به گزارش سوره سینما، محمد حیدری متولد ۱۳۴۹ در بجنورد و فارغ‌التحصیل رشته کارگردانی در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد است. در کارنامه هنری و حرفه‌ای او مواردی چون دبیری بیست‎ونهمین جشنواره تئاتر فجر، ریاست مجموعه تئاتر شهر، بازی و کارگردانی بالغ بر ۲۰ اثر نمایشی، دبیر بخش حرفه‌ای تئاتر کشور، مشاور عالی و نماینده رئیس سازمان سینمایی در امور جشنواره‎ها و اصناف و ریاست موزه سینما و… را می‎توان دید. از زمان شکل‌گیری جشنواره مردمی فیلم عمار خیلی‌ها خواسته و یا ناخواسته آن را در برابر جشنواره فیلم فجر تعریف کردند. این موضوع را در ادامه با یازدهمین دبیر جشنواره فیلم فجر در فاصله کوتاه مانده به برگزاری جشنواره‌ای که دبیری‌اش رابر عهده دارد، در میان گذاشتیم و از محمد حیدری پرسیدیم که چه رابطه‌ای بین جشنوراه عمار و سایر جشنواره‎ها وجود دارد؟

*جشنواره‌های «فجر» و «عمار» پوشش دهنده یکدیگرند نه در مقابل هم

آقای حیدری با توجه به اهمیت و جایگاهی که جشنواره فجر در کشور ما دارد؛ شما فکر می‎کنید که چه رابطه‌ای بین این جشنواره و سایر جشنواره‎ها از جمله جشنوراه مردمی فیلم عمار وجود دارد؟

ببینید فضای فرهنگی و هنری کشور ما به‎قدری گسترده است که هر آن چیزی که به عنوان جشن و یا جشنواره برگزار می‌شوند، هیچ کدام یکدیگر را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد، بلکه بیشتر تحت پوشش همدیگر هستند. برای همین به اعتقاد من جشنواره فجر و عمار بیشتر همدیگر را تحت پوشش قرار می‌دهند تا اینکه بخواهند در برابر هم باشند و هم دیگر را تحت‌الشعاع قرار بدهند. جشنوراه عمار از همان ابتدا با یک رویکرد کاملا مردمی شکل‌گرفته و برای رسیدن به اهداف خودش از حداقل امکانات استفاده می‎کند. در عوض جشنواره‌ای مثل فجر باید هر چقدر که می‎تواند پایه‌های حرفه‎ای کار خود را قوی‌تر کند و خود را به لحاظ کیفی به استانداردهای بین‌المللی سینما برساند. ولی این اتفاق نیاز نیست که در جشنواره عمار بیفتد و این جشنواره می‌تواند با کمترین امکانات بیشترین آورده را داشته باشد. با توجه به امکانات کمی که در اختیار این جشنواره است و جوان‌هایی که برای این جشنواره فیلم می‌سازند، پول و امکانات لازمی را در اختیار ندارند، بایستی عمار از این محدودیت‌ها به عنوان فرصتی برای بروز خلاقیت‌ها استفاده کنند.

*عمار به عنوان یک جشنواره کاملا مردمی، به دنبال ساده‌نگریست‌هاست

جشنواره عمار را در طی این چند سال گذشته پیگیر بودم، اخبارش را دنبال کردم و یک سری از فیلم‌های تولیدی آن را دیدم. از آنجایی که این جشنواره به عنوان یک جشنواره کاملا مردمی مطرح شده و به اعتقاد من به دنبال ساده‌نگریست‌هاست؛ ساده به معنای نگاه صمیمامه فیلم‎ساز منظورم است. این ساده‌نگری و نگاه ساده و صمیمی فیلم‌سازان عمار در پرداختن به موضوعاتی مانند دفاع مقدس، خانواده شهدا، ایثارگران و… به لحاظ حسی و عاطفی تاثیرگذاری خوبی داشته است. خود این دستاورد خیلی دستاورد خوبی است و برای همین جشنواره عمار باید یک مقداری فاصله خودش را با دیگر جشنواره‎ها کم کند. منظورم این است که عمار نباید خودش را با هر جشنواره دیگری مقایسه کند. به عنوان مثال الان جشنواره عمار قابل مقایسه با جشنواره فجر نیست؛ چون جشنواره فجر کار دیگری را دنبال می‌کند و جشنواره عمار هم هدف‎گذاری دیگری دارد و این دو جشنواره در رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده خودشان اصلا قرار نیست که هم‎دیگر را تحت‌الشعاع قرار دهند، بلکه قرار است همدیگر را تحت پوشش قرار دهند. در مجموع به اعتقاد من همه این فعالیت‌ها برای خانواده بزرگ انقلاب و کشور ماست. باید توجه داشته باشیم که در این خانواده بزرگ سلایق مختلف و اختلاف سلیقه‌هایی متفاوتی وجود دارد.

*توجه به معنویت و خلاقیت از افتخارات سینمای ماست

از طرف دیگر همه ما می‌دانیم که به لحاظ تکنولوژی سینمایی ما ضعیف است، ولی خروجی سینمایی ما با سینمای جهان و کشورهایی صاحب سینما مقایسه می‎شود و از این لحاظ نمی‌توان سینمای ایران را با سینمای جهان و هالیوود مقایسه کرد. ولی در بخش خلاقیت و توجه به معنویت، این جزو افتخارات ما است که در سینمای ما روابط و شرایطی حاکم است که قابل مقایسه با هیچ کجای دنیا نیست. ما فقط باید با خودمان مقایسه شویم. وقتی این مقایسه در این فضای گسترده‌ فرهنگی و هنری کشور اتفاق بیفتد، خواهید دید که جشنواره‌های مختلفی مانند، فجر، حقیقت، مقاومت، عمار و… با حضورشان فقط بخشی از این فضای گسترده را تحت پوشش قرار می‌دهند. مثلا در جشنواره عمار یک فیلم می‌تواند در یک روستایی توسط امکانات حداقلی مثل موبایل تولید شود و خروجی کار اتفاقات مبارکی را رقم بزند.

*عمار باید ارتباطش را با مردم و فیلم‌سازها بیشتر کند

یعنی الان به اعتقاد شما جشنواره عمار باید به سمت حرفه‎ای شدن نرود و به همین شکل به راه خودش ادامه دهد؟!

معتقدم جشنواره عماری که نوع نگاهش مردمی است، باید ارتباطش را با مردم و فیلم‌سازها بیشتر کند. چون فیلم‌سازها هم جزئی از این مردم هستند. این جشنواره بایستی از این خلاقیت‌های که در این فضای محدود و با نبود امکانات و… بروز می‎کند، استفاده کند. به اعتقاد من این خلاقیت‌ها احتیاج دارد که به فضای تخصصی سینما نزدیک شود، ولی با همان نگاه مردمی ودلی عمار. چون اصلا قرار نیست نگاه عمار تبدیل به یک نگاه کاملا اختصاصی شود و آخر هم برسد به نگاه «هنر برای هنر»! عمار اگر هم قرار باشد به لحاظ تکنیک و فرم حرفه‎ای شود باید به لحاظ محتوایی  و مفهومی نگاه سابقش را حفظ کند. لذا نگاه جشنواره عمار به فیلم‎ها خودش باید کاملا مردمی باشد و این فیلم‎ها اختصاصا برای مردم و قشرهای مختلف مردمی تولید شوند. مثلا فیلم‎های عمار قابلیت اکران در یک اتاق ۱۰ نفره را هم داشته باشد.

*نگاه‌های سیاسی گاهی به جشنواره فجر ضربه زده است

پس فیلم‎سازانی که در جشنواره عمار شناسایی، تربیت و حرفه‎ای می‎شوند، باید خودشان را در جشنواره فجر نشان دهند؟

بله، ببینید قطعا این اتفاق می‎افتد و افتادن این اتفاق در درست من و شما نیست. چون قطعا وقتی فیلم‎سازانی در عمار با آن نگاه تربیت می‎شوند، می‎خواهند که با همان نگاه وارد فجر شوند و فیلم بسازند. ما در گذشته افرادی را داشتیم که البته نه در عمار، ولی در جاهای دیگر با این نگاه تربیت و وارد بدنه سینمایی شدند، الان هم فیلم‎هایشان را برای آن نگاه می‎سازند. الان جشنوراه عمار دارد این فضا را به صورت تعریف شده ارائه می‌دهد که به نظر من کاملا لازم و ضروری است. این نظر شخصی خودم است که معتقدم عمار باید نگاه سیاسی را از خودش بگیرد. وقتی عمار یک نگاه کاملا مردمی دارید، نباید در این نگاه مردمی نگاه سیاسی را هم وارد کند. این یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی است که در فضای عمومی همه مردم و قشرهای مختلف در بحث‌های سیاسی ورود پیدا کرده و اظهار نظر و گفت‎وگو می‎کنند. ولی وقتی در جشنواره‌ای مردمی‎ای مثل عمار این طبقه‌بندی و جناح‎بندی سیاسی اتفاق بیفتد، به نظر من عمار از نگاه مردمی خودش فاصله خواهد گرفت. لذا عمار باید فراتر از موضوع‌های سیاسی کار کند.

البته الان تا حدودی این اتفاق در عمار افتاده ولی امیدوارم درگیر این جناح‎بندی‌های سیاسی که در کشور ما هست نشود. مثلا در جشنواره فیلم فجر این نگاه کاملا سیاسی شده و یک جاهایی این نگاه سیاسی دارد به کیفیت فجر لطمه می‎زند. چون عمار یک جشنواره کاملا مردمی است باید این نگاه سیاسی را به سطح فراتر از موضوع ببرد؛ یعنی من با هر سلیقه‌ای که دارم بتوانم به جشنواره فیلم عمار بیاییم و با آن با نگاه عمار که کاملا مردمی است فیلم بسازم. به اعتقاد من زمانی موفقیت عمار بیشتر خواهد شد که مردمی بودن را به عنوان اصل و جوهره ناب جشنواره نگه دارد. اگر نگاه عمار این باشد می‌تواند فیلم‎سازانی را به جامعه معرفی کند که فقط برای مردم فیلم بسازند. اگر در عمار این طبقه‌بندی اتفاق بیفتد، خراب خواهد شد. از نظر من در جشنوراه عمار یک فضای هیئتی که فقط هدف براش موضوعیت دارد، حاکم است. فضایی که کاملا دلی و ناب است و عمار باید از این فضا خیلی مواظبت کند.

*عمار قابل مقایسه با هیچ جشنواره دیگری نیست

به اعتقاد شما عمار باید چه مسیر را برای خودش تعریف کند که بتواند تاثیرگذار باشد؟

به نظر من جشنواره عمار قابل مقایسه با هیچ جشنواره‌ای نیست و نباید هم خودش را مقایسه کند. چون هدف‌گذاری این جشنواره با بقیه جشنواره‌ها متفاوت است. فکرش باید این باشد که جشنواره‌ای را با این اهداف و در این فضا تعریف کرده است، حالا هر آن کسی که تمایل و دوست داره برای این نگاه فیلم بسازد، خودش با همان نگاه عمار در این جشنواره حضور می‎یابد و خود به خود راهش را پیدا می‌کند. از نظر من عمار چیزی را که دنبالش است را باید رها کند و نگوید که هدف من این است که نیروها را تربیت که کنم که بروند در فجر و… خودشان را نشان دهند، چراکه آنها خودشان راه خودشان را پیدا می‌کنند. هدف باید خود «جشنواره مردمی فیلم عمار» باشد و به جشنواره‌های دیگر کاری نداشت. کار داشتن با دیگر جشنواره‌ها ایده ناب و مردمی عمار را خراب می‌کند. البته بازهم تاکید پایانی من این است که هر چقدر جشنواره مردمی فیلم عمار از نگاه‌های سیاسی پرهیز کند، موفق‌تر خواهد بود.

منبع: ماهنامه حلقه وصل