سوره سینما – همزمان با برگزاری یازدهمین جشنواره بین المللی فیلم های ۱۰۰ ثانیه ای به منظور ارزیابی و تحلیل مزیت ها و کارکردهای این گونه فیلم ها با احمدرضا درویش، جمال شورجه، هادی مقدم دوست و سیدمحمدرضا خردمندان به گفتگو نشستیم.

احمدرضا درویش: فیلمسازی کوتاه سبک زندگی را به فیلمسازان جوان می‌آموزد

وی معتقد است اخلاق یک امر کلی است که همه شاخصه‌های انسانی و معرفتی را در خود قرار داده است و فیلم‌هایی که در این جشنواره مشاهده کردم همه دارای الگویی از اخلاق گرایی است و حتی در مبحث فرم و تکنیک آثار در حد قابل قبولی ارائه شده‌اند.

وی ادامه داد: تماشای آثاری که از هر نظر در جایگاه خوبی هستند کار داوری را سخت‌تر می‌کرد و یک نکته‌ای که به زعم بنده می‌توان نقطه مثبت تولید فیلم کوتاه و فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای به شمار آورد در دسترس بودن امکانات فنی برای عوامل تولید آن و فضای مجازی برای انتشار آن در ابعاد وسیع است که آن را در جامعه ما گسترده‌تر می‌کند.

کارگردان فیلم روز رستاخیز وجود منابع اطلاعاتی و سهل الوصول بودن دسترسی به آن از طریق اینترنت را ویژگی سینمای کوتاه فعلی ما نام برد و اظهار داشت: در گذشته علاوه بر کمبود و فقر منابع آموزشی برای ارتقای دانش فیلمسازان، مسئله زمان هم که برای جستجوی یک مطلب نیاز بود را باید در کنار سایر عوامل در نظر گرفت و فهمید که چه شرایط سختی برای فیملسازان گذشته وجود داشت. حال تنگناهایی که در تهیه ابزار و نگاتیوهایی که برای گرفتن تصویر در گذشته وجود داشت را هم اگر در نظر بگیریم باید گفت که فراهم بودن ابزارها در شرایط فعلی کار را برای فیلمسازان آسان کرده است.

درویش بر استفاده درست از دنیای دیجیتال که زندگی ما را در برگرفته توصیه کرد و اظهار داشت: این بازار و تکنولوژی ها بیشتر از کمیت گرایی بر کیفیت توجه دارند و سازندگان فیلم باید با دانایی و تسلط خود بر این شرایط سعی کنند تا چیره و مسلط بر این شرایط شوند و مغلوب این شرایط نشوند.

وی تأکید کرد: کار در این فضا به مراتب مسئولیت بیشتری را طلب می کند و توجیهی را برای فیلمساز باقی نمی گذارند . به نظرم باید به فیلم کوتاه از این نظرکه خودش یک رسانه مستقل است توجه شود و آن را به  عنوان نقطه پرش فیلمسازان به دنیای حرفه ای به حساب نیاورد.

کارگردان فیلم «دوئل»، اقتصاد و مارکتینگ فیلم کوتاه را نیازمند داشتن زیر ساخت ها و توجه جدی مسئولان به آن عنوان کرد و بیان داشت: اگر در کشورمان صاحب تلویزیون های تخصصی بودیم و با برنامه ریزی به سمتی می رفتیم که بتوان این فیلم های کوتاه را در مکان های متعددتر به نمایش بگذاریم می توان ادعا کرد که  در فراگیر شدن این فیلم ها موفق تر ظاهر می شدیم ولی در شرایط فعلی باید به همین امکانات اندکی که توسط جشنواره های فیلم کوتاه فراهم می شود بسنده کرد.

درویش معتقد است؛ فیلمسازی کوتاه  بیشتر از هر چیز سبک زندگی را به فیلمسازان  تازه کار آموزش می دهد  و در این خصوص اظهار داشت: به زعم بنده فیلمسازی کوتاه یک دوره فشرده ای از آموزش زیبایی شناسی، هنر ، ریتم، شناخت کادر، نور، چیدمان، عمق میدان و بسیاری از مسائل دیگر است که اگر کلی به آن هاگاه شود در زندگی حال و آینده ما می تواند به کار اید.

وی خاطرنشان کرد: حتی اگر فیلمسازان ما شرایط کاری را برای فعالیت در این عرصه بدست نیاورند می توان گفت که شرایطی بوجود می آید تا در زندگی شخصی خودشان موفق شوند.  حضور عواملی  در ترکیب ساخت یک فیلم باعث می شود تا روحیه جمعی به وجود آید و در رابطه با مسئله ای واحد ذوق خود را به اشتراک بگذارند و تفکر جمعی بوجود آید که این مهم می تواند در زندگی آینده هم کمک بسیاری به فیلمساز کند.

این داور جشنواره فیلم ۱۰۰ با بیان اینکه مسئولان فرهنگی و هنری باید به گسترش فضاهای اکران فیلم‌های کوتاه توجه وافری نشان دهند، گفت: فراهم آوردن فضاهایی برای نمایش فیلم کوتاه در جشنواره ها و یا در سینماهای مخصوص باعث می شود تا فیلمساز از بازخورد منتقدان ومخاطبان آگاه شود و با به روز کردن آموزش های لازم در کارگاه های آموزشی این جشنواره ها دانش خود را به روز کند.

جمال شورجه: جشنواره فیلم ۱۰۰ سکوی خوبی برای فیلم‌سازان جوان است

شورجه که پیش‌تر دو دوره به عنوان داور در جشنواره فیلم ۱۰۰ حاضر شده بود برگزاری سالانه این جشنواره را حرکتی موثر و خوب عنوان کرد و گفت: به نظرم برگزاری این جشنواره که بر عهده حوزه هنری است، در حوزه فیلم سازی حرکت خوبی است؛ خصوصا برای نسل جوان و خوش فکر و با استعداد فیلم سازان ما که عادت کنند در کوتاه ترین زمان بهترین پیام را به مخاطب منتقل کنند. جشنواره فیلم ۱۰۰ از طرفی  فیلم سازان را به تولید آثار کم هزینه اما در عین حال موثر و همراه با پیام اخلاقی و تذکرات لازم، تشویق می کند تا فیلم هایشان مورد ارزیابی و حتی تشویق قرار بگیرد.

وی سپس با بیان اینکه فیلم‌های کوتاه عمدتاً در سیما هم می توانند کاربردهای خوبی داشته باشند، خاطرنشان کرد: این مدیوم از آثار در عین حالی که برای سینما کاربرد دارند، می توانند در قاب سیما هم کاربردهای خوبی داشته باشند و در قالب میان برنامه‌های کوتاه که همراه با پیام‌های مختلف از جمله اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی و … باشند، مورد استفاده قرار بگیرند. در واقع هر نهاد و سازمانی می‌تواند در پی دنبال کردن اهداف خودش، از ظرفیت تولید فیلم‌های کوتاه در جهت رساندن پیامش به مخاطبانش استفاده کند و به فراخور اهدافی که در نظر دارند به فیلم سازان سفارش کار بدهند.

این تهیه کننده سینما در عین حال به دقت در ساخت فیلم‌های کوتاه و همچنین رعایت اخلاق تاکید کرد و گفت: اساسا تولید فیلم‌های کوتاه ۱۰۰ ثانیه‌ای فرصت‌های مناسب و خوبی در عرصه فیلم سازی برای انتقال پیام درست به مخاطب است؛ البته کمی هم با دشواری همراه است؛ چراکه باید در کوتاه‌ترین زمان بهترین پیام را به مخاطب منتقل کرد. بنابراین نیازمند هوش و ذکاوت فیلم ساز است. در کل اقدام حوزه هنری در این زمینه اقدام پسندیده ای است و به نظرم می تواند تاثیرگذار هم باشد؛ خصوصا اینکه نسل جوان را به تولید آثار هنری تشویق می کند، اما به شرطی که به تکرار نیفتیم و حتما در ساخت این گونه آثار و همچنین برگزاری چنین جشنواره هایی دقت داشته باشیم  و در عین حال حتما اخلاق و تذکرات لازم در تولیداتمان را رعایت کنیم تا این مدیوم به خوبی به جامعه و همین طور فیلم سازان بیشتر معرفی شود.

شورجه در پایان در پاسخ به اینکه آیا ایده فیلم‌های کوتاه صرفا باید خاص باشند، اظهار کرد: هر موضوعی می تواند ایده این گونه آثار باشد و هر فیلم سازی می‌تواند به فراخور تفکراتش، ایده‌های خوبی ارائه بدهد به شرطی که قابلیت داشته باشد. در واقع این موضوع به هنر، هوش و ذکاوت فیلم‌ساز بستگی دارد. مشخص ترین اینگونه آثار به نظرم تیزرها و تبلیغاتی هستند که می‌توانند در سینما و تلویزیون نیز کاربرد داشته باشند و می توان آن ها را به مباحث اخلاقی گسترش داد. همان‌طور که تاکید کردم ارگان های مختلف می توانند از این مدیوم برای عرضه تفکرات خودشان به مخاطب، استفاده کنند.

جمال شورجه دانش‌آموخته کارگردانی از دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران است. وی از تهیه‌کنندگان، کارگردانان و نویسندگان باسابقه سینماست. دن آموزش های لازم در کارگاه های آموزشی این جشنواره ها دانش خود را به روز کند.

هادی مقدم دوست: ایده های فیلم کوتاه با مشارکت فیلمنامه نویس به بلوغ می‌رسد

هادی مقدم دوست کارگردان و نویسنده سینما با بیان اینکه ایده های خوبی در میان فیلمسازان کوتاه جوان کشورمان موج می زند که باید هدایت شوند، خاطر نشان کرد: خیلی از فیلمسازانی که فیلم کوتاه و به خصوص فیلم ۱۰۰ ثانیه ای می سازند، ایده های خوبی دارند اما تجربه لازم برای پرورش ایده های خود را ندارند، اگر یک فیلمنامه نویس مجرب در کنار پروژه های آن عزیزان باشد طبعاً آن ایده های خوب فقط در سطح ایده باقی نمی ماند و به یک فیلمنامه کامل و بلوغ یافته تبدیل می شود.

وی ادامه داد: جدا از پرورش ایده، نکاتی در کارگردانی وجود دارد که می توان آن را با کسب تجربه  در ساخت فیلم به صورت تنهایی و یا با مشورت گرفتن از یک فرد با تجربه به دست آورد. طبیعتاً وجود یک مشاور به سرعت رشد فیلمسازان کمک می کند و همین باعث سرعت گرفتن شکل گیری جریان حضور فیلمسازان جوان در عرصه های وسیع تر می شود.

کارگردان فیلم سینمایی سر به مهر، یکی از روش های ابراز علاقه و فراگیرشدن فیلم های کوتاه در میان مردم را جدی نگاه کردن فیلمساز به ساخت فیلم عنوان کرد و گفت: بدیهی است وقتی که پیش از تولید انگیزه ای برای عرضه عمومی و ارتباط جدی با مخاطب فراگیر وجود ندارد پس از تولید هم این اتفاق نمی افتد و باید سرمایه گذاران و سازندگان فیلم های کوتاه به این مهم توجه کنند که اغلب به جهت ارتقا موقعیت حرفه ای فیلم کوتاه بسازند.

این مدرس سینما فهم عمیق و روایتگری قصه را در فیلم های مینیمال بیش از پیش ضروری خواند و اظهار داشت: فیلمساز در ساخت فیلم کوتاه باید متوجه باشد که یک راوی است و در حال تعریف کردن حکایتی ست که به تعریف کردن می ارزد، مهم این است که راوی بدون لکنت و با بیانی سلیس و جذاب داستان خود را روایت کند و تأثیر گذار باشد ، خواه این داستان شخصیت محور باشد خواه ماجرا محور.

خردمندان: جشنواره فیلم ۱۰۰ بزرگ‌ترین فضا برای محکِ ایجاز است

کارگردان فیلم «بیست و یک روز بعد» گفت: جشنواره فیلم ۱۰۰ برای من همیشه یکی از هیجان انگیزترین جشنواره‌های کشور بوده؛ به دلیل اینکه به اعتقاد من تنها محلی است که فارغ از امکانات زیاد که همیشه همه فیلم سازان از آن ناراحتند، با کمترین امکانات و بیشترین قدرت همراه با فکر و ایده‌های خوب، فیلم سازان می‌توانند خودشان را اثبات کنند. ماهیت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای مثل تیراندازی تک تیرانداز هستند که یک گلوله بیشتر ندارند و اگر گلوله درست به هدف بخورد موفق می شوند.

وی همچنین اظهار کرد: جشنواره فیلم ۱۰۰ بهترین فضا برای ارائه بهترین اندیشه‌هاست و به نوعی یک فضای عالی برای رشد که فیلم سازان خودشان را در کنار فیلم ساز دیگر محک بزنند.

خردمندان در ادامه درباره این موضوع که آیا می‌توان به فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای به عنوان یک ژانر سینمایی مسقل نگاه کرد، خاطرنشان کرد: بله حتما همین طور است. به نظرم این تیپ فیلم‌ها برای خودشان یک ژانر مستقل هستند؛ چون برخلاف آنچه تصور می‌شود، ساخت این گونه آثار با تایم کمی که دارند بسیار دشوار است.

او سپس به فیلم کوتاهش با عنوان «پدر» اشاره کرد و توضیح داد: خوشبختانه با رشد شبکه‌های اجتماعی در حوزه دیده شدن فیلم‌ها هم اتفاقات خوبی افتاده است. به عنوان مثال فیلم «پدر» که ۱۰۰ ثانیه ای بود، بیش از ۴۰۰ میلیون بار در شبکه‌های اجتماعی دیده شد و هزاران کامنت از همه جای دنیا به من رسید. خوشبختانه تاثیرگذاری این فیلم به قدری زیاد بود که من به عنوان سازنده کلی خاطره از آن دارم و درواقع این فیلم حالم را خوب کرد. به اعتقاد من اگر ساخت فیلم‌های کوتاه درست انجام شود، تاثیرش به مراتب بیشتر از فیلم‌های بلند است.

کارگردان فیلم «بیست و یک روز بعد» سپس با توجه به این موضوع که می‌توان فیلم‌های کوتاه را ژانری مستقل عنوان کرد، در پاسخ به اینکه فکر می‌کند چقدر در حوزه نظری ضعف دیده می شود و آیا در پی این اتفاق یک روش شناسی وجود دارد، گفت: من خیلی هم ماجرا را تئوریک نمی بینم؛ چرا که به نظرم ۱۰۰ ثانیه محل آزمون عملی و کارگاه تجربی است، یعنی در واقع جایی برای الهام گرفتن از آثار بزرگان که آموزش داده می شود و تمرین می کنیم تا جایی که خودمان به تولید محتوا برسیم.

خردمندان در زمینه اهمیت جشنواره فیلم ۱۰۰ اظهار کرد: خوشبختانه هرچه می‌گذرد این جشنواره به پختگی خودش نزدیک می‌شود و همه ضرورت اهمیتش را درک می کنند؛ حتی تلویزیون که سال‌ها قبل به این نوع فیلم‌ها بها نمی داد، بیشتر توجه می‌کند و این اتفاق یعنی این جشنواره جای خودش را کاملا باز کرده است.