سوره سینما – امیرمحمد سوادکوهی : جشنواره فیلم فجر «سال تحویل سینمای ایران» است. نه تنها ویترینی برای عرضه محصولات سالانه سینمایی ایران که یک ظرفیت بی بدیل و عظیمی است که راهبردها و کارکردهای آن می تواند در شعاعی وسیع تر، حتی، در سطح فرهنگ عمومی جامعه هم تاثیرگذار باشد.

این جشنواره با دیرینگی و راهبردهای فرهنگی و اجتماعی اش، در جایگاهی فراتر از یک اتفاق سینمایی قرار گرفته و انتظار می رود فارغ از اعمال سلیقه ها و نگاه های شخصی به آن به عنوان یک رویداد ملی نگاه کنیم. بدین معنا که کمترین سهل انگاری در نحوه برگزاری و پیشبرد آن آسیب های را به همراه دارد که بیش از خانواده سینما، منافع ملی کشور لطمه می بیند و احساسات عمومی جریحه دار و مخدوش می گردد.

کما اینکه رویه های غلط برخی مدیران در دوره هایی باعث شده تا هزینه هایی برای نظام، سینما و حوزه فرهنگ ایجاد شود.

این نگاه صرفا، معطوف به مسئولان ارشاد، مدیران سینمایی، دبیر و تیم اجرایی اش نمی شود که قطعا، این عزیزانی که در راس هرم اجرایی و سیاستگذاری آن قرار دارند باید با دغدغه و وسواس بیش تری به این مهم توجه داشته باشند.

این نگاه باید در خانواده سینما با طیف های گوناگون و سلایق مختلف و متعددش هم، دیده شود؛ همچنین، در نهادها و سازمان ها.

سینمای ایران با درخشش و افتخارآفرینی هایش در نزدیک به چهار دهه گذشته در واقع، به پیشانی فرهنگی انقلاب اسلامی تبدیل شده و تا حدودی توانسته گفتمان انقلاب را در عرصه بین الملل مطرح نماید.  اگرچه هنوز تا مرحله ایده ال فاصله دارد. موفقیت ها و حضورهای جریان ساز سینمای ایران در فستیوال های جهانی و کسب وجهه و اعتبار بین المللی این سینما که تا بلندترین موقعیت های جهانی هم پیش رفت به طور طبیعی پتانسیلی را رقم زده که افکار عمومی جهان، محافل و رسانه های سینمایی و هنری فضای جشنواره فجر را رصد کنند و در جستجوی اخبار و گزارش های آن باشند.

مضافا اینکه، برگزاری جشنواره در دهه مبارک فجر هم کمک می کند تا بخشی از رسانه هایی که به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی به ایران می آیند و یا حتی رسانه های خارجی فعال در ایران؛ به صورت متمرکزتر و جدی تر، جشنواره و سینمای ایران را مورد مداقه و ارزیابی قرار دهند.

نکته مهم دیگر این است که سینمای ایران بد یا خوب، به پای همه خانواده سینما نوشته می شود. معمولا از بیرون، تر و خشک را با هم می سوزانند. افکار عمومی خیلی کاری به کار لایه های پیچیده جریانات جناحی و سلیقه ای ندارد و کلیت سینما را قضاوت می کند. قطعآ، اتفاقات تلخ و شیرین جشنواره فجر هم روی قضاوت شان اثر می گذارد. پس خدشه به ساحت این رویداد فرهنگی تبعاتش دامن سینما و سینماگران را خواهد گرفت.

ویژگی دیگر، اینکه متاثر ساختن افکار عمومی و پیوند زدن طیف های مختلف مردم با سینما و فیلم ها از مهم ترین کارکردها و دستاوردهای جشنواره فجر  است. جشنواره بستری است تا با بهره گیری از ظرفیت عظیم رسانه ها و تبلیغات پیرامونی مردم نسبت به تولیدات جدید سینمایی حساس تر شوند و این حساسیت در طول سال هم می تواند به رونق و گرمابخشی اکران فیلم ها کمک کند. پس، هرگونه سلیقه گرایی و دسته‌بندی در جشنواره به نفع مجموعه سینمای ایران نخواهد بود.

رویکرد جشنواره فیلم فجر یعنی توجه به سینمای ملی می‌تواند فارغ از این دیدگاه‌ها مورد بررسی قرار گیرد چون مفهومی است که کلیت سینمای ایران را در بر می‌گیرد. نگاه ملی به سینما و فجر نیازی اساسی است. نگاه ملی فردگرا، قبیله گرا و جناح گرا نیست. فراگیر و جامع است و در این نگاه باید به زیرساخت‌های فرهنگی توجه می شود. اگر به جشنواره چه از سوی مسئولین، چه از سوی هنرمندان و سینماگران و حتی، چه از سوی نهادها و ارگان ها نگاه ملی نشود گرفتار مسائل پیش پا افتاده و مشغله های بیهوده ای می گردد که به هیچ وجه به نفع سینما نخواهد بود.

سینمای ما اساسا، به حمایت و سرمایه گذاری نیاز دارد. دعواها، منازعات و جنجال های حاشیه ای باعث می شوند تا این حمایت چه در بخش خصوصی و چه از سوی دستگاه های دیگر صورت نگیرد. با این نگاه قطعا، سینما هم مسیرهای واقعی و رسالت اصلی اش را پیدا می کند و به موضوعات مهم و مضامین حیاتی فرهنگ و اجتماع می پردازد. رسیدن به سینمای ملی نقش موثری در شناسایی فرهنگ کشور به مردم جهان از طریق رسانه تاثیرگذار و فراگیر سینما دارد.

خوشبختانه به نظر می رسد محمد حیدری و تیم اجرایی اش هم در دوره گذشته و هم در این دوره به صورت جدی تر تا اینجای کار سعی کردند بدور از نگاه های سلیقه ای تدارک ضیافت فراگیر و باشکوهی را رقم بزنند و با اجتناب از رویکردهای سلیقه ای و صنفی به جشنواره فجر نگاهی ملی داشته باشند. این رویکرد را هم در ترکیب بندی اعضای هیات انتخاب جشنواره، در انتخاب مدیران و هم در تعاملات صنفی و اجتماعی آن شاهد هستیم. امید است فرایند این رویداد فرهنگی و دستاوردهای آن هم با کمک خرد جمعی در راستای تبیین ارزش های فرهنگی جامعه و گفتمان انقلاب باشد.