ارد عطارپور کارگردان شناخته شده حوزه مستند، راه اندازی مرکز سینمای مستند در حوزه هنری را گامی بزرگ برای حمایت از این نهاد دانست.

سوره سینما- محمد کارت: بی‌مهری به سینمای مستند، موضوعی تازه نیست. شاید حمایت هایی مقطعی در ادوار مختلف به بازار آشفته سینمای مستند پر پرواز داده باشد اما فعالان در این حوزه و مخاطبان پیگیر آن خوب می دانند که سینمای مستند به دلیل ماهیتش هرگز به اندازه سینمای داستانی مورد اقبال نبوده است. به مناسبت روز ملی خلیج فارس با ارد عطارپور سازنده مستندی با این موضوع صحبت کردیم. عطارپور با انتقاد از بی توجهی به سینمای مستند در این سال‌ها ویژگی‌های ساخت مستندهایی با توجه به منافع ملی و جغرافیای بومی یک سرزمین را برشمرد.

خطه خلیج فارس به لحاظ موضوعی چقدر فضای مناسب و دراماتیک برای مستندسازی دارد؟

ارد عطارپور: خلیج فارس و مناطق اطراف آن به لحاظ وسعت جغرافیایی، پیشینه تاریخی و موقعیت آب و هوایی  آن متشکل است از اقوام مختلف با آداب و رسوم منحصر به فرد که فرهنگ غنی آنها میتواند موضوعات زیادی برای پرداختن مستندسازان داشته باشد. این موقعیت جغرافیایی پهناور منافع ملی بسیاری نیز برای ایران به همراه دارد.

وظیفه مستندسازان نسبت به پرداخت دقیق موضوعاتی که منافع ملی را در پی دارند،چیست؟

مستندسازان اغلب علاقمند هستند که آثارشان چه در زمینه اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و غیره در پی منافع ملی و منفعت مردم جامعه باشد. حتی اگر در یک فیلم اجتماعی معضلی ترسیم می‌شود نگاه آسیب شناسانه فیلمساز می‌تواند در راستای رفع آن ناهنجاری از  جامعه اثر گذار باشد.اما هم اکنون که بحث ما درباره خلیج فارس است باید بگویم اینکه نام باستانی  خلیج فارس در کشاکش ۲۲ کشور عضو اتحادیه عرب است، وظیفه مستندسازان است که نسبت به این موضوع ایستادگی کنند. این حس در اغلب مستند سازان وجود دارد که الزاما پرداختن به آن را منوط به پیشنهاد نهادهای دولتی هم نمی‌دانند و گاهی خودشان با هزینه‌های شخصی به این موضوع می‌پردازند. البته گاهی به علت کمبود بودجه و نبود نگاه کارشناسانه کیفیت آثار با این مضمون متغیر کم و زیاد می‌شود.

وظیفه نهادهای دولتی متولی سینمای مستند، را در حمایت از مستندسازان برای پرداختن به موضوعاتی مانند خلیج فارس که نیاز تامل و نگاه حساس پژوهشی دارند، را چطور ارزیابی می‌کنید؟

 در سینمای مستند حمایت مالی برای آثار سرنوشت ساز است. اغلب موضوعات در سینمای مستند نیاز به تحقیق و پژوهش دارند و وقتی زمان کافی صرف این قضیه نشود آثار رسالت خودشان را ناقص انجام می‌دهند. از آنجا که مستندسازی یک کار تمام وقت است ومستندساز همواره باید درگیر موضوعش باشد حمایت مالی نهاد های دولتی میتواند باعث شود تا او با فراغ بال نسبت به موضوعش تمرکز کند و در نهایت اثری را خلق کند که خودش یک منبع اطلاعاتی از موضوع مورد نظر باشد.

شما مستند «خلیج فارس» را ساختید این موضوع چطور دغدغه شما شد و مورد حمایت قرار گرفتید؟

نام خلیج فارس و آن منطقه پهناور آبی همیشه برای من جذاب بود. با تحقیقاتی متوجه شدم که این تلاش برای تغییر نام حرکتی کاملا سیاسی است. هر چه بیشتر اسناد را دنبال کردم بیشتر ترغیبم می‌کرد که باید دراین باره مستندی بسازم. طرح فیلم را به شبکه یک ارائه کردم که مورد حمایت قرار گرفت.

طبق تحقیقاتتان چقدر نام خلیج فارس را در اسناد تاریخی مشاهده کردید؟

ببینید، طبق موافقت نامه هشت ماده‌ای، مالکیت خلیج فارس مورد بحث کشور‌های اطراف نیست. بیشتر حواشی بر سرنام خلیج فارس است که قدمتی تاریخی دارد به طوری که در ۵۰۰ سال قبل از میلاد هم مثلا فیلسوف یونانی هکاتوس از خلیج فارس نام برده است. در منابع اسلامی نیز به طور مکرر توسط جغرافی دانان عرب با نام خلیج فارس از این پهنه آبی اشاره شده است. تقریبا در اکثر منابع جغرافیایی و سیاسی کل دنیا نام خلیج فارس مستتر است. این مسئله و ادعا از دهه ۶۰ شروع شد. زمان جمال عبدالناصر قائله ای سیاسی باب شد که نام خلیج فارس را ابتدا به خلیج و بعدتر به خلیج عرب مطرح کرده‌اند که همواره با اعتراض محافل بین‌المللی و دولتی و مردمی ایران روبه رو شده‌اند. بر مبنای منابع تاریخی کهن نام این پهنه آبی خلیج فارس بوده و است.

اشتیاق نسل جدید مستند سازی نسبت به استقبال  از موضوعاتی که احتیاج به تحیق و پژوهش دارند را چقدر می‌دانید؟

پژوهش و تحقیق لازمه مستندسازی است.  پژوهش بنا به موضوع از ارکان اصلی مستندسازی است که در کیفیت اثر مانند فیلمبرداری و تدوین آن تاثیرگذار است. اغلب مستند سازان نیز به این مسئله واقفند و می‌دانند کم کاری در آن به کیفیت اثرشان لطمه میزند.

حمایت نهادهای دولتی را در رشد سینمای مستند چقدر تاثیر گذار می‌دانید؟

اساسا سینمای مستند در این سال‌‎ها متاسفانه مورد حمایت قرار نگرفته و یا متولیان از تاثیر این گونه سینمایی غافلند. اکثر مستندسازان به صورت دلی کار می‌کنند و با دغدغه فردی سراغ مستندسازی می‌روند. البته خوشبختانه حوزه هنری در صدد تشکیل مرکز سینمای مستند است که می‌تواند در تمرکز مستندسازی این نهاد گامی موثر برای فیلمسازان باشد.