به گزارش سوره سینما ، اولین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و بررسی آثار حاضر در بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت با حضور محمدامین همدانی کارگردان انیمیشن سینمایی «فهرست مقدس»؛ هومن فاضل نویسنده این اثر و سیدمحمد حسینی منتقد سینما در  محل پردیس ملت برگزار شد.

خلق شخصیت‌های چندوجهی مخاطب را آزار می‌دهد

در ابتدای این نشست سیدمحمد حسینی با طرح این سوال که چرا فیلمنامه فهرست مقدس در قالب انیمیشن تولید شده است؛ به تشریح دیدگاه خود در ارتباط با فضای کلی این انیمیشن و ارتباط مخاطب عام با آن پرداخت و گفت: به نظرم فهرست مقدس در ابتدا مخاطب را با خود درگیر می کند ولی بعد از دقایقی به واسطه اینکه شخصیت‌ها می خواهند از لحاظ ظاهری پیامی را به مخاطب منتقل کند، باعث آزار مخاطب می‌شود.

وی در ادامه با انتقاد از انتخاب چهره‌های نمادین برای شخصیت‌های اصلی قصه گفت: بهتر بود در فهرست مقدس شخصیت های خلق می شد که چندوجهی نبودند، به عبارت دیگر اینکه شخصیتی بدن انسان داشته باشد ولی چهره اش انسانی نباشد، کمی آزاردهنده است و مخاطب را پس می زند.

حسینی تصریح کرد: گاهی یک شخصیت فانتزی است که تفاوتی نمی کند چه حیوانی باشد و چه جایگاهی در داستان داشته باشد، ولی گاهی در چهره کاراکتر دست برده می شود مانند ارباب حلقه ها که آن هم چون داستان در فضای بینابینی روایت می شد، مشکلی ایجاد نمی کرد، ولی چون فضای فهرست مقدس قرآنی است خلق اینگونه کاراکترها مخاطب را خسته می کند.

طرح موضوع هولوکاست نشان دهنده حسن انتخاب تیم تولید «فهرست مقدس» است

این منتقد سینما تصریح کرد: فهرست مقدس از لحاظ تکنیکی از سایر انیمیشن‌های تولید شده در کشور در جایگاه بالاتری قرار دارد و حتی اگر شخصیت ها را بدون سر در نظر بگیریم، احساس می‌کنیم که قصه در فضای رئال تولید شده؛ همچنین فیلمنامه نیز نیمی غربی و نیمی شرقی است و این حسن کار محسوب می شود؛ چرا که کار وسترن زده نیست و تحول قهرمان قصه همان بخش شرقی فیلمنامه محسوب می شود.

وی افزود: باید به سازندگان فهرست مقدس به خاطر حسن انتخاب قصه دست مریزاد گفت؛ چرا که انتخاب موضوع هولوکاست از دل تاریخ نشان دهنده هوش بالا و مطالعه و پژوهش دقیق آن‌ها است، علاوه بر این یکی از بزرگ ترین ابهامات تاریخی ما بحث هولوکاست است و سازندگان این انیمیشن نشان دادند که هولوکاست در جای دیگری از تاریخ و در مقطع دیگری رخ داده و این مسئله را تقبیح می کنند.

ضعف فیلمنامه پاشنه آشیل «فهرست مقدس»

این منتقد سینما در ادامه با اشاره به مشکل فیلمنامه در سینمای ایران اظهار کرد: در سینمای ایران نقض غرضی صورت گرفته و آن هم نقد محتوای آثار است، در حالی که شاید برای ساخت یک فیلم ۵ میلیارد تومان هزینه می شود ولی از این میزان سهم فیلمنامه تنها ۵۰ میلیون تومان است، در حالی که فیلمنامه بیشترین بار اثر را بر عهده دارد.

حسینی خاطر نشان کرد: متاسفانه این خلا در فیلمنامه فیلم «فهرست مقدس» نیز دیده می‌شود و پاشنه آشیل آن ضعف فیلمنامه در نحوه نشان دادن تحول در شخصیت اصلی داستان است که به صورت دفعی صورت گرفته است و زمان کمی برای نمایش این تغییر در نظر گرفته شده است، در حالی که باید به این بخش بیشتر توجه می شد.

«فهرست مقدس» اغراق مبتنی بر واقعیت است

در ادامه این نشست محمد امین همدانی کارگردان فیلم سینمایی «فهرست مقدس» طی سخنانی و در پاسخ به سوالات مطرح شده از سوی حسینی گفت: ما فیلمنامه‌ای را به نویسندگی گروه مرحوم سلحشور تحویل گرفتیم که داستان قرآنی و ویژه مخاطب بزرگسال داشت، اما سرمایه گذار اثر برای کاهش هزینه ها ترجیح داد این فیلمنامه را در قالب انیمیشن تولید کند.

وی افزود: به همین خاطر فیلمنامه را به طور کلی از اول نوشتیم و شالوده داستان بازنویسی شده که پیش از این بر مبنای رئالیسم بود، تغییر دادیم و سعی کردیم که تخیل را تا جایی که امکان داشت به شخصیت سازی هایمان اضافه کنیم تا از این طریق بتوانیم کار را در قالب انیمیشن بسازیم.

همدانی خاطرنشان کرد: قطعا کاری که امکان ساخت رئال آن وجود دارد، توجیهی برای ساخت در قالب انیمیشن ندارد، از این رو مجبور شدیم تا اغراق را در شخصیت هایمان انجام دهیم، به عبارت دیگر «فهرست مقدس» اغراق مبتنی بر واقعیت است؛ البته بحث اغراق در شخصیت ها در مرحله پیش تولید مطرح شد.

نمایش چهره برزخی شخصیت‌ها برای افزایش جذابیت‌های بصری

کارگردان انیمیشن «فهرست مقدس» در ادامه با بیان اینکه بسیاری این اثر را با آثار غربی مقایسه می‌کنند، اظهار کرد: زمانی که اولین تصاویر فهرست مقدس منتشر شد، عده ای از آن به عنوان کاری شبیه به ارباب حلقه ها و آواتار نام بردند، در حالی که این فیلم ها اصالت ندارند ولی فهرست مقدس اینگونه نیست و ما در این اثر از تکنیک اغراق در واقعیت استفاده کرده ایم.

وی افزود: همچنین در این فیلم تحقیقاتی را انجام دادیم تا بتوانیم بر جذابیت های تصویری با پشتوانه دینی استفاده کنیم که چهره بزرخی از جمله تکنیک های ما در این فیلم است.

درصد کمی از قصه «فهرست مقدس» برگرفته از قرآن است

همدانی با اشاره به این موضوع که درصدکمی از داستان این انیمیشن برگرفته از آیات قرآن است، گفت: انیمیشن فضای تخیلی دارد و وقتی فیلمی در این قالب ساخته می شود، طبیعتا با تخیل همراه است. البته در مخاطب وقتی فهرست مقدس را می بیند با یک اثر داستانی روبه رو نمی شود، بلکه اثر رئال است و تنها برای خلق چند شخصیت از آیات قرآن استفاده شده و مابقی همگی تخیلی هستند.

وی افزود: اینگونه در فهرست مقدس صفات در چهره شخصیت ها بروز کرده، باعث می شود که مخاطب سریع‌تر با شخصیت ارتباط برقرار کند.

همدانی ادامه داد: ما در فهرست مقدس داستان قرآنی تعریف نکردیم بلکه به داستان تاریخی در کنار داستان درماتیک اشاره کرده ایم، به عبارت دیگر داستان تاریخی و داستان دراماتیک در این انیمیشن در دو ریل متفاوت حرکت می کنند و تنها در یک نقطه به یکدیگر می رسند.

تولید «فهرست مقدس» نشان‌دهنده قوت سینمای انیمیشن ایران است

کارگردان «فهرست مقدس» با اشاره به یکی از نقدهای مطرح شده در ارتباط با غیرطبیعی بخش پایانی فیلم و نحوه روایت وقوع حادثه عظیم دره اخدود گفت: نباید فراموش کنیم که مخاطب این اثر نوجوانان هستند و رده سنی آن نیز ۱۲ سال در نظر گرفته شده است به همین‌خاطر بیش از این نمی توانستیم به صحنه های آتش و کشتار مردم بپردازیم.

وی افزود: این فیلم در مدت ۱۸ ماه آماده شد و حتی می توانستیم آن را برای جشنواره فیلم فجر سال ۹۳ آماده کنیم ولی این اتفاق نیفتاد ولی تمام تلاش ما بر این بود که بتوانیم با تولید یک اثر جذاب، ثابت کنیم که انیمیشن ایران نیز به قابلیت‌های ارزشمندی دست یافته است.

تولید آثاری با شخصیت‌های غیرانسانی در شاهکارهای ماندگار جهان

هومن فاضل نویسنده فیلمنامه «فهرست مقدس» دیگر چهره‌ای بود که در این نشست صحبت کرد. وی با بیان اینکه فیلمنامه ای که در ابتدا تحویل گرفتیم با داستانی که در فهرست مقدس روایت شد، متفاوت است، اظهار داشت: در ابتدا سازمان اوج فیلمنامه را برای بازنویسی در اختیار من قرار داد ولی بعد از مدتی صحبت با همدانی به این نتیجه رسیدیم که نیاز است که فیلمنامه را از اول بنویسیم؛ از این رو طرح قصه مان جدید بود ولی با فضای قرآنی این کار را انجام دادیم.

وی تصریح کرد: اثری از جدی ترین شاهکار ادبی که همان بینوایان است، ساخته شده که شخصیت های آن سگ و گربه بودند، الان این سوال ایجاد می شود که چون چند شخصیت فهرست مقدس قرآنی هستند، حتما باید شخصیت‌های واقعی باشند؟ که به نظرم اینگونه نیست.

کاهش زمان نهایی فیلم باعث آسیب به فیلمنامه شد

فاضل در ادامه با اشاره به تحولات درونی شخصیت اصلی داستان گفت: ما در فهرست مقدس واقعه تاریخی را که پایان تراژیک دارد، روایت می کنیم و اصلا هدف مان نشان دادن کنش میان قهرمان و ضدقهرمان نبوده است، البته قهرمان داستان از یک جایی به بعد در درون خود دچار تغییراتی می شود و یک ضدقهرمان در درونش ایجاد می شود و در نهایت نیز به رستگاری می رسد که هدف اصلی ما این رستگاری بوده است.

فاضل خاطر نشان کرد: درست است که در فهرست مقدس کاستی های وجود داشته است ولی روزی که در حال صحبت برای فیلم بود قرار بود فهرست مقدس در ۱۲۰ دقیقه برای اکران های بین المللی در نظر گرفته شود، ولی این زمان به ۸۵ تا ۹۰ دقیقه رسید و حتی بخشی از شخصیت ها نیز در زمان نگارش فیلمنامه و بخشی هم در زمان تدوین حذف شدند.

حسینی منتقد حاضر در نشست نیز در ارتباط با این موضوع اظهار داشت: متاسفانه سکانس پایانی اثر که آتش مهیب است در فیلمنامه وجود ندارد و کارگردان اثر سعی کرده آن را به تصویر بکشد که به نظر می‌رسد می‌توانست با نمایش چند سکانس دیگر این ضعف را برطرف کند.

گفتنی است در دومین روز از برگزاری سلسله نشست‌های نقد و بررسی فیلم‌های بخش مسابقه ایران چهاردهمین جشنواره فیلم مقاومت، نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «جشن تولد» با حضور سجاد اسلامیان منتقد سینما و عوامل فیلم در ساعت ۱۹ امروز در محل پردیس ملت برگزار خواهد شد.