به گزارش سوره سینما به نقل از روابط عمومی برنامه «سینما دو»؛ پس از جلسه ای که ۲۶ بهمن ماه با حضور حجت الله ایوبی رئیس سازمان سینمایی، محمد حیدری دبیر جشنواره فیلم فجر، دو نفر از داوران و همچنین تعدادی از منتقدان در خصوص عملکرد جشنواره فیلم فجر در کمیسیون فرهنگی مجلس برگزار شد؛ رئیس این کمیسیون خبر از ارائه جمع بندی حاصله و ارائه آن به مجلس شورای اسلامی داد.

حجت الاسلام پژمان‌فر طی ارتباطی تلفنی در برنامه «سینما دو» اظهار داشت: بر اساس وظایف نظارتی خودمان وظیفه داشتیم تا به حاشیه های این جشنواره بپردازیم. ضمن اینکه جلساتی را قبل از برگزاری جشنواره با مدیران سینمایی برگزار کردیم و طی آن بر ایجاد اشتیاق برای حرکت در مسیر داشتن سینمایی سالم تاکید کردیم.

وی ادامه داد: امسال حاشیه های این جشنواره زیاد بود که سعی شد در زمان اجرای جشنواره به این مسائل وارد نشویم تا متهم به پیش داوری نشویم. اما پس از پایان جشنواره و رصد مسائل مختلف و بررسی نقاط ضعف و قوت به یک جمع بندی رسیدیم. پژمان‌فر تصریح کرد: سه شنبه گذشته پیش بینی جلسه ای را داشتیم که عوامل برگزاری جشنواره و تعدادی از منتقدین صحبت های خود را زدند. بخشی از حرف های ما را منتقدین گفته اند منتها من در جایگاه رئیس این کمیسیون قرار دارم بنابراین اجازه دهید صحبت های خود را در قالب جمع بندی کلی ارائه دهیم.

رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در خصوص بررسی این مساله در صحن علنی مجلس خاطرنشان کرد: اگر مجلس با این جمع بندی قانع نشود حق مجلس این است که از اختیارات خود برای پیگیری این مساله استفاده کند.

مهمانان یازدهمین قسمت برنامه «سینما دو» که پنجشنبه ساعت ۲۳:۳۰ روانه آنتن شبکه دو سیما شد؛ محمود گبرلو و رضا درستکار دو تن از منتقدین سینما بودند که به همراه جواد طوسی، محمد خزاعی و کارگردان فیلم «انزوا» حواشی و اتفاقات سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر را مورد ارزیابی قرار دادند.

در این قسمت از برنامه ی «سینما دو» تلاش شد تا حواشی ایجاد شده پیرامون اعتراض ها به انتخاب آثار، داوری ها، نحوه برگزاری و سیاستگزاری های مدیریتی با نگاهی کارشناسانی بررسی شود.

جواد طوسی در ابتدای برنامه اظهار داشت: ۴۴ فیلم را بر خلاف آمد و عادت به نمایش می گذاریم که تکثرگرایی قابل دفاعی در آن دیده نمی شود. آنچه ما در این جشنواره دیدیم یک سینمای متوسط بود که وجه غالب آن نسخه های ژنریکی از تعبیری نابجا از سینمای اجتماعی بود. فیلم هایی فاقد تنوع موضوعی و ژانری که نشان دهنده عدم یک برنامه ریزی مناسب سالانه است.

محمود گبرلو که در ایام  جشنواره سی و پنجم مشغول برگزاری جلسات نقد فیلم ها بود به عنوان مهمان برنامه «سینما دو» به شیوه های اجرایی جشنواره، جریان نسل های مختلف فیلمسازان و سیاست گزاری مدیران اشاره کرد و گفت: ارائه نظرات حق همه است اما انتقاد مغرضانه با نقد سازنده متفاوت است. او معتقد بود  نگاه شخصی و صنفی افراد تخریب نام دارد و تحلیل جریانات جشنواره با نگاهی بیطرفانه، منصفانه است.

رضا درستکار، دیگر منتقد حاضر در این برنامه نیز اظهار داشت: اجرای جشنواره سی و پنجم و برآیند تولیدات سالانه سینمایی کشور؛  یک شوخی بزرگ بود. ضمن اینکه هیچ اصلاحی برای اشتباهات صورت نگرفت. سال گذشته نگاه مناسب داوران و قرار گرفتن چند فیلم خوب در آثار راه یافته، جشنواره را نجات داد. عملکرد اعضای هیات انتخاب و فیلم های راه یافته را با یک جمله «سلیقه ای بودن انتخاب ها» نمی توان توجیه کرد. فیلم های بسیاری حذف شدند که بخش بزرگی از سیاستگزاری ها را رقم زد. نیمی از آثاری که انتخاب شدند در شان این جشنواره نبود.

آیا می توان به داوری اعتراض کرد؟

درستکار در پاسخ به این پرسش بیان داشت: قطع به یقین به چنین شرایطی باید اعتراض کرد و طوسی ادامه داد: من سه دوره داور جشنواره بودم. کسانی که مدت طولانی از جامعه دور هستند چگونه می توانند دغدغه های مناسبات اجتماعی زمانه را بازشناسند و به یک نقطه انتخاب صحیح برسند.

گبرلو نیز عنوان داشت: یک منتقد باید تفکیک شده تحلیل کند و عصبانیت خود را به همه موضوعات تعمیم ندهد. دو تابعیتی بودن داوران ایرادی ندارد بلکه این دوتابعیتی بودن فرهنگیست که نباید وجود داشته باشد. شهرام اسدی سال هاست در ایران زندگی می کند، دو تابعیتی است اما وقتی به ایران می آید دغدغه های اجتماعی را دنبال می کند.

سیاستگزاری تزئینی

گبرلو ادامه داد: سیاستگزاری در سینمای ایران طی چند سال گذشته تزئینی بوده است. جریان فیلمسازی به نظر من از این سیاستگزاری تبعیت نکرده و به نظر می رسد فیلمسازان ما بسیار هوشمند عمل کرده اند. انتخاب فیلم ها هم نسبی است ممکن است کسی فیلمی را موفق بداند و دیگری آن را رد کند.

درستکار تاکید کرد: بحث نسبی بودن را باید کنار گذاشت. ارزش های سینمایی قابل اندازه گیری است و هیات انتخاب و داوری باید همراه با جریان فیلمسازی پیش رود. ما فیلم ها را داوری نمی کنیم بلکه خروجی هاست که سطح آثار را قضاوت می کنند.

مرتضی علی عباس میرزایی؛ کارگردان فیلم سینمایی «انزوا» که در این دوره از جشنواره حضور داشت، اظهار داشت: از سوی دبیرخانه جشنواره  پایان دی ماه برای تحویل آثار ذکر شد. سپس متوجه شدیم این قصه برای من و کارگردان های فیلم اولی هست و بقیه تا یکی دو هفته قبل از اعلام نظر هیات انتخاب مشغول بوده اند. سپس بخش فیلم اولی ها حذف می شود و فیلم های ما در رقابت با سایر آثار قضاوت می شویم که به نظرم اتفاق خوبی است.

او در ادامه توضیح داد: اما بعد متوجه می شویم حمایت با شیوه ای غلط صورت گرفته است چون یک فیلم بیشترین تعداد کاندید شدن را داشت اما نتوانست به این میزان سیمرغ را از هیات داوری از آن خود کند. بسیاری از فیلم های بخش سودای سیمرغ مثل بیست و یک روز بعد سوخت. من عملکرد هیات انتخاب را مناسب و هیات داوری را نامناسب می دانم. زمانی که لیست آثار نامزدها را دیدم واقعا شوکه شدم. هر چند من هم به بسیاری از کسانی که جایزه گرفتم هم جایزه دادم. اما به نظر من هیات داوری نشان داد که با مردم فیلم نمی بینند و برای رشد سینمای ایران هیچ دلسوزی ندارند. آرای مردمی در خصوص فیلم من بسیار زیاد بود اما به یک باره تغییر کرد؛ به نظر می رسد در بسیاری موارد صندلی ها توسط تهیه کنندگان خریداری شده است.

گبرلو نیز با اشاره به اینکه هیچ یک از داوران و مدیران سیاستگزار اینجا نیستند، اذعان داشت: به نظرم این هیات بهتر است ترتیب برگزاری یک کنفرانس خبری را داده و ضمن آن توضیحاتی را ارائه دهند. جشنواره سی و پنجم به لحاظ سیاستگزاری بسیار عقب تر از فیلمسازان و فیلمسازان آن نیز عقب تر از مردم قرار داشتند.

درستکار بیان کرد: یکی از مشکلات سینمای ما «جریان حذف» است به این معنا که یک تفکر، تفکر مقابل خود را حذف می کند. کسانی که بر اشتباهات خود اصرار می ورزند، خطرناک هستند. همه ما دلسوز سینما هستند و هیچ عنادی هم با هیچ مدیر و دوره ای از جشنواره نداریم.

نقد مضمون در جشنواره سی و پنجم

درستکار پیرامون نقد محتوایی آثار جشنواره اظهار داشت: فقدان استراتژی و برنامه ریزی به شدت در محتوای آثار به نمایش درآمده دیده می شد. سال هاست حسرت سال های مدیریت زنده یاد سیف ا… داد را می خورم. اکثر گرفتاری های ما از عدم شناخت سینما توسط مدیران نشات می گیرد. چرا دیده نمی شود که بسیاری از آثار شبیه فیلم های «فروشنده» و «ابد و یک روز» شده است. وقتی مدیران ما غافل می شوند جریان جشنواره اسکار در تولید و انتخاب مضامین فیلم ها تاثیرگذار و تعیین کننده می شود.

گبرلو نیز بیان داشت:: باید یک وحدت ملی بین سیاستگزارها اعم از ارشاد و سایر نهادها در سینما داشته باشیم. به این فکر نمی کنیم که چند سال آینده جامعه به چه اندیشه ای نیاز دارد؟ ضمن اینکه سیاستگزار تکلیف خود را باید با سینما روشن کند. شعاری داریم به نام سینمای انقلاب، مفاهیمی در این سینما وجود دارد که در زندگی مردم تاثیر دارد اما به آنها بی توجهی می شود. به نظرم جسارت جوانان برای اینکه وارد مسائل اجتماعی شده اند قابل تقدیر است. اما اینکه چقدر این دغدغه به نیاز جامعه نزدیک است جای آسیب شناسی دارد.

طوسی خاطرنشان کرد: این جشنواره یک فرصت به موقع و مناسب برای آسیب شناسی کلی سینمای ایران است. اکنون متاسفانه جای تفکر و سیاست دولتی و جایگاه بخش خصوصی در سینمای ایران مشخص نیست. چرا در تصویب فیلمنامه بین کمیته نظارت و فیلمساز یک مفاهمه صورت نمی گیرد تا دیگر شاهد این همه فیلم های مشابه برخی آثار گذشته سینمای ایران نباشیم.

گفتنی است برنامه «سینما دو» کاریست از گروه نهادهای اجتماعی شبکه دو سیما به تهیه کنندگی عباس یداللهی و کارگردانی حمیدرضا معدنچی که با نگاهی تحلیلی و اجتماعی پیرامون بررسی تولیدات و اتفاقات سینمای ایران پنجشنبه ها ساعت ۲۳:۳۰ روانه آنتن می شود.