سوره سینما – احسان سالمی: چهار سال پیش بود که کمیسیون اروپایی اتحادیه اروپا جایزه «تلاش برای ترویج فرهنگ اروپایی» خود را به اصغر فرهادی و تهیهکننده فیلم جدیدش داد. در متن سخنرانی اهدای این جایزه به فیلم فرهادی، «اندرولا واسیلیو»، رییس کمیسیون فرهنگی اتحادیه اروپا گفت: «من بسیار مفتخرم که امروز این جایزه را برای قدردانی از طرح و پروژه این فیلم که نشانهای از یک هویت فرهنگی غنی است و نمایانگر باز و پذیرا بودن اروپای فرهنگی؛ اروپایی که من همواره مدافعش هستم، به آقای فرهادی تقدیم میکنم. اصغر فرهادی پس از موفقیّت جهانی شاهکارش، جدایی نادر از سیمین، طرح جدیدی به ما ارائه میکند که به همان اندازه که فیلمی است متعهّد، تأثیرگذار و احساس برانگیز نیز هست؛ به ویژه اینکه جلوهگر جهانی بودن و عمومیت است.»
ماحصل این جایزه که پیش از آغاز مراحل تولید فیلم جدید فرهادی به او داده شده بود، تولید فیلمی فرانسوی به نام «گذشته» بود که به عنوان یکی از تولیدات سینمای فرانسه در جشنواره کن سال ۲۰۱۳ شرکت کرد و نامزد نخل طلای آن دوره از جشنواره فیلم کن شد.
جالب آن که در ادامه مدیران وقت سازمان سینمایی که با ذوق زدگی این پروژه را از تولیدات مشترک ایران و فرانسه معرفی میکردند و در حالی که رقبایی جدی و قابل تامل در سینمای ایران وجود داشت، «گذشته» اصغر فرهادی را به عنوان نماینده سینمای ایران برای دریافت اسکار ۲۰۱۳ بهترین فیلم غیرانگلیسیزبان معرفی کردند که البته در نهایت این اثر کاملا فرانسوی نتوانست نظر داوران آکادمی اسکار را به خود جلب کند.
اما «گذشته» تنها پروژه سینمایی اصغر فرهادی نبود که با سرمایه کشورهای خارجی تولید شده است. او که مدتی اعلام کرده بود قرار است فیلمی اسپانیایی با همکاری پدرو آلمادوار، کارگردان و تهیهکننده سرشناس اسپانیایی و حضور بازیگران مطرحی چون پنهلوپه کروز بسازد، تصمیم گرفت تا قبل از تولید این اثر، به سراغ ساخت اثری در داخل کشور برود.
«فروشنده» نام این اثر بود که داستان آن برگرفته از یک نمایشنامه معروف به همین نام است و تمام بازیگرانش ایرانی هستند. اما نکته قابل توجه در ارتباط با این فیلم عدم عنوان رسمی نام تهیهکننده «فروشنده» بود. موضوعی که مدت زیادی نامشخص نماند و با حضور این فیلم در جشنواره فیلم کن سال جاری، اطلاعات جالبی در ارتباط با تهیهکننده خارجی این فیلم مشخص شد تا معلوم شود افتخار سینمای روشنفکری ایران مدتهاست که ترجیح میدهد با استفاده از سرمایههای خارجی فیلمسازی کند.
بنابر اطلاعاتی که برای اولین بار سایت خبری «تابناک» آن را منتشر کرده است، موسسه «قمره برای فیلم دوحه» متعلق به کشور قطر سرمایهگذار اصلی «فروشنده» فرهادی است. این شرکت قطری متعلق به شیخه میاسه آلثانی خواهر پادشاه فعلی قطر است که خود آن را بنا نهاده است و سیاست اصلی آن سرمایهگذاری بر تولید فیلم در جهان عرب و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس با استفاده از ظرفیت تولیدات مشترک با سایر کشورهای دارای صنعت سینما است.
موسسهای که به گفته «فاطمه الرمیحی» رییس اجرایی آن، در طول ۵ سال گذشته ۲۴۰ فیلم تولید کرده؛ تولیداتی که شامل حمایت از چهرهها و استعدادهای سینمایی از طریق برنامههای آموزشی، تربیتی و تامین بودجه بوده است تا جایی که توانسته به جایگاههای مهمی در سینمای جهان برسند.
با توجه به اینکه ساخته پیشین فرهادی که با حمایت و بودجه اتحادیه اروپا تولید شده بود، کاملا سویههایی همراه با سیاستهای کلی کشور سرمایهگذار در مورد مهاجران داشت؛ باید منتظر بود و دید که آیا سرمایهگذاری خواهر پادشاه قطر در جدیدترین ساخته این کارگردان ایرانی هم توانسته به آن جهتدهی خاصی کند؟