به گزارش سوره سینما ، مهدی انصاری مقدمهای درباره موضوع برنامه بیان کرد و گفت: در جشنواره فجر میبینیم خیلی تنوع ژانر و موضوعات نیست و میتوانیم ژانرها و فیلمهای جشنواره فجر را به موضوع اجتماعی، خانواده، کودک و دفاع مقدس و گاهی هم کمدی و طنز تقسیم کنیم. نبودن تنوع ژانر در جشنواره فجر نقیصهای هست که علتش فاصله گرفتن جشنواره از فلسفه وجودی و جهتگیریهای مهمی است که باید داشته باشد. ابتدای جشنواره فجر هدف، معرفی کردن فیلمسازان جوان بود که این باعث شد که یک نسل جدید انقلابی از ابتدای انقلاب شکل بگیرد و در جشنواره معرّفی شود که از آن نسل هنوز هم استفاده میکنیم، امّا این کمکم فراموش شده است.
انصاری برای جشنواره فجر چهار مقصد و هدف عنوان کرد و گفت: این جشنواره میتواند یک فضا برای تشویق هنرمندان مستعد باشد که ابزار جایزه و داوری در آن هست و طبیعی است که به این جشنواره استناد میشود و خیلیها تلاش میکنند به جایزه برسند. یک هدف دیگر، ارتباط بین سینماگران و تکمیل ارتباطات آنهاست. سوم اینکه جایی باشد که در متن یا حاشیه آن کارگاههای آموزشی برای علاقمندان به سینما شکل بگیرد. و هدف چهارم، معرفی عناصر جوان و ایدههای خوب است.
وی در ادامه، به یکی از اشکالات فرم جشنواره فجر اشاره کرد و گفت: جشنواره فجر را به صورت جشن برگزار میکنیم و این جشن فضای شاد و مفرحی در ایام دهه فجر شده و باید بحث کرد که چرا جشنواره تبدیل به جشن شده است در حالی که قرار است جشنوارهای باشد که کارهای مهمی در آن انجام شود، ضمن اینکه اگر جشنواره تخصصی است باید برای یک عدّه متخصص و همچنین اصحاب امور نشان داده شود نه اینکه داشتههای سال آینده را یکهو باز بکنیم و همه ببینند. وقتی از اهداف دور میشویم ممکن است سالهای بعد، بدتر هم بشود، در ضمن عنوان کاخ هم طنز و ناراحتکننده است.
وی با بیان این نکته که با معرفی گونهها و بردن فیلمها در گروههای خارج از مسابقه از هدف دور میشویم، خاطرنشان کرد: ما با یک بخش سودای سیمرغ و یک بخش سینما تجربه طرفیم و این تکثر و تنوع ظاهری و مدیرپسند است. دورهای که بخش بینالملل به جشنواره فجر اضافه شد قرار بود فیلمهای خوبی که برای مخاطب تخصصی ایران اثر مثبت و آموزشی دارد و باید روی پرده عریض دید، باید به نمایش در میآمد که الان این بخش حذف شده و بخش آموزشی را از جشنواره گرفتند و بحث تربیت و آموزش کمرنگ شده است. ما از جشنواره فجر توقع یک نهاد در حوزه فرهنگ داریم که میتواند تاثیرگذار باشد و آینده فرهنگی را در حوزه سینما مشخص کند، جشنواره فجر باید یک دبیرخانه ثابت داشته باشد نه مقطعی و باید با اسناد بالادستی به سینماگران پیشنهاد بدهند و ابزارهایی مثل جوایز حمایتی از آنها ایجاد کند تا آن موقع به تنوع و تکثر واقعی و به مفاهیم و مضامین خوب برسیم.
ایشان در پاسخ به این سوال که آیا در این زمینه مطالبه از مسئولین فجر مثل دبیر و… درست است یا خیر، بیان داشت: پرسیدن این سوال از شخص دبیر، بیانصافی است چون یک مجموعه مقطعی است و ایشان از ۲۲ بهمن دیگر مسئولیت ندارند، این سوال باید از نهاد فرهنگی که وزارت فرهنگ و ارشاد است پرسیده شود که چرا در طول ۳۵ سال انقلاب یک دبیرخانه دائمی نداریم؟ و چرا مشخصاً موازین و اهداف تدوین نمیشود که با موازین و اهداف انقلاب اسلامی سنجیده شود؟ وقتی مقطعی برخورد شود چنین اتفاقاتی میافتد.
انصاری مروری بر آثار جشنواره پیش رو در بخشهای مختلف داشت و در این رابطه گفت: پیشفرض این است که ژانر اجتماعی که محمل گستردهای برای موضوعات مختلف است در جشنواره دیده شود که بر اساس اسامی کارگردانانی هست که کارهای قبلی آنها را دیدیم، مثل آقای کیایی یا آقای فرحبخش. بحث بعدی، موضوع و ژانر دفاع مقدس است که فیلم خانم آبیار در این مورد هست. به نظر میرسد موضوع انقلاب و ملودرام سیاسی هم که به این حال و هوا نزدیک میشود در فیلم سیانور آقای شعیبی و امکان مینای آقای تبریزی خواهد بود. در ژانر پلیسی بسیار قصه و قهرمان داریم و میتوانیم مرزهای امنیتی کشورمان را اثبات کنیم و برای این نعمت را پاسداشتی بگیریم که این متاسفانه در سینما خیلی کمرنگ و کمرمق است.
مازیار وکیلی نیز به ارائه دیدگاه خود درباره موضوع برنامه پرداخت و گفت: ژانر و گونههای اجتماعی مختص سینمای آمریکا و هالیوود است، برای اینکه وقتی سینمایی دارید که مستقل از دولت است میتوانید به عنوان یک سینماگر گونههای مختلفی را تجربه کنید. حتی در اروپا هم نمیبینیم که ژانرها و گونههای خیلی متنوعی داشته باشد کمدی – رمانتیکها، فیلمهای علمی – تخیلی و … اغلب در اختیار سینمای هالیوود است. امّا اینکه چرا در سینمای خودمان تنوع ژانری نداریم دو نکته دارد: یکی اینکه بعضی ژانرها امکاناتی میخواهد که سینمای ما فاقد آن است مثل سینمای علمی – تخیلی؛
وی ادامه داد: نکته دوم این است که بعضی ژانرها مثل وحشت در سینمای آمریکا چون کاملا از بحث مذهبی تفکیک شده است توانستهاند پیش بروند اما برای ما گاهی با مسائل مذهبی گره خورده و ممکن است فیلمساز اگر به سمتش برود شایعه ترویج خرافه به آن بخورد، مثل فیلم آل. یکسری ژانرها هم هست که مردم ما دوست ندارند مثل فیلمهای جنایی؛ و یک مقدار هم به تنبلی فیلمسازان برمیگردد، البته اگر مدیران ما به هنرمندان اعتماد کنند و در چارچوب قانون دستشان را برای طرح موضوع و قصه جدید باز بگذارند شک نکنید سینماگران دنبالش میروند.
وی در ادامه با ذکر این مطلب که باید سود را از گیشه به دست آورد نه قبل از آن، خاطرنشان کرد: الان با اسپانسر و ورود بانکها و … سود فیلم قبل از گیشه به دست میآید، تهیهکننده به کسی بدل شده که سرمایه را به طریقی جور میکند.
وکیلی درباره تنوع موضوعی فیلمهای جشنواره بیان داشت: نباید منتظر یک شگفتی باشیم، احساس میکنم فیلمهایی که پذیرفته شدند خیلی مشخص فیلمشان را توضیح میدهند و نباید منتظر این باشیم که فیلمسازان از خارج از جهان خودشان کار خیلی متفاوتی ارائه داده باشند. لیست کارگردانان متنوع است و تقریباً همه سلیقهها در آن لحاظ شده است و امیدوارم این تنوع با کیفیت همراه باشد.
انصاری در صحبتهای پایانی خود، پیشبینی خود را از اکران سال آینده بیان کرد و گفت: اتفاقی که در این چندساله در حوزه اکران رخ داده بد نیست، از فیلمهای ساده و سطحی کمی فاصله گرفتیم و برخی فیلمها قابل دفاع و قابل بحث هستند. پیشفرض این است که فیلمهایی که جذابترند و داستان بهتری دارند در سال آینده فروش بیشتری داشته باشند.
برنامه رادیویی سینمامعیار پنجشنبهها ساعت ۱۴:۳۰ از رادیو گفتوگو پخش میشود، برنامهای با اجرای سید امیر جاوید و تهیهکنندگی و سردبیری محمدجواد طالبی که سعی دارد ضمن پرداختن به مسائل اساسی سینمای ایران سطح آگاهی مخاطب از فیلمهای روی پرده را بالا ببرد.