سوره سینما – روزهای منتهی به برگزاری جشنواره فیلم فجر برای آن دسته از فیلمسازانی که فیلمشان متقاضی حضور در این رویداد است به معنای واقعی روزهای پراضطراب و پراسترسی است.

بی شک مهمترین بحث اهالی سینما در این روزها این است که آیا فیلمشان در نهایت مورد توجه هیات انتخاب قرار می گیرد و می تواند در این مهمترین جشنواره سینمایی کشور نمایش داشته باشد یا از گردونه رقابت خارج می شود. البته، فیلمسازان قدیمی تر و کسانی که پیشتر، تجربه حضور در این ماراتن نفسگیر را داشتند به مراتب دغدغه کمتری هم  برای حضور در این رویداد مهم سینمایی دارند؛ چون حداقل با اطمینان به دوره هایی که پشت سر گذاشته اند و همینطور، با اتکا به جوایزی که دریافت کرده اند این قابلیت و توانایی را در خود می بینند که فیلمشان در این مهم شرکت کند و نمایش داده شود. اما مسلما، فیلمسازان اولی که این روزهای پایانی تا ۱۸ دی را در حالتی معلق بین آسمان و زمین  سپری می کنند و از آنجایی که جاذبه جشنواره فجر برای این دسته از فیلمسازان که تعدادی از آنها سالیان سال در سینما فعال بوده اند بالاست طبیعتا، میل و اشتیاق برای حضور در این گردهمایی هم در آنها بیشتر هم دیده می شود.

اما مهمترین  نکته در خصوص حضور این دسته از فیلمسازان در جشنواره فجر بحث ادغام بخش فیلم اولی ها با سایر ساخته های فیلمسازان  است. به عبارت دیگر در این دوره جشنواره  فیلم اول یک کارگردان جوان در کنار فیلم چندم کارگردان مطرح سینمای ایران نمایش داده می شود و به رقابت می پردازد.

با نگاه کلی به این تصمیم در وهله اول آنچه که بیشتر به ذهن خطور می کند اینکه در حق فیلم اولی ها اجحاف شده و باید همچون سالهای گذشته فیلم های این بخش به صورت مجزا مورد ارزیابی هیات داوران قرار می گرفت. چرا که سختی و مشقتی که فیلمساز اول برای ساخته اش متحمل می شود با کارگردان شناخته شده قابل قیاس نیست.

اما با قدری تعمق و نگاه دقیق تر، می توان به اهمیت و شانیت این موضوع پی برد. درست است که کارگردانان اولین فیلم بلند سینمایی خود را تجربه می کنند اما عوامل و دست اندرکاران این فیلم ها که بیشتر حرفه ای های سینما را تشکیل می دهند تکلیفشان چه می شود؟ به عنوان نمونه به فیلم «ساعت ۵ عصر» مهران مدیری اشاره می کنیم. اگر از سالها فعالیت مستمر این برند محبوب عرصه کمدی بگذریم و «ساعت ۵ عصر» را جزو اولین فیلم بلند سینمایی کارنامه وی تلقی کنیم؛ نمی توان از اهمیت محمود کلاری با پشتوانه عظیم فیلمبرداری، محمود خرسند از صدابرداران قدیمی سینمای ایران و  سیامک انصاری، امیر جعفری به عنوان بازیگران شاخص که از عوامل این فیلم هستند به سادگی عبور کرد. یا فیلم «بسیت و یک روز بعد» به کارگردانی محمدرضا خردمندان با سابقه موفق و درخشان در عرصه سینمای کوتاه و عوامل حرفه ای و صاحب نام سینمایی همچون: حمیدرضا آذررنگ و علیرضا برازنده. در فیلم «خوب بد جلف» به کارگردانی پیمان قاسم خانی بازی حمید فرخ نژاد، پژمان جمشیدی، ویشگا آسایش، آزاده صمدی نباید در بخش سودای سیمرغ مورد ارزیابی قرار بگیرد؟ و شانس آنها برای کسب سیمرغ در این مهمترین رویداد سینمایی نادیده گرفته شود؟ سوای از اینکه پیمان قاسم خانی خود از فیلم نامه نویسان حرفه ای سینمای ایران به حساب می آید.

در فیلم «ماجان» محمد آلادپوش در مقام فیلمبردار، مهرداد میرکیانی به عنوان طراح گریم و محمدمهدی عسگرپور تهیه کننده با رحمان صیفی آزاد در پشت دوربین  همکاری می کنند. آیا این عوامل با پیشینه وسیع کاری در سینما نباید محصول کارشان مورد قضاوت هیات داوران قرار بگیرد؟ در سال های اخیر کم نداشتیم از عوامل حرفه ای و برجسته سینما که دست همکاری با فیلمسازان فیلم اولی دادند و باعث درخشیدن فیلم این کارگردانها شدند اما کیفیت و جلوه کارشان در بخش مسابقه جشنواره مورد ارزیابی قرار نگرفت. همچون فیلمبرداری هومن بهمنش در فیلم «خانه ای درخیابان چهل و یکم» یا بازی شهاب حسینی در فیلم «برادرم خسرو».

در واقع، از محاسن ادغام بخش فیلم اولی ها با سایر فیلم های بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر دیده شدن و مورد ارزیابی قرار گرفتن تمام مجموعه عوامل دست اندرکار یک فیلم اولی است که به راستی شایستگی رقابت با دیگر عوامل فیلم های سودای سیمرغ را دارند. هرچند در سالیان گذشته اثبات شده که اندیشه و بینش نهفته در فیلم یک کارگردان فیلم اولی چیزی از کارگردانان حرفه ای ندارد.

البته به این مورد هم باید اشاره کرد که با رشد فضای پرهمهمه مجازی هم تقریبا اکثر روزها جوسازی در مورد فیلم خاص را شاهد هستیم با این مضمون که فلان فیلم نظر هیات داوران را به خود جلب کرد و فیلم دیگر از شگفتی های امسال فجر خواهد بود و … عده دیگر فیلمسازان (بخوانید فیلم اولی) که دستشان از این جوسازی ها کوتاه است با یاس و ناامیدی به این اخبار منتشره نگاه می کنند و فیلم خود را خارج از گردونه این رقابت به حساب می آورند.

در عین حالی که این فضاسازی ها هر روز و همچنان، برای فیلم ها ادامه دارد مسعود نجفی مدیر روابط عمومی جشنواره فیلم فجر در مصاحبه ای به طور کامل آب پاکی را روی دست تمام فیلمسازان خوشحال از اینکه فیلمشان در لیست سودای سیمرغ قرار دارد ریخته و در مصاحبه ای اعلام کرد: این اخبار بدون منبع و تائید نشده درباره خوب یا بد بودن فیلم ها همگی کذب است و هیات انتخاب مقید و متعهد است که تا پایان زمان تعیین شده یعنی ۱۸ دی اظهار نظری در این رابطه نداشته باشد. گرچند بر این نکته هم باید تاکید کرد که امسال  نسبت به سالیان گذشته با رشد قارچ گونه کانال های مختلف در فضای مجازی این فضاسازی ها شکل بیشتری به خود گرفته است؛ چرا که در سال های گذشته حداقل تا این میزان پیش داوری ها را شاهد نبودیم و اگر هم نظری و پیش بینی بود بین خود روزنامه نگاران و اهالی سینما دهان به دهان می چرخید.

به هر جهت تا پایان اعلام فیلم های بخش مسابقه سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر چیزی باقی مانده است و باید منتظر نظر نهایی هیات انتخاب در مورد فیلم ها بود.