سوره سینما – «در برابر طوفان مقاومت نکن بگذار طوفان از تو عبور کند»، این جمله نصیحت پهلوی اول به پسرش محمدرضاست در روزهایی که ایران در اشغال متفقین بود و مشخص نبود حکومت پهلوی بعد از برکناری رضاشاه چه سرنوشتی خواهد داشت و آیا محمدرضا می‌تواند جای پدرش را بگیرد یا نه. همین جمله دستمایه نامگذاری مستندی تأثیرگذار به نام «در برابر طوفان» شد که در طول دهه فجر از تلویزیون پخش شد.

«در برابر طوفان» سرگذشت حکومت پهلوی است، از زمانی که رضاخان افسر قلدر قزاق پله‌های ترقی را یکی‌یکی بالا رفت تا مورد توجه دولت انگلیس قرار گرفت و با کودتا علیه قاجارها به قدرت رسید تا روزهایی که پسرش نتوانست جلوی طوفان مردم ایران را که خواهان برقراری جمهوری اسلامی بودند، بگیرد و دودمان پهلوی و نظام شاهنشاهی درهم پیچیده شد. مجموعه مستند «در برابر طوفان» در ۱۰ قسمت تولید شده و کارگردان و تهیه‌کننده آن مهدی نقویان است. کسانی که آثار مستند نقویان را دنبال کرده‌اند و از کار‌های قبلی وی آثاری مانند «رمز و راز ملکه»، «قصه فیل و الاغ» و «مستندبازی» را دیده‌اند به خوبی با سبک کاری این مستندساز آشنا هستند. می‌شود گفت نقویان متخصص ساخت فیلم براساس تصاویر آرشیوی است. وی قصه‌گوی خوبی است و مستندهایش را براساس روایت داستانی و صدای مخملین ناصر طهماسب می‌سازد. طهماسب در اکثر کارهای نقویان نریتور است و گفتار متن مستند را می‌خواند که اساس روایت مستند را تشکیل می‌دهد.

نقویان در ساخت «در برابر طوفان» سراغ تصاویری از دوران پهلوی‌ها رفته که کمتر در تلویزیون شاهد نمایش آنها بوده‌ایم. اولین جذابیت «در برابر طوفان» پیدا کردن و نمایش چنین تصاویری است. قسمت اول از مجموعه «در برابر طوفان» با تصویر تاجگذاری محمدرضا پهلوی آغاز می‌شود؛ تصویری که شاید در مستند‌های تولید شده در خارج از کشور از آن استفاده شده بود، اما پخش تصاویر حرکت کالسکه سلطنتی و ورود آن به کاخ گلستان که محل برگزاری مراسم تاجگذاری است و تشریفات هنگام اجرای مراسم، از آن جمله فیلم‌های کمیاب از تاریخ معاصر است که با وجود اینکه در آرشیو غنی صداوسیما وجود دارد، خیلی کم از تلویزیون پخش شده و می‌توان آن را از جمله تصاویر دیده نشده تلویزیونی دانست.

نقویان بلافاصله بعد از نمایش تاجگذاری محمدرضا پهلوی و فرح دیبا، فلاش‌بکی به گذشته پهلوی‌ها می‌زند و تاریخ را از زمانی آغاز می‌کند که رضاخان پهلوی وارد نیروی قزاق می‌شود. از آنجایی که مستندساز قصد دارد خود را روی دوران پهلوی دوم متمرکز کند، در همان قسمت اول به سرعت مروری بر دوران ۱۶ ساله حکومت رضاشاه انجام می‌شود و بحث اصلی روی روزهای حساس شهریور سال ۲۰ و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی می‌رود. زمانی که به گفته خود محمدرضا پهلوی، انگلیسی‌ها ترجیح می‌دادند وی به حکومت برسد، اما قدرت چندانی نداشته باشد.

نقویان توانسته مجموعه‌ای از تصاویر تاریخ معاصر را در کنار هم جمع کند که دسترسی به آنها در داخل کشور چندان آسان نبوده و حتی با وجود اینکه صداوسیما و مراکز تحقیقاتی تاریخ معاصر عکس‌ها، مدارک و فیلم‌های متعددی از این دوران در اختیار دارند، مستندسازان یا نتوانسته‌اند به خوبی از آنها استفاده کنند یا اصلاً اجازه دسترسی به آنها داده نشده است. انتقال بخشی از تصاویر دوران پهلوی به خارج از ایران و تولید مستندهایی توسط شبکه «من و تو» که با روایتی یک‌سویه قصد تطهیر دوران پهلوی و تضعیف باور لزوم انقلاب اسلامی را دارند، نیازمند پاسخی مستند بود؛ مستندی که بتواند بدون غرض‌ورزی دروغ‌های مستندهای خارجی را برملا کند و تاریخ را آنگونه که هست، روایت کند. مهدی نقویان به عنوان مستند‌سازی که کارنامه موفقی دارد در طول مجموعه «در برابر طوفان» تلاش کرده با همین رویکرد و حفظ بی‌طرفی مستندساز، مجموعه‌ای را بسازد که مورد توجه بینندگان سیما قرار گیرد. مجموعه ۱۰ قسمتی «در برابر طوفان» علاوه بر پخش از تلویزیون، در تارنما(سایت) اینترنتی شبکه مستند سیما نیز بارگذاری شده و علاقه‌مندان می‌توانند قسمت‌های مختلف این مجموعه مستند جذاب را به صورت آنلاین تماشا یا دانلود کنند.

منبع: روزنامه جوان