتشار هر قسمت از سریال- برخلاف اکثریت محصولات نمایش خانگی- در پشت جلد اثر است که امکان محاسبه تعداد فروش نهایی این اثر را غیرممکن می‌کند. مسئله‌ای که سرمایه‌گذار سریال نیز در پاسخ به پرسش «سوره‌سینما» توضیح در مورد آن را به دلیل دوری از حواشی به قسمت‌های پایانی سریال موکول می‌کند.