سوره سینما: شهر ساحلی کن، جشنواره کن، معبد سینما و رژهی بتهای سینمایی، قدم زدن روی فرش قرمز، فلاش دوربین عکاسانی از سراسر جهان، فیلم های خوب، بد، ضعیف؛ سینماگرانی از دور و نزدیک و از ایران یک «فروشنده». فروشندهای که مشتری های دست به نقدی هم پیدا کرد و برای اولین بار بالاترین افتخار بازیگری و فیلمنامهنویسی در سینمای ایران را برای شهاب حسینی و اصغر فرهادی به ارمغان آورد و موجبات تبریک و تحسین غالب رسانهها را فراهم کرد.
البته همیشه جایزه گرفتن از کن و اسکار اتفاق مهمی در ایران بوده است. جوایزی که معمولاً روی مسیر تولیدات سالهای آتی سینمای ایران تاثیر مستقیم داشته، و به قول خود فرهادی، حداقل بخشی از مردم ایران را خوشحال کرده و احتمالا بخش دیگری را هم چندان خشنود نخواهد کرد. البته واکنشهای متفاوت در این مورد، فقط محدود به مردم عادی نیست. چنانکه ادبیات متفاوت سخنگوی وزارت ارشاد و رئیس سازمان سینمایی در تبریک و تحلیل جایزهی فرهادی و شیوهی اکران آن، خود حکایت از تلقیهای متفاوت نسبت به این جایزه حتی در ساختمان بهارستان دارد.
اما در مورد «فروشنده» موضوعی که موافقتها و مخالفتها را داغتر کرده، بحث حضور سرمایهگذاران فرانسوی و به ویژه قطری در این پروژه است. چنانکه سخنگوی وزارت ارشاد در کنایه به همین موضوع گفته است: «برای جمهوری اسلامی ایران زیبنده نیست که فیلمهایش از طریق کشور یا شرکت غیرایرانی عرضه شود تا موجب تحقیر ما در سطح بینالملل نشود و در این بین شرایطی را نبینیم که یک شرکت عربی واسطه و میزبان ما باشند.»
اما شاید کمتر کسی بداند که حضور سرمایهگذار خارجی در فیلمهای ایرانی برگزیدهی کن اصلاً اتفاق جدیدی نیست. چنانکه در طول تمام ادوار جشنوارهی کن، از میان ده فیلم ایرانی که در بخش مسابقهی اصلی این جشنواره پذیرفته شدهاند، ۹ فیلم تولید مشترک ایران با کشورهای اروپایی و بیش از همه، تولید مشترک با خود فرانسه بودهاند. به عنوان نمونه، جالب است بدانید که «زیر درختان زیتون» به کارگردانی «عباس کیارستمی» به عنوان اولین فیلم ایرانی که در بخش مسابقهی جشنوارهی کن حضور داشته است و پس از آن، «طعم گیلاس» از همین کارگردان، به عنوان تنها فیلم ایرانی برندهی نخل طلا، هر دو با حمایت کمپانی فرانسوی CiBy2000 ساخته شدهاند.
در سالهای بعدی، «ده» باز هم به کارگردانی «کیارستمی» و با مشارکت کمپانی فرانسوی «MK2 Productions»، «تخته سیاه» به کارگردانی «سمیرا مخملباف» و با مشارکت سه کشور ایران، ایتالیا و ژاپن، «سفر قندهار» محسن مخملباف و «پنج عصر» سمیرا مخملباف با مشارکت ایران و کمپانی فرانسویBac Films، «رونوشت برابر اصل» به عنوان محصول مشترک ایران و فرانسه و دو فیلم «گذشته» و «فروشنده» به کارگردانی «اصغر فرهادی» با مشارکت کمپانیهای فرانسوی چون ممنتو فیلم و شبکهی تلویزیونی آرته و البته یک شرکت قطری به عنوان تولید مشترک با فرانسه، در کنار فیلم چند اپیزودی «قصههای کیش» به عنوان یک فیلم کاملاً ایرانی، تمام آثاری هستند که در طی ادوار مختلف جشنوارهی کن، در بخش مسابقهی اصلی این جشنواره پذیرفته شدهاند.
این گزاره نشان میدهد معمولاً فرانسویها آثاری از ایران را در بخش رقابتی جشنوارهی کن میپذیرند که خود در تولید آنها نقش داشته باشند. حالا اما این بار در مورد فیلمهای فرهادی، سرمایهگذار خارجی به محل بحث تبدیل شده است. شاید چون، تولیدات مشترک قبلی، چراغ خاموشتر تولید شده بودند. شاید هم، حضور دختر امیر قطر در کسوت سرمایهگذار فیلم، محل جنجال بوده است. به هر حال، فعلاً تا فیلم نمایش داده نشود، نه در مورد دلواپسان فرهادی و نه در مورد شیفتگانش، نمیتوان قضاوتی کرد.