سوره سینما – عصر روز گذشته پایانی بود بر یک فرصت چهل روزه برای هیات انتخابی که به ارزیابی  و تحلیل بیش از نود فیلم سینمای ایران  نشستند ودر نهایت بیست و هشت  فیلم(ممکن است به این لیست فیلم اضافه شود) را  برای مهمترین رویداد سینمایی کشور انتخاب کردند. بلافاصله بعد از اعلام این فیلم ها شاهد اظهارنظرات متفاوتی از سینماگرانی که از این رقابت کنار گذاشته شده بودند شدیم. نظراتی  که بعضا با عصبانیت تعدادی از فیلمسازان و منتقدین همراه بوده و حتی عده ای هیات انتخاب را افرادی بدسلیقه خواندند که چرا نام تعدادی کارگردان در میان لیست بخش مسابقه نیست.  بدون در نظر گرفتن چنین فضایی  با عماد افروغ یکی از اعضای هیات انتخاب به گفت و گو نشستیم و نظراتش را در مورد این تصمیم گیری جویا شدیم.

*جناب افروغ به طور کلی بفرمایید نظرتان راجع به فیلم هایی که به دبیرخانه این دوره جشنواره فجر رسیده است چیست؟

مجموعه فیلم هایی که هیات انتخاب در این دوره جشنواره فیلم فجر مورد ارزیابی قرار داد هم به لحاظ مضمونی و هم به لحاظ کیفی و ساختاری قابل قبول بودند. جنبه های فنی بسیار مناسبی در آنها دیده شد. به اعتقاد من فیلمسازان محترم تصویر مناسبی از  مشکلات و مسائل اجتماعی را به سینمای ایران ارائه دادند.

*کمی راجع به موضوع فیلم هایی که به بخش مسابقه راه پیدا کردند برایمان توضیح می دهید؟

تمامی فیلم هایی که به بخش مسابقه و سودای سیمرغ جشنواره فجرراه پیدا کردند از یک  تنوع مضمونی و محتوایی خوبی برخوردارند. تلاش کردیم در ژآنرهای مختلف بهترین  فیلم ها را انتخاب کنیم. موضوعات متنوع را برگزیدیم. اینطور نبوده که انتخاب فیلم ها به ژانر خاصی خلاصه شود. در حوزه خانواده، دفاع مقدس ژآنر اجتماعی رصد کردیم و آنهایی که از بهترین کیفیت برخوردار بودند و نظر هیات انتخاب را جلب کردند در نهایت انتخاب شدند.

*آیا نظری در  مورد جشنواره و فیلم هایی که در آن به نمایش در می آید دارید بفرمایید؟

من توصیه می کنم اگر دوستان حوصله داشتند و همینطور کسانی که به دنبال مفهوم سینما، جامعه و نسبت بین سینما و جامعه هستند فیلم های امسال جشنواره را حتما ببینند. امسال در بخش چشم انداز سینمای ایران هم فیلم های خوبی به نمایش در می آید. مجموعه فیلم های بخش سودای سیمرغ و چشم انداز سینمای ایران ویترینی خوبی از سینما را پیش روی مخاطب خواهد گذاشت.

*یعنی همه فیلم هایی که در بخش چشم انداز سینمای ایران به نمایش در می آید دارای کیفیت لازم و شاخصه های سینمایی هستند؟

خیر. برخی از فیلم های بخش چشم انداز مضمامین تکراری دارند و کیفیت لازم را ندارند اما آن جنبه آگاهی بخشی به مخاطب را در خود دارند.

*جناب افروغ رقابت میان آثار بخش چشم انداز سینمای ایران و سودای سیمرغ چگونه بود؟

بسیار سخت و همین رقابت و نزدیکی کیفیت بین فیلم ها کار هیات انتخاب را به شدت سخت کرد.

*نکته بسیار مهمی که پس از اعلام اسامی فیلمسازان در بخش رقابتی مورد توجه قرار گرفت اینکه نام کارگردانانی که فیلمشان از گردونه رقابت خارج شد از اهمیت و سنگینی خاصی برخوردار است. گرچه کارگردانان شاخص و حرفه ای بسیاری در بخش مسابقه جشنواره حضور دارند. در این خصوص چه توضیحی دارید؟

از ابتدا هم روش اینجانب و هم نظر دیگر اعضای هیات انتخاب  این بوده که به نام ها توجه نکنیم و تحت تاثیر نام کارگردان  نباشیم و به ارزش، کیفیت و محتوای فیلم ها  توجه کنیم. آیا در خواندن یک مقاله به نام نویسنده توجه باید کرد یا مجله ای که در آن مقاله منتشر شده؟ به همین منظور ما فیلم ها را قطع نظر از اسم کارگردان و تهیه کننده مورد ارزیابی قرار دادیم.

*طبیعتا با دیدن فیلم ها نام کارگردان یا تهیه کننده هم توجه شما را به خود جلب می کرد؟

قطعا همینگونه است. در پس ذهن ما نام کارگردان محترم و تهیه کننده وجود داشت اما تلاشمان این بوده که تحت تاثیر اسم خاصی قرار نگیریم. اصلا خواسته همه فیلمسازان است که اثر را بدون توجه به نام کارگردان قضاوت کنید.

*از روش و چگونگی انتخاب فیلم ها برای راه پیدا کردن به بخش اصلی و مسابقه سینمای ایران برایمان توضیح دهید…

ببینید؛هیات انتخاب تلاشش در این دوره این بوده که مضمون، کیفیت و محتوای فیلم ها را به درستی  بررسی کند. ما راجع به هر فیلمی بعد از پایان فیلم نقد و بررسی داشتیم و تحلیل هایمان را ارائه می دادیم. ضمن ارائه تحلیل و نظر؛ یادداشت خودمان را هم راجع به فیلم مربوطه مکتوب می نوشتیم. بعد از هر مقطع و بعد از دیدن چهل فیلم دوباره این  یادداشت هایمان را می خواندیم و دوباره جمع بندی می کردیم. چند مرحله انتخاب هایمان را مورد ارزیابی قرار دادیم. تمام اعضای هیات انتخاب ساعت ها به بحث و تحلیل راجع به فیلم می پرداخت تا حضور ذهن در مورد فیلم ها داشته باشیم. با این همه باز در روز پایانی یک بار دیگر از نقطه صفر تمام انتخاب ها را مرور کردیم، نتیجه را روی تخته نوشتیم و بعد از چند بار رای و نتیجه گیری به این اسامی رسیدیم.

*جناب افروغ صراحتا بفرمایید به مصلحت در انتخاب ها توجه می کردید؟

به هیچ عنوان. به شدت با مصلحت اندیشی مخالفم و اصلا با مصلحت اندیشی رابطه خوبی ندارم. البته با اصل مصلحت مخالفتی ندارم اما معتقدم یکی از مشکلات ما همین مصلحت اندیشی است .

*و نکته مهم دیگر در انتخاب فیلم  اولی ها چقدر به جنبه حمایتی بودن توجه شد؟

باور بفرمایید این گونه نبوده.. از دیدن بعضی فیلم اولی ها واقعا تعجب زده می شدیم که چطور این فیلم اول این قدر خوب از کار درآمده. البته به این موضوع هم باید توجه کرد همیشه فیلم اول یک کارگردان با بقیه آثار او متفاوت است. به عنوان مثال صدای اول شعریک خواننده با صدای دیگر اشعار او قابل قیاس نیست. واقعیت را بخواهید به هیچ عنوان جنبه حمایتی در اتخاب فیلم اولی ها نداشتیم. شاید «ناخواسته» این فیلم ها توجه ما را به خود جلب می کرد اما به هیچ عنوان «خواسته» ذهن ما متوجه فیلم اولی ها نبود.

*مضمون و کیفیت فیلم اولی ها چگونه بود؟

شخصا در انتخاب تمام فیلم ها به مضمون توجه داشتم و تمام تلاشمان این بود مضامین بکر و خوبی را انتخاب کنیم. همانطور که گفتم تعدادی فیلم اولی ما را متعجب کردند.

*صحبتی در انتها دارید بفرمایید؟

باز هم می گویم تمام تلاشمان را کردیم تا بی عدالتی و بی انصافی در انتخاب هایمان نداشته باشیم اما در هر صورت بشر هستیم و تصمیم هایمان محدودیت هایی دارد. نمی توانیم بگوییم تصمیم ما عین حقیقت و مطلق به معنای واقع است. اما در انتخاب هایمان اجماع نظر داشتیم و موارد اختلافی بین ما کم بود که اگر هم اختلاف نظری  بین ما وجود داشت آن اختلاف نظرها را با تحلیل و رای گیری حل و فصل می کردیم .امیدوارم شاهد جشنواره ای با شکوه برای همه اهالی سینمای ایران باشیم.