به گزارش سوره سینما، این برنامه که با حضور اکبر ترکی نماینده ی مجلس و محسن علیدادی کارگردان مستند پخش شد  به بررسی بحران کشاورزی در کشور پرداخت.

* علیدادی: ۵۰ درصد آب مصرفی کشاورزی هدر می رود

علیدادی در توضیح موضوع مستندش گفت: این فیلم ما به ظاهر درباره ی آب نیست اما لایه های زیرین آن به ما می گوید که میلیون ها مترمکعب آب در منطقه ی فریدن به هدر می رود. همچنان که در حوزه ی کشاورزی در ساسر کشور این اتفاق رخ می دهد و بیش از ۵۰ درصد آب های زیرزمینی در حوزه ی کشاورزی مصرف می شود که بیش از ۵۰ درصد آن به هدر می رود.

وی ادامه داد: بنده امیدوارم که با این فیلم در درجه ی اول مردم را به خودشان نشان دهم تا اشتباهات خود را اصلاح کنند و در درجه ی دوم مسئولین مردم را ببینند و چاره ای بیاندیشند.

علیدادی در پاسخ به این سوال که چرا مناطق شمالی را در فیلم بررسی نکرده است، گفت:اتفاقاً بنده می خواستم به این موضوع بپردازم ولی دوستان گفتند که فقط درباره ی همان منطقه باشد. هنگامی که بنده در مسیر تحقیقات پیش می رفتم، متوجه شدم که آذربایجان، زنجان، همدان و شهرهای دیگری که به کشت سیب زمینی مشغول هستند، همین مشکل را داشته و هزاران تن سیب زمینی را دور می ریزند.

* اکبر ترکی: این مستند، درد مردم را به تصویر کشید

اکبر ترکی نماینده شهر فریدن در خصوص این مستند که به مشکلات کشاورزی این منطقه می پردازد، گفت: آقای علیدادی با ساخت این مستند، توانست درد این مردم را با زوایای گوناگون به تصویر بکشد. انصافاً بعد از سال ها جای خالی چنین مستندی مخصوصاً برای مناطق دور افتاده و تقریباً مستضعف احساس می شد.

ترکی در خصوص ریشه مشکلات کشاورزی، بیان داشت: فاکتورهای مختلفی در زمینه ی مشکلات کشاورزی دخالت دارد و به همین دلیل نمی توان به راحتی برای این مشکلات چاره اندیشی کرد اما آنچه به راحتی به ذهن می رسد و در این مستند مشهود بود این است که کشاورز با همه ی بضاعت خود و مشکلاتی مثل کمبود آب، هزینه های بالا و… محصولات مورد نظر دولت را تولید می کند اما این مسئولین هستند که باید چاره اندیشی کنند تا هزینه های مردم به ثمر برسد. حال اینکه  ممکن است وظیفه ی این چاره اندیشی بر عهده ی وزارتخانه ها و سازمان های مختلف باشد. اولین متصدی این کار «وزارت جهاد کشاورزی» است که بایستی با سیاست گذاری های مناسب این مشکلات را بر طرف کند.

* اکبر ترکی: اگر سیاست گذاری های صحیح بود که چنین مشکلاتی به وجود نمی آمد

وی در پاسخ به این سوال که سیاست گذاری ها بخش کشاورزی صحیح بوده است یا خیر، اظهار داشت: اگر این سیاست گذاری های صحیح بود که چنین مشکلاتی به وجود نمی آمد. باید فکر اساسی صورت گیرد یعنی پس از تولید محصول باید کارهای مناسبی صورت گیرد به عنوان مثال، بسته بندی محصولات، بازاریابی داخلی، صادرات و… اما قبل از تولید محصول هم باید اقداماتی صورت گیرد یعنی مدیریت مازاد محصول داشته باشیم و از قبل میزان مصرف داخلی و خارجی یک محصول مشخص شود تا کشاورزان میزان کشت خود را متناسب با نیاز کشور تنظیم کرده و متحمل ضرر نشوند.

ترکی ادامه داد: همگرایی در بین مسئولین وجود ندارد. شاید که مسئولین صدای ما را شنیده و به گونه ای بخواهند توجیه کنند اما شما در همین مستند مشاهده کردید، در مقابل اشکالاتی که در سال ۹۵-۹۴ اتفاق افتاد، اکثر مسئولین پاسخگو نبوده و یا توجیه کردند. کشاورزان از ما انتظار ندارند که همه ی کارها حل و فصل شود بلکه آنها می خواهند که کارها بر مبنای پایه و اساس باشد تا پس از زحمات بسیار در تولید یک محصول متحمل ضرر نشوند.

وی افزود: در حال حاضر قیمت هر کیلو سیب زمینی در فریدن حدود ۴۰۰-۳۰۰ تومان است اما در میدان تره بار و مغازه ها تهران اختلاف قیمت زیادی را با منطقه ی تولیدی مشاهده می کنیم و این در حالی است که کشت هر کیلو سیب زمینی به صورت مکانیزه حدود ۵۰۰-۴۰۰ هزینه دارد.

در ادامه علی صدری نیا، مجری برنامه با اشاره به پر تعداد بودن مستندهای خارجی در حوزه کشاورزی و صنعت دلیل اینکه مستندسازهای ما ترغیب نشده اند به این حوزه وارد شوند را جویا شد، که علیدادی در پاسخ گفت: در جشنواره ها چنین مستندهایی مشاهده می شود اما در تلویزیون به صورت چالشی به این مسائل پرداخته نشده است، شاید به دلیل یکسری محدودیت ها باشد.

* علیدادی: دور ریختن چندین تن هنداونه و یا سیب زمینی ظاهر قضیه است

وی ادامه داد: پرداختن به چنین موضوعاتی یک دغدغه ی ذاتی را طلب کند. شاید برخی بگویند بحران امسال فقط این بود که هندوانه ها را دور ریختند اما وقتی لایه های زیرین را نگاه کنیم، متوجه خواهیم شد که ما خیلی از منابع را از دست می دهیم یعنی دور ریختن چندین تن هنداونه و یا سیب زمینی ظاهر قضیه است اما در باطن ما مشکلات زیست محیطی فراوانی را ایجاد می کنیم، منابع انسانی و منابع آبی قابل توجهی به هدر می رود به همین خاطر باید حوزه ی کشاورزی را جدی بگیریم.

این مستندساز افزود: من مطمئن هستم که همین امسال هم چند تن سیب زمینی در مناطق فریدن، فریدون شهر، چادگان دور ریخته می شود و یا در مناطقی از اصفهان مقدار زیادی از پیازهای کشاورزان به فروش نرفته است. لذا تا زمانی که مدیریت صحیح وجود نداشته باشد کشاورزان سردرگم خواهند بود به عنوان مثال وقتی کشاورز مشاهده می کند که قیمت پیاز امسال بالاست سال آتی پیاز کشت می کند.

ترکی نیز در خصوص این موضوع اظهار داشت:وزارت جهاد کشاورزی فقط توصیه هایی را به صورت عامیانه به کشاورزان می کند مثلاً فلان کشت را کمتر انجام دهید اما کار و مدیریت دقیقی که برای مناطق مختلف سهمیه بندی انجام شود، وجود ندارد. اگر خرید تضمینی مقدار مشخصی از یک محصول در هر منطقه وجود داشته باشد، مطمئناً مردم هم همکاری لازم را خواهند داشت.

* علیدادی: ۸۰ درصد از جوانان منطقه روستایی را ترک کرده اند

علیدادی در تکمیل صحبت های ترکی افزود: این مشکلات مربوط به دولت خاصی نیست بلکه در همه ی دولت ها وجود داشته است. در منطقه ای از اصفهان که در نزدیکی شهرکرد قرار دارد و به کشت بادام مشغول هستند به سبب درآمدزایی خوب، همه ی جوانان منطقه در فصل کشاورزی مشغول به کار هستند اما در منطقه ی ما جوان به دنبال فروش زمین و مهاجرت به شهر است به همین دلیل۸۰ درصد از جوانان، منطقه را ترک کرده اند که می توان با مدیریت صحیح  و درامدزایی در بخش کشاورزی، همه ی این افراد را دوباره به این منطقه بازگرداند.

اکبر ترکی پیرامون ادعای عدم حرکت به سمت خودکفایی با وضعیت موجود، گفت: این حرف به طور مطلق صحیح نیست.امسال از افتخارات دولت خرید ۱۱.۵ میلیون تن گندم از کشاورزان و خودکفایی این محصول بوده است. برای همین می توان به خودکفایی رسید.

وی ادامه داد: اگر بخواهیم از یک زاویه ی دیگر بنگریم، متوجه تولید مازاد سیب زمینی با این همه امکانات و منابع محدود می شویم  امروزه کارشناسان جهاد کشاورزی راه کارهایی را برای افزایش میزان برداشت از سطح ارائه می دهند اما ما در حال حاضر در برخی محصولات مازاد بر نیاز داریم و باید با مدیریت صحیح و تغییر الگوی کشت کشاورزان را هدایت کنیم.

* علیدادی: یکی، دو بار پیامک تهدیدآمیز دریافت کردم

علیدادی با اشاره به برخی مشکلاتش در ساخت مستند، گفت: یکی، دو بار پیامک تهدید آمیز  با مضمون اینکه این موضوع را دنبال نکنید، دریافت کردم اما هر چه پیگیری کردم هیچ کس پاسخگو نبود.

وی ادامه داد:  البته باید اشاره کنم که همه­ی مکالمات تلفنی غیر از مکالمات با مسئولین با اجازه ی از اشخاص ضبط شده است برای اینکه مدیران باید پاسخگو باشند. این در حالی است که الان در برنامه های تلویزیونی مرسوم شده است یعنی زمانی که با مسئولی صحبت کنند، آن مسئول علناً به مجری می گوید که شما حق نداری از من سوال کنی. به نظر من هر شهروندی حق دارد تا در حیطه ی تخصصی یک مسئول از او سوال کند.

این مستندساز افزود: مسئولین با ما برخورد خوبی نداشته و ما را از دفترشان بیرون کردند و وقتی این موضوع در بخش اول فیلم به وجود آمد و دیدم که کشاورزان پولی نداشتند و در کنارش افرادی از این آب گِل آلود، ماهی می گیرند دلم به درد آمد و در حقیقت بهتر است بگویم که این آب را گِل آلود می کنند تا ماهی بگیرند و خیلی راحت می گویند آبی است که ریخته شده، تو دنبال چه چیزی می گردی! یعنی اینقدر بیکاری!

در ادامه گفتگو علی صدری نیا با اشاره به عجیب بودن ماجرای عدم پاسخگویی مسئولین در رسانه ها گفت: در این مورد، نمونه های زیادی از مستندهای خارجی وجود دارد به عنوان مثال مستند« Inside Job » به بحران مالی آمریکا می پردازد و همه ی مسئولین دخیل در این موضوع را پیدا کرده و به صورت چالشی پیش می رود.

ترکی در پاسخ به اینکه چه اقداماتی به عنوان نماینده مجلس برای حوزه انتخابی خود انجام داده است، گفت: یکی بحث خرید تضمینی است که باید از طریق دولت اصلاح شود و بحث دیگر خسارات بیمه ای است که در قانون اصلاح شد؛ در سال های گذشته کشاورز تشویق می شد تا محصول خود را بیمه کند.

وی افزود: در برنامه ریزی کلان باید بحث عرضه و تقاضا لحاظ شود و بر این اساس می توانیم مدیریت صحیحی داشته باشیم. در چهار شهرستان ما سیب زمینی با کیفیت تولید می شود اما به فرمایش دکتر حجتی-وزیر جهاد کشاورزی- صنایع فرآوری سیب زمینی کیلومترها دورتر قرار دارند. برای همین یکی از مباحثی که ما دنبال می کنیم و انشاا.. دولت هم کمک خواهد کرد این است که صنایع تبدیلی محصولات در همان شهری که محصول مورد نظر تولید می شود، وجود داشته باشند.

* علیدادی: در صورت کم و یا زیاد شدن محصول کشاورز ضرر می کند و تنها دلالان سود می کنند

علیدادی در پاسخ به این سوال که مشکل دلال ها چگونه حل می­شود، گفت: یک باور غلطی وجود دارد این است که اگر تولید محصولی کم شود، قیمت آن افزایش می یابد برای همین باید تولید آن محصول زیاد شود تا ارزان شود که این غلط است چراکه در صورت کم و یا زیاد شدن محصول کشاورز ضرر می کند و تنها دلالان سود می کنند.

ترکی نیز در این خصوص، اظهار داشت: وظیفه ی تعاون روستایی در کشور تعریف شده است و اگر تعاونی سیب زمینی را از کشاورز با قیمت مناسب بگیرد و اعداد و ارقامی که دولت می خواهد حمایت کند را در خرید تضمینی در نظر نگیرد. دولت می تواند یک چهارم پولی خرید تضمینی را صرف جداسازی، بسته بندی و…  محصول کند و دلال ها را حذف و محصول را به طور مستقیم به فروشگاه های سراسر کشور عرضه کند.

وی ادامه داد: در بازدیدی که هفته ی گذشته از جهادکشاورزی چادگان داشتم به مسئول تعاونی روستایی گفتم که با مدیر کل تعاونی روستایی استان تماس بگیرد و بیان کند که ۵۰۰ میلیون تومان از خرید تضمینی را در اختیار ما قرار دهید تا ما سیب زمینی ها را جداسازی و بسته بندی کنیم. اما من هنوز جوابی در این رابطه نشنیده ام.

علیدادی در پاسخ به دلیل پایان بندی تلخ مستند و  مهاجرت روستاییان به شهر گفت: حال صنعت کشاورزی ما خوب نیست و اگر با این شرایط پیش رویم شاهد روستاهای خالی از سکنه ی بیشتری خواهیم بود. اگر این روند ادامه پیدا کند به قول آن پسر بچه من درس می خوانم تا به جایی روم که درآمد خوبی داشته باشم و نمی خواهم مثل پدرم کار کنم و پول در نیاورم. یعنی این آینده ی بچه های ما در مناطقی است که با این روند پیش می روند.

وی در خصوص اینکه چرا مستند راه کار ادامه نمی دهد، افزود:شاید ما در حدی نبودیم تا راهکار ارائه دهیم و اطلاعاتی را که بیان کردم در طول تحقیقات به دست آوردم. برای همین ارائه ی راهکار را به مسئولین سپردیم. بیش از سی سال از انقلاب می گذرد و هیچ کس هنوز راهکاری ارائه نکرده است حال من چطور در زمان شش ماه مطالعه یک راهکار ارائه دهم.

«به اضافه مستند» هر سه شنبه ساعت ۲۰:۳۰ با پخش و رونمایی تلویزیونی آثار مستند به بررسی موضوع آنها می پردازد.